Buzz
Trích từ tập tùy bút - bút ký 'Thương nhớ mười hai' của Vũ Bằng, đoạn “Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt”. Mytour cung cấp tài liệu Soạn văn 7: Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt cho các bạn học sinh.
Tài liệu này hữu ích cho học sinh lớp 7 khi chuẩn bị bài. Hãy đọc chi tiết dưới đây.
Soạn bài 'Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt' - Mẫu 1
1.1 Trước khi đọc
Câu hỏi 1. Bạn biết những bài hát hoặc bức tranh, bức ảnh nào về mùa xuân không? Hãy chia sẻ với mọi người.
- Ví dụ về bài hát: Mùa xuân đầu tiên, Ngày xuân long phụng sum vầy, Lắng nghe mùa xuân về…
- Ví dụ về bức tranh (hoặc bức ảnh): Xuân sớm (Julian Onderdonk, 1919), Cây anh đào (Van Gogh)...
Câu hỏi 2. Bạn thích điều gì nhất ở mùa xuân ở quê bạn?
Mô tả mùa xuân ở quê tôi: Cây cối nảy lộc, không khí sôi động trên đường phố, các khu chợ sôi động với người mua bán…
1.2 Trong khi đọc
Câu hỏi 1. Liệu có đúng khi nói rằng “mọi người đều yêu thích mùa xuân”?
Việc mọi người yêu thích mùa xuân là điều tự nhiên.
Câu hỏi 2. Những loài cây thường ra lá và hoa vào mùa xuân.
Hoa đào, hoa mai nở rộ…
Câu hỏi 3. Đặc trưng của mùa xuân ở miền Bắc là gì?
Đặc trưng của không gian mùa xuân ở miền Bắc: Mưa nhỏ phùn phụt, gió se se lạnh, tiếng nhạn vang lên trong đêm tối, tiếng trống chèo vọng lại từ những ngôi làng xa xôi, và tiếng hát của cô gái xinh đẹp như trong truyện cổ tích…
Câu hỏi 4. Bức tranh mùa xuân đẹp tuyệt vời sau ngày rằm tháng Giêng được miêu tả như thế nào?
Mô tả về bức tranh mùa xuân tuyệt đẹp sau ngày rằm tháng Giêng:
- Hoa đào đã phai nhưng hoa vẫn còn khoe sắc
- Cỏ không còn mát xanh nhưng để lại một hương thơm dịu dàng
- Trời đã hết u ám, mưa xuân bắt đầu thay thế cho mưa phùn, làm cho bầu trời trong xanh như pha lê sáng bóng
- Những đường nét xanh tươi hiện lên ở phía chân trời
- Trên cành hoa lý, một vài chú ong siêng năng đã bay đi tìm mật hoa
- Trên bầu trời xanh thăm, có những đợt sóng hồng hồng nhẹ nhàng như cánh ve mới lột xác.
Câu hỏi 5.
Mô tả về khung cảnh đêm trăng tháng Giêng: Đêm xanh ngắt, có mưa nhỏ, nhưng vẫn nhìn thấy rõ từng đàn sếu đang bay lượn.
1.3 Sau khi đọc
Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1. Tác giả kích thích cảm xúc bằng cách hồi tưởng về không gian. Tìm các chi tiết mô tả không gian đặc trưng của mùa xuân ở Hà Nội (đầu tháng Giêng và sau rằm tháng Giêng) và mô tả không gian gia đình.
Chi tiết mô tả không gian đặc trưng của mùa xuân ở Hà Nội:
- Đầu tháng Giêng: “Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - có mưa nhỏ, gió se lạnh, tiếng nhạn vang trong đêm, tiếng trống vọng từ những làng xóm xa xôi, và tiếng hát du dương của cô gái xinh đẹp như trong truyện cổ tích…”
- Sau rằm tháng Giêng:
- Hoa đào đã phai nhưng vẫn đẹp
- Cỏ không còn xanh mát nhưng vẫn tỏa hương thơm
- Bầu trời không còn u ám, mưa xuân thay thế mưa nhỏ, làm cho bầu trời trong xanh như pha lê sáng bóng
- Những đường nét xanh tươi xuất hiện ở phía chân trời
- Trên cành hoa đào, một vài chú ong siêng năng đã bay đi tìm mật hoa
- Trên bầu trời xanh biếc có những đợt sóng hồng hồng nhẹ nhàng như cánh ve mới lột xác.
- Không gian gia đình: “Nến vành, đèn dầu, và đặc biệt là không khí ấm áp của sự sum vầy gia đình, trên bàn thờ cúng, trước những bức tượng Phật, Thánh, Tổ tiên, khiến lòng ta ấm áp, dẫu miệng không nói ra nhưng trong lòng, cảm giác như có vô số hoa mới nở, bướm tung tăng bay liệng.”
