Soạn bài Thực hành đọc hiểu Tôi muốn trở thành bản thân tôi SGK Ngữ văn 11 tập 2 Cánh diều - chi tiết

Buzz

Đọc tóm tắt

- Tác giả Lưu Quang Vũ là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch, sinh tại Phú Thọ, có tuổi thơ ở quê Phú Thọ và sống ở Hà Nội.
- Tác phẩm của Lưu Quang Vũ bắt đầu nổi lên từ những năm 80, với nhiều thể loại văn chương như thơ, truyện ngắn, kịch.
- Truyện cổ tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt so với tác phẩm kịch của Lưu Quang Vũ thể hiện sự khác biệt về sự đồng nhất giữa thân xác và linh hồn.
- Sự sống có ý nghĩa khi con người sống đúng với bản ngã, hài hòa giữa thể xác và tâm hồn.

Đọc trước văn bản Tôi muốn trở thành bản thân tôi, tìm hiểu thêm về tác giả Lưu Quang Vũ? Tìm đọc truyện cổ tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt và nêu điểm khác biệt quan trọng nhất giữa tác phẩm kịch của Lưu Quang Vũ và truyện cổ tích là gì?

Nội dung chính

Được sống được là người là một điều thật quý giá nhưng chỉ khi ta được là chính mình, sống một cách trọn vẹn với theo đuổi và phát huy những giá trị tốt đẹp của bản thân còn là một điều quý giá hơn. Sự sống chỉ thực sự có ý nghĩa khi mà con người được sống đúng với quy luật của tự nhiên với sự hài hòa, đồng điệu giữa thể xác và tâm hồn.

Trước khi đọc 1

Câu 1 (trang 102, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Đọc trước văn bản Tôi muốn trở thành bản thân tôi, tìm hiểu thêm về tác giả Lưu Quang Vũ?

Phương pháp giải:

Chú ý lựa chọn thông tin phù hợp, phục vụ cho việc đọc hiểu.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Tác giả:

+ Lưu Quang Vũ (1948 – 1988) là nhà thơ, nhà văn, nhà soạn kịch. Ông sinh tại Phú Thọ nhưng quê ở Đà Nẵng, cha ông là nhà viết kịch Lưu Quang Thuận, mẹ là bà Vũ Thị Khánh, ông có tuổi thơ gắn bó tại quê Phú Thọ cùng bố mẹ. Đến 1954, ông chuyển về Hà Nội sống. Ngay từ khi còn bé ông đã mang trong mình những tài năng thiên bẩm về nghệ thuật.

+ Nhắc đến Lưu Quang Vũ là ta lại nhớ đến một nhà soạn kịch tài hoa trong nền văn học hiện đại Việt Nam. Một tài năng trong lĩnh vực văn chương nghệ thuật, trong mỗi một lĩnh vực ông đều để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng bạn đọc.

+ Thơ ca của Lưu Quang Vũ không chỉ giàu cảm xúc, nỗi niềm trăn trở mà còn rất bay bổng. Sự nghiệp sáng tác của ông vô cùng phong phú ở nhiều thể loại khác nhau như: Truyện ngắn, thơ, kịch,…

+ Những tác phẩm của Lưu Quang Vũ bắt đầu nổi lên từ những năm 80, lúc ấy đất nước đang trong giai đoạn chiến tranh, vô cùng khó khăn. Các tác phẩm của ông đã để lại một dấu ấn trong lòng bạn đọc bởi tính chân thật, nhân văn. Ra đi ở tuổi đời còn trẻ và sự nghiệp đang trên đà đỉnh cao thế nhưng những tác phẩm để lại rất nhiều. 10 năm miệt mài sáng tác của ông đã cho ra gần 50 vở kịch và hầu hết các vở kịch ấy đều được các đoàn kịch lớn dựng lại của nhiều đạo diễn nổi tiếng.

Trước khi đọc 2

Câu 2 (trang 102, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Tìm đọc truyện cổ tích Hồn Trương Ba, da hàng thịt và nêu điểm khác biệt quan trọng nhất giữa tác phẩm kịch của Lưu Quang Vũ và truyện cổ tích là gì?

Phương pháp giải:

Tìm đọc truyện cổ tích, đưa ra những đặc điểm của câu chuyện và so sánh với tác phẩm kịch

Lời giải chi tiết:

Sự khác biệt: Lưu Quang Vũ đã hiện đại hóa để chuyển thành vở kịch và phân tích cụ thể những rắc rối khi trong hình hài và linh hồn không đồng nhất với nhau, thể hiện rõ hơn mâu thuẫn những tranh cãi trong chính nhân vật Trương Ba.

Cái kết khác nhau hoàn toàn, trong truyện cổ tích sẽ chấp nhận sự sắp đặt của thần linh nhưng bên vở kịch là Trương Ba không chịu được khi phải sống trong thân xác người khác không còn là chính mình cho nên đã chọn cách ra đi trả lại thân xác cho anh Hàng Thịt.

Trong khi đọc 1

Câu 1 (trang 104, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý những phản ứng của Hồn Trương Ba khi nghe lời nói của Xác Hàng Thịt.

Phương pháp giải:

Tìm ra phản ứng của Hồn Trương Ba khi nghe lời nói của Xác Hàng Thịt.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Trước lời nói của Xác Hàng Thịt, Hồn Trương Ba bịt tai, không muốn nghe.

