Phân tích cấu trúc luận điểm, logic, và bằng chứng của văn bản dựa trên bảng dưới đây (ghi vào vở):
Nội dung chính
Văn bản phân tích chi tiết bài thơ Nam quốc sơn hà, từ đó kết luận đây là bài thơ thần khẳng định chân lý độc lập của dân tộc. |
Tóm tắt
Nam quốc sơn hà được coi là một bài thơ thần cao quý khẳng định chân lí độc lập của dân tộc. Điều này được thể hiện rõ ngay từ câu đầu tiên. Câu thứ hai tiếp tục xác nhận sự độc lập chủ quyền và tính chất chính nghĩa của việc phân chia lãnh thổ. Câu thứ ba đề cập đến sự tàn bạo của kẻ thù với thái độ coi thường, gọi họ là “nghịch lỗ”. Cuối cùng là tiếng chuông báo hiệu tỉnh táo, một cảnh báo, lời hiệu triệu, và tiên tri khẳng định về sự thắng lợi của quân dân chúng ta.
Trước khi đọc
Ghi lại suy nghĩ và cảm nhận về bài thơ Nam quốc sơn hà.
Phương pháp giải:
Chia sẻ cảm xúc cá nhân.
Lời giải chi tiết:
Nam quốc sơn hà gần như là một tuyên bố độc lập, khẳng định chủ quyền của dân tộc và cảnh báo, đe dọa giặc ngoại xâm rằng họ sẽ gặp thất bại nếu dám xâm nhập lãnh thổ Nam bằng những lời lẽ mạnh mẽ, thuyết phục.
Đọc văn bản
Nhận diện các đoạn văn thể hiện sự liên kết với bối cảnh văn hóa, xã hội để hiểu sâu hơn về các câu thơ.
Phương pháp giải:
- Đọc toàn bộ văn bản.
- Ghi chú những đoạn văn thể hiện sự liên kết với bối cảnh văn hóa, xã hội.
Lời giải chi tiết:
Các đoạn văn thể hiện sự liên kết với bối cảnh văn hóa, xã hội để hiểu sâu hơn về các câu thơ:
“Trong văn việt phủ, chữ 'đế' và chữ 'vương' đều dịch là 'vua', đều là biểu tượng của quyền lực và dân tộc. Tuy nhiên, từ 'đế' luôn cao cấp hơn 'vương'. Trong xã hội phong kiến Trung Hoa, thường có một hoàng đế có quyền lực tuyệt đối trong mỗi triều đại chính thống, còn những người đứng đầu các quốc gia nhỏ yếu khác sẽ được phong làm vương. Trong lịch sử Việt Nam thời Bắc thuộc, thậm chí cả những vị lãnh đạo của các cuộc khởi nghĩa cũng chỉ được gọi là 'vương' như “Trưng Nữ Vương” (Trưng Trắc - Trưng Nhị), “Triệu Việt Vương” (Triệu Quang Phục), Bố Cái Đại Vương (Phùng Hưng), và “Tiền Ngô Vương” (Ngô Quyền)”.
Sau khi đọc:
Câu 1 (trang 98, SGK Ngữ Văn 10, tập hai):
Đề bài: Xác định cấu trúc luận điểm, logic, và bằng chứng của văn bản dựa trên bảng dưới đây (ghi vào vở):
Hình ảnh (trang 98, SGK Ngữ Văn 10, tập hai):


Phương pháp giải:
- Đọc văn bản một cách kỹ lưỡng.
- Đánh dấu sự phát triển của luận điểm, logic, và bằng chứng trong văn bản.