Câu hỏi 2. Trước cái lạnh của đầu xuân, sự sống của thiên nhiên và con người được thức tỉnh như thế nào?
- Về thiên nhiên: rực rỡ sức sống trong những bông mai, cành đào, chồi mận ngoài vườn; như những mầm non của cây cỏ, chúng ẩn mình mãi không chịu được, phải nảy lên thành những chiếc lá nhỏ nhắn giơ tay chào đón cặp uyên ương đứng bên cạnh; đào có vẻ phai nhạt nhưng hoa vẫn còn tươi đẹp, cỏ không xanh mướt như cuối đông đầu xuân, nhưng ngược lại lại toả ra một hương thơm dịu dàng.
- Về con người: sức sống trong họ bừng lên như những dòng máu trong người, như những mầm non của cây cỏ; trái tim họ như đang hồi sinh, đập mạnh hơn trong những ngày đông giá rét; họ cũng trở nên sống động hơn và khao khát yêu thương thật sự; Ra ngoài đường, họ thấy mọi người đều muốn yêu thương, trở về nhà, họ cũng lại cảm thấy yêu thương nữa.
Câu hỏi 3. Em nhận xét như thế nào về cách tác giả miêu tả cảm xúc của lòng mình khi mùa xuân đến.
Tác giả miêu tả cảm xúc của mình khi mùa xuân đến một cách trực tiếp “Tôi yêu…”. Vẻ đẹp của mùa xuân hiện lên vô cùng chân thực, sống động và tinh tế.
Câu hỏi 4. Tác giả đã phát triển bài tùy bút theo chủ đề về mùa xuân từ “ai cũng yêu mùa xuân” như thế nào?
Tác giả đã phát triển bài tùy bút theo chủ đề về mùa xuân bắt đầu từ “ai cũng yêu mùa xuân”: Tình yêu của con người dành cho mùa xuân là một điều tự nhiên, sau đó sử dụng trải nghiệm cá nhân để chứng minh cho lời khẳng định đó.
Câu hỏi 5. Trong đoạn trích, khi nói về mùa xuân, tác giả sử dụng cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu . Cách viết này cho bạn hiểu điều gì về cuộc sống và tình cảm riêng của người viết?
Cụm từ như mùa xuân của tôi, mùa xuân thần thánh của tôi, mùa xuân của Hà Nội thân yêu đã thể hiện tình yêu sâu sắc, sự gắn bó chặt chẽ của tác giả với mùa xuân của quê hương.
Câu 6. Chọn một câu văn cho thấy lời văn của bài tùy bút như lời trò chuyện tâm tình. Theo bạn, đặc điểm của lời văn đó tác động như thế nào đến cảm nhận của người đọc.
- Câu văn: Mùa xuân của tôi - mùa xuân Bắc Việt, mùa xuân của Hà Nội - là mùa xuân có mưa riêu riêu, gió lành lạnh, có tiếng nhạn kêu trong đêm xanh, có tiếng trống chèo vọng lại từ những thôn xóm xa xa, có câu hát huê tình của cô gái đẹp như thơ mộng…
- Tác dụng: Lời văn như vậy giúp người đọc cảm nhận sâu sắc, rõ ràng hơn về tình cảm, suy nghĩ của tác giả.
Viết kết nối với đọc
Viết đoạn văn ngắn (khoảng 5 - 7 câu) nêu cảm nhận về cảnh sắc và không khí mùa xuân ở quê hương bạn.
Gợi ý: Mùa về, quê hương như được khoác lên một chiếc áo mới. Không khí buổi sáng vô cùng trong lành và mát mẻ. Ông mặt trời thức dậy từ sáng sớm, đánh thức vạn vật bừng tỉnh. Những hạt sương trong veo vẫn còn đọng trên lá cây. Làn gió khẽ lướt qua khiến những cành lá rung rinh. Tất cả tạo ra khung cảnh tuyệt vời khiến con người càng thêm thư thái. Khi xuân đến, những chồi non như tỉnh dậy sau một giấc ngủ đông thật dài. Tia nắng ấm áp của mùa xuân chính là vị thần gõ cửa đánh thức mùa xuân. Muôn loài hoa chỉ chờ đợi đến lễ hội xuân để cùng nhau trẩy hội, cùng nhau khoe hương, khoe sắc. Tôi còn cảm nhận được sự vui tươi, hân hoan trong khuôn mặt của mỗi người. Ai cũng háo hức, vui vẻ đón chào một năm mới, với những khởi đầu mới. Thật tuyệt vời biết bao khi sắc xuân đang ngập tràn khắp nơi.
Soạn bài Tháng giêng, mơ về trăng non rét ngọt - Mẫu 2
2.1 Tác giả
- Vũ Bằng (1913 - 1984) sinh ra tại Hà Nội. Quê gốc ở làng Lương Ngọc, huyện Bình Giang, tỉnh Hải Dương.
