Buzz
1. Trước khi tìm hiểu bài 'Thần trụ trời' theo sách Chân trời sáng tạo
Câu hỏi: Bạn đã từng đọc những câu chuyện thần thoại nào? Hãy liệt kê và chia sẻ nội dung của những câu chuyện đó với mọi người.
Trong kho tàng thần thoại Việt Nam, có nhiều câu chuyện thú vị giải thích sự hình thành của Mặt Trời, Mặt Trăng và các hiện tượng tự nhiên theo quan niệm dân gian. Dưới đây là ba câu chuyện thần thoại nổi bật mà tôi đã đọc liên quan đến chủ đề này:
- Sự tích cây lúa: Truyền thuyết này mang đến cái nhìn sâu sắc về nguồn gốc của cây lúa trong văn hóa Việt Nam. Theo truyền thuyết, cây lúa được coi là món quà của Thần Cỏ, một vị thần quan trọng trong văn hóa Việt, được biết đến như là người bảo vệ và nuôi dưỡng cây cỏ, trong đó có cây lúa. Truyền thuyết kể rằng Thần Cỏ đã tạo ra cây lúa để nuôi sống con người và cung cấp thực phẩm cho họ. Cây lúa trở thành biểu tượng của sự thịnh vượng và sự phát triển của nền nông nghiệp Việt Nam.
- Thần Trụ trời: Câu chuyện về Thần Trụ trời là một phần quan trọng trong kho tàng thần thoại Việt Nam. Theo truyền thuyết, Thần Trụ trời là người đã tạo ra các yếu tố tự nhiên của thế giới như biển, hồ, sông, núi và các dạng địa hình khác. Thần Trụ trời có khả năng điều khiển các yếu tố tự nhiên và duy trì sự cân bằng của thiên nhiên. Câu chuyện này thể hiện lòng kính trọng của người Việt đối với môi trường tự nhiên và ý thức về sự liên kết của họ với nó.
- Truyền thuyết về Nữ thần Mặt Trời và Mặt Trăng: Câu chuyện kể về Nữ thần Mặt Trời và Nữ thần Mặt Trăng, hai vị thần được tưởng tượng như là chị em sinh đôi. Mặt Trời được miêu tả như một người chị lấp lánh và tỏa sáng, mang ánh sáng và sự ấm áp đến thế giới. Mặt Trăng, ngược lại, là một người em nhỏ hơn, thường ẩn mình trong bóng tối. Truyền thuyết giải thích tại sao Mặt Trời luôn hiện diện vào ban ngày còn Mặt Trăng chỉ xuất hiện vào ban đêm, cũng như các hiện tượng tự nhiên như sự mọc của mặt trời và sự lên của mặt trăng theo quan niệm dân gian.
Những câu chuyện thần thoại này không chỉ là phần không thể thiếu trong văn hóa Việt Nam mà còn giúp giải thích và tôn vinh các đặc điểm tự nhiên và hiện tượng xảy ra trong cuộc sống hàng ngày của người dân.
2. Khám phá bài 'Thần trụ trời' theo sách Chân trời sáng tạo
Câu 1: Thần Trụ trời được mô tả như thế nào trong truyền thuyết?
Cách thực hiện:
Các bạn hãy đọc kỹ các đoạn văn số 1 và 2 để nắm rõ mô tả về vị thần Trụ trời.
Giải đáp chi tiết:
Hình ảnh của vị thần Trụ trời:
- Vẻ bề ngoài: Vị thần Trụ trời được miêu tả với hình dáng vĩ đại, có chiều cao và bề ngang vượt trội. Vóc dáng của thần rất mạnh mẽ và lớn hơn nhiều so với người bình thường. Đặc biệt, vị thần này sở hữu đôi chân dài, giúp họ di chuyển từ vùng này sang vùng khác một cách dễ dàng.
- Hoạt động: Vị thần Trụ trời thường ngẩng cao đầu, để trời đặt trên đỉnh đầu của mình. Thần cũng có khả năng đào đất, đập đá, và xây dựng một cột vững chãi, cao lớn. Mục đích là để giữ cho trời không sụp xuống đất, bảo đảm sự vững bầu của thiên nhiên.
Từ mô tả trên, chúng ta thấy rằng vị thần Trụ trời sở hữu sức mạnh phi thường và kỳ diệu mà người thường không thể làm được. Thần đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự ổn định của thiên nhiên và ngăn chặn sự sụp đổ của trời xuống đất.
Câu 2: Khi có cột chống trời, liệu có sự thay đổi nào giữa trời và đất không?
Cách giải quyết:
Hãy đọc kỹ đoạn văn số 3 để hiểu về sự hình thành và thay đổi của trời và đất.
Giải thích chi tiết:
Trong đoạn văn số 3, chúng ta được mô tả về cách hình thành trời và đất sau khi vị thần Trụ trời dựng cột chống trời. Dưới đây là giải thích chi tiết về sự thay đổi của trời và đất:
- Phân chia trời và đất: Khi vị thần Trụ trời dựng cột chống trời, trời và đất được phân chia rõ ràng thành hai thực thể độc lập.
- Đất phẳng như cái mâm, trời phủ lên như cái bát: Mô tả này cho thấy sự phân chia giữa đất và trời. Đất trở nên bằng phẳng và giống như một chiếc mâm, còn trời phủ lên như một cái bát úp. Sự mô tả này tạo ra sự phân biệt rõ ràng giữa trời và đất.