Trong quá trình đọc 2

Câu 2 (trang 104, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Lưu ý vào cách diễn đạt của Xác Hàng Thịt.

Phương pháp giải:

Chú ý đọc kỹ các lời thoại của Xác Hàng Thịt, tập trung vào ý nghĩa của câu nói và những từ trong dấu ngoặc đơn.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cách diễn đạt: Xác Hàng Thịt nói một cách ủ rũ về việc không phải là tội của mình, và ông cũng xứng đáng được tôn trọng.

Trong quá trình đọc 3

Câu 3 (trang 105, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Tại sao khi đến gần cuối, lời thoại của Trương Ba lại ngắn hơn?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ các lời thoại gần cuối trong đoạn đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt, kết hợp với lời thoại của Xác Hàng Thịt để giải thích vấn đề.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Do: Khi đến gần cuối, Trương Ba càng trở nên tuyệt vọng hơn, hiểu rõ hơn về những gì Xác Hàng Thịt nói, không thể phản kháng.

Trong quá trình đọc 4

Câu 4 (trang 106, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Lập luận của Đế Thích có ý nghĩa gì trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm?

Phương pháp giải:

Tìm hiểu lập luận của Đế Thích, từ đó suy luận về ý nghĩa so với nội dung của tác phẩm.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Lập luận của Đế Thích: Đế Thích nói về việc mỗi người không thể hoàn hảo trong mọi việc, ai cũng phải chịu những khó khăn, ràng buộc, không thể tự do hoàn toàn.

Thể hiện ý nghĩa của tác phẩm là làm thế nào để trở thành chính mình, sống đúng với bản ngã của mình.

Trong quá trình đọc 5

Câu 5 (trang 106, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Lưu ý sự thay đổi trong quan niệm về “xác” và “hồn” của Hồn Trương Ba.

Phương pháp giải:

Tìm hiểu quan niệm ban đầu và quan niệm hiện tại của Hồn Trương Ba để thấy sự thay đổi.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Nếu ban đầu, Hồn Trương Ba không quan tâm đến việc xác và hồn phải hoàn toàn giống nhau nhưng sau những biến cố, ông hiểu rõ rằng sống trong thân xác của người khác sẽ không bao giờ cho phép ông sống thoải mái và là chính mình. Chỉ có Hồn Hàng Thịt mới phù hợp với Xác Hàng Thịt.

Trong quá trình đọc 6

Câu 6 (trang 107, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Suy ngẫm về cách hành xử của các nhân vật trên Thiên Đình.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ lời thoại của Đế Thích về những hành động của nhân vật trên Thiên Đình.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Cách hành xử: Những nhân vật trên Thiên Đình, mặc dù thực hiện những công việc quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến con người trần thế, nhưng lại làm việc chậm trễ hoặc chỉ vì cảm xúc cá nhân mà làm một đứa trẻ phải chết, làm việc không trách nhiệm, sửa chữa những sai lầm một cách vô trách nhiệm.

Trong quá trình đọc 7

Câu 7 (trang 108, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Em đã bất ngờ trước quyết định này của Trương Ba không?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ lời thoại của Trương Ba về câu trả lời, nhìn lại về cách sống và con người của Trương Ba để giải thích quyết định.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

Em không bất ngờ bởi sau khi nhập vào Xác Hàng Thịt, Hồn Trương Ba đã nhận ra rằng, dù nhập vào bất cứ ai đi nữa, ông sẽ không thể hoàn toàn đồng nhất được. Chỉ có Xác Trương Ba mới có thể hợp với Hồn Trương Ba. Nhân vật này đã nhận thức được điều này và không muốn lặp lại bi kịch như trước nữa.

Trong quá trình đọc 8

Câu 8 (trang 108, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý đến những câu văn mang tính triết lí.

Phương pháp giải:

Tìm ra những câu văn mang tính triết lý (có bài học sâu sắc).

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Những câu văn mang tính triết lí:

+ Có những sai lầm không thể sửa được… Chỉ có cách tránh sai lầm, hoặc phải bù đắp bằng cách đúng khác.

+ Không ai có thể sống với bất cứ giá nào được…

Trong quá trình đọc 9

Câu 9 (trang 109, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Chú ý đến mối quan hệ giữa “sống” và “chết” trong Đoạn kết.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ đoạn kết và phân tích mối quan hệ.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

+ Trương Ba mất đi nhưng hồn vẫn tồn tại trong đồ vật, trong cây cỏ…

Mối quan hệ giữa “sống” và “chết” có sự chặt chẽ, nếu vẫn còn sống nhưng không tạo ra giá trị ý nghĩa, không ghi nhận được, thì cũng như đã chết. Ngược lại, khi qua đời nhưng vẫn được nhớ đến, được trân trọng, thì người đó vẫn còn sống mãi trong tâm trí của mọi người.

Sau khi đọc 1

Câu 1 (trang 109, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt đã thể hiện xung đột nào trong Hồn Trương Ba? Em có nhận xét gì về sự thay đổi thái độ của Hồn Trương Ba trong cuộc đối thoại với Xác Hàng Thịt? Ý nghĩa của sự thay đổi này là gì?

Phương pháp giải:

Đọc đoạn đối thoại đầu