- Ông là một nhà văn và nhà báo đã sáng tác trước Cách mạng tháng Tám năm 1945 với sở trường là tùy bút, bút kí và truyện ngắn.
- Sau năm 1954, Vũ Bằng chuyển vào Sài Gòn sống, vừa làm báo vừa viết văn, vừa hoạt động cách mạng.
- Ông được trao tặng Giải thưởng Nhà nước về văn học nghệ thuật năm 2007.
- Một số tác phẩm tiêu biểu:
- Bút ký: Miếng ngon Hà Nội (1960), Miếng lạ miền Nam (1969), Thương nhớ mười hai (1972)...
- Tiểu thuyết: Lọ văn (tập văn trào phúng, 1931), Một mình trong đêm tối (tiểu thuyết, 1937), Truyện hai người (tiểu thuyết, 1940), Tội ác và hối hận (tiểu thuyết, 1940)....
- Các tập truyện: Quých và Quác (truyện thiếu nhi, 1941), Ba truyện mổ bụng (tập truyện, 1941)...
2.2 Tác phẩm
a. Nguồn gốc
Bài văn “Mùa xuân của tôi” được chọn từ tác phẩm “Tháng giêng mơ về trăng non rét ngọt” trong tập tùy bút - bút ký “Thương nhớ mười hai” của Vũ Bằng. Tên tác phẩm được người soạn thảo sách giáo khoa đặt.
b. Tình hình viết văn
- Tác phẩm được sáng tác trong tình hình đất nước đang bị chia cắt, tác giả đang sống dưới sự kiểm soát của Mỹ - Ngụy, xa cách với quê hương.
- Nhà văn đã biểu hiện lòng nhớ nhà, nhớ gia đình và mong muốn sớm được trở về với quê hương khi đất nước đã hòa bình, thống nhất hai miền.
c. Cấu trúc
Bao gồm 3 phần:
- Phần 1: Từ đầu đến “người mê luyến mùa xuân”: tình cảm của con người với mùa xuân.
- Phần 2. Tiếp theo đến “bướm ra ràng mở hội liên hoan”: cảnh sắc, không khí chung của mùa xuân.
- Phần 3. Phần cuối: cảnh sắc mùa xuân sau rằm tháng giêng.
2.3 Hiểu nội dung văn bản
a. Tình cảm của con người với mùa xuân
- Mọi người đều yêu thích mùa xuân như một phần tự nhiên.
- Sử dụng một chuỗi hình ảnh: “ai nói non không yêu nước, bướm không thích hoa, trăng không muốn hôn gió; ai cấm chàng thương nàng, mẹ yêu con, cô gái son nhớ chồng” - để khẳng định rằng chỉ khi đó người ta mới chấm dứt sự mê luyến của mình với mùa xuân.
=> Xác nhận rằng tình yêu của con người với mùa xuân là điều hiển nhiên, luôn tồn tại sâu trong lòng mỗi người, không khác gì một quy luật của cuộc sống.
b. Khung cảnh, không khí chung của mùa xuân
- Thời tiết: có mưa phùn, gió se lạnh
- Âm thanh: tiếng nhạn vang lên trong đêm sâu, tiếng trống chèo vọng lại từ những làng xóm xa xôi, câu hát về tình yêu của phụ nữ xinh đẹp như một bức tranh thơ mộng.
- Phong cảnh gia đình: không khí hòa quyện, bàn thờ tràn ngập ánh sáng từ nhang trầm, đèn nến...
- Bầu không khí: thức tỉnh sự sống của tự nhiên và con người (năng lượng trong cơ thể bùng nổ như máu chảy trong lộc…)
=> Mùa xuân đặc trưng bởi sự sống.
c. Phong cảnh mùa xuân sau rằm tháng giêng
- Tết đã qua nhưng không hết, cây đào tàn phai nhưng hoa vẫn còn đẹp
- Cỏ giêng không xanh mướt như cuối đông, nhưng lại tỏa một hương thơm đặc biệt.
- Trời đã dần quang đãng, mưa xuân thay thế cho mưa phùn, bầu trời không còn âm u như màu pha lê mờ.
- Mọi người quay trở lại với bữa cơm gia đình đơn giản hàng ngày.
- Các trò chơi ngày Tết đã tạm biệt, để nhường chỗ cho cuộc sống bình thường.
=> Phong cảnh và con người trở lại với cuộc sống hàng ngày.
2.4 Nội dung, nghệ thuật
- Nội dung: cảnh thiên nhiên, không khí xuân ở Hà Nội và miền Bắc được thể hiện, tái hiện qua nỗi nhớ thương của người xa quê.
- Nghệ thuật: hình ảnh so sánh độc đáo, sử dụng nhiều phương pháp tu từ…