- Điểm tiếp xúc giữa trời và đất gọi là chân trời: Nơi trời và đất gặp nhau được gọi là 'chân trời.' Đây là điểm nối giữa hai thực thể này và đánh dấu sự chia cắt giữa không gian trời và mặt đất.
Mô tả này giúp chúng ta hiểu cách mà thần Trụ trời trong truyền thuyết đã hình thành cấu trúc thế giới, với trời và đất trở thành hai thực thể riêng biệt và chân trời là điểm giao nhau giữa chúng.
Câu 3: Bạn có nhận xét gì về cách kết thúc của câu chuyện?
Cách giải quyết:
Hãy đọc kỹ phần kết của câu chuyện để hiểu rõ hơn.
Giải đáp chi tiết:
Câu chuyện thần thoại về Thần Trụ trời kết thúc theo một cách đặc biệt thông qua một bài vè, trong đó liệt kê tên của các vị thần quan trọng như: thần Đếm cát, thần Tát bể (biển), thần Kể sao, thần Đào sông, thần Trồng cây, thần Xây rú (núi), và cuối cùng là thần Trụ trời.
Bài vè này là một phương thức độc đáo để kết thúc câu chuyện, đặc biệt với việc liệt kê các vị thần và công việc của họ. Điều này thể hiện sự tôn vinh và đánh giá cao đóng góp của các vị thần trong việc hình thành và duy trì thế giới. Khi kết thúc bằng câu 'Ông Trụ trời,' tác giả dân gian muốn bày tỏ sự kính trọng đặc biệt đối với thần Trụ trời, người đã đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra trời và đất. Điều này cũng nhắc nhở về sự phụ thuộc của con người vào thiên nhiên và các vị thần.
3. Sau khi xem bài 'Thần trụ trời' theo sách Chân trời sáng tạo
Câu 1: Hãy trình bày các yếu tố về thời gian và không gian trong bài
Cách giải:
- Đọc toàn bộ văn bản một cách cẩn thận để nắm vững nội dung và bối cảnh.
- Trình bày chi tiết về các yếu tố không gian và thời gian trong câu chuyện.
Giải thích chi tiết:
Khi phân tích câu chuyện thần thoại về Thần Trụ trời, việc khám phá không gian và thời gian trong truyện đóng vai trò quan trọng.
- Yếu tố không gian trong truyện: Câu chuyện chủ yếu xoay quanh hai yếu tố chính là trời và đất. Trời và đất được miêu tả rõ ràng, với việc dựng cột chống trời và sự phân chia giữa chúng. Điều này cho thấy sự phân biệt rõ rệt giữa hai thực thể. Không gian trong câu chuyện tập trung vào việc hình thành và duy trì thế giới, với trời và đất là hai phần thiết yếu.
- Về yếu tố thời gian trong truyện: Thời gian trong câu chuyện không được xác định rõ ràng. Thay vào đó, câu chuyện sử dụng cụm từ 'thuở ấy' để chỉ một thời điểm mơ hồ trong quá khứ. Việc không định rõ thời gian cụ thể này tạo ra cảm giác về một thời kỳ huyền bí, không gắn liền với một kỷ nguyên cụ thể, từ đó nhấn mạnh tính chất thần thoại và truyền thống của câu chuyện.
Tóm lại, việc tìm hiểu không gian và thời gian trong truyện giúp ta hiểu sâu hơn về bản chất của câu chuyện và cách nó phản ánh các khía cạnh của thế giới và thần thoại trong văn hóa dân gian.
Câu 2: Hãy chỉ ra các dấu hiệu để phân loại 'Thần Trụ Trời' vào nhóm truyện thần thoại.
Cách giải:
- Ôn lại lý thuyết trong phần Tri thức Ngữ văn để hiểu rõ các khái niệm và phương pháp phân tích văn bản.
- Đọc kỹ văn bản để phát hiện và nhận diện các dấu hiệu cũng như chi tiết quan trọng.
Giải thích chi tiết:
Khi phân tích câu chuyện thần thoại về Thần Trụ trời, chúng ta nên áp dụng kiến thức từ phần Tri thức Ngữ văn và xem xét kỹ lưỡng văn bản để nhận diện những dấu hiệu và chi tiết quan trọng sau đây:
- Về không gian: Câu chuyện thần thoại này chủ yếu xoay quanh không gian vũ trụ, nhưng không chỉ định một địa điểm cụ thể. Không gian trong truyện bao gồm trời và đất, đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành thế giới.
- Về thời gian: Truyện sử dụng cụm từ 'thuở ấy' để chỉ một khoảng thời gian mơ hồ và xa xưa, không rõ ràng. Điều này giúp làm nổi bật bản sắc truyền thống và thần thoại của câu chuyện.
- Về cốt truyện: Câu chuyện tập trung vào việc thần Trụ trời sáng tạo và thiết lập trời đất. Đây là phần cốt lõi, miêu tả quá trình tạo dựng và duy trì thế giới.
- Về nhân vật: Thần Trụ trời được mô tả với vóc dáng vĩ đại và sức mạnh vượt trội, cho phép thần thực hiện nhiệm vụ tạo ra thế giới. Điều này nhấn mạnh vai trò chủ chốt của thần Trụ trời trong việc xây dựng và duy trì thiên nhiên và vũ trụ.
Sử dụng phương pháp này giúp chúng ta hiểu rõ các yếu tố quan trọng trong truyện thần thoại và mối liên hệ của chúng với tri thức Ngữ văn.