Giải thích chi tiết:
Luận điểm |
Lí lẽ và bằng chứng |
Luận điểm 1: Chân lí độc lập chủ quyền của đất nước đã được tác giả khẳng định từ đầu bài thơ. |
Phân tích từ "vương" trong bối cảnh xã hội phong kiến. |
Luận điểm 2: Câu thơ thứ hai tiếp tục khẳng định quyền độc lập và tính chất chính nghĩa của việc phân chia lãnh thổ. |
Phân tích cách nói "định phận tại thiên thư". |
Luận điểm 3: Câu thơ thứ ba nêu lên hiện tượng, sự việc kẻ thù dám đến xâm phạm và khơi gợi tinh thần yêu nước, chỉ cho người nghe, người đọc hiểu được hành động ngang ngược của quân giặc và liên hệ đến ý thức trách nhiệm của mỗi người trước hiện tình đất nước. |
Phân tích các từ ngữ như "nghịch lỗ", "Như hà". |
Luận điểm 4: Câu kết của bài thơ vang lên như một lời cảnh báo, lời hiệu triệu, lời tiên tri khẳng định quân Đại Việt nhất định thắng, quân giặc nhất định thua. |
Phân tích các từ ngữ "nhữ đẳng", "thủ bại hư". |
Câu 2 (trang 98, SGK Ngữ Văn 10, tập hai):
Đề bài: Mục đích của việc viết văn bản là gì? Tác giả đã truyền đạt quan điểm của mình như thế nào khi nói về bài thơ Nam quốc sơn hà?
Phương pháp giải:
Đọc toàn bộ văn bản.
Giải thích chi tiết:
- Mục đích của văn bản là để chứng minh rằng bài thơ Nam quốc sơn hà là một bài thơ thần khẳng định chân lí độc lập của đất nước.
- Quan điểm của tác giả khi nói về bài thơ Nam quốc sơn hà: tôn trọng và khẳng định tính chân lí, thuyết phục của bài thơ.
Câu 3 (trang 98, SGK Ngữ Văn 10, tập hai):
Đề bài: Các luận điểm trong văn bản được sắp xếp theo thứ tự nào? Cách sắp xếp đó ảnh hưởng như thế nào?
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản toàn bộ.
- Chú ý đến hệ thống luận điểm trong bài và cách sắp xếp.
Giải thích chi tiết:
- Các luận điểm trong văn bản được sắp xếp theo trình tự nội dung của các câu thơ trong bài thơ Nam quốc sơn hà.
Cách sắp xếp này giúp văn bản trở nên có tổ chức và dễ hiểu cho người đọc, giúp họ hình dung một cách đầy đủ về nội dung của bài thơ.
Câu 4 (trang 98, SGK Ngữ Văn 10, tập hai):
Đề bài: Trong đoạn văn đầu tiên, tác giả đề cập đến sự phân biệt giữa 'đế' và 'vương' trong xã hội phong kiến Trung Hoa với mục đích gì?
Phương pháp giải:
- Đọc phần đầu của đoạn văn.
- Tập trung vào hai từ 'đế' và 'vương'.
Giải thích chi tiết:
Trong phần đầu tiên của đoạn văn, tác giả nhấn mạnh sự phân biệt giữa 'đế' và 'vương' trong xã hội phong kiến Trung Hoa để làm rõ ý nghĩa của từ 'đế' trong câu thơ 'Nam quốc sơn hà Nam đế cư', giúp người đọc hiểu rõ hơn về ý nghĩa của việc tự chủ và sự khẳng định chủ quyền của đất nước trong câu thơ đầu tiên cũng như trong toàn bộ bài thơ Nam quốc sơn hà.
Câu 5 (trang 98, SGK Ngữ Văn 10, tập hai):
Đề bài: Tác giả cho rằng bài thơ Nam quốc sơn hà 'đúng là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc'. Bạn có đồng ý với quan điểm này không? Vì sao?
Phương pháp giải:
- Đọc văn bản một cách kỹ lưỡng.
- Hiểu rõ ý nghĩa của một bản tuyên ngôn độc lập.
- Trình bày ý kiến cá nhân.
Giải thích chi tiết:
Tác giả đánh giá rằng bài thơ Nam quốc sơn hà 'đúng là bản tuyên ngôn độc lập đầu tiên của dân tộc'. Tôi đồng tình với quan điểm này. Bởi vì, xem xét từ góc độ lịch sử, đó là bài thơ sớm nhất thể hiện sự tự chủ và chủ quyền của dân tộc Việt Nam, cũng như thời điểm phát hành nó, khi đó nước ta đang đối mặt với sự xâm lược của quân giặc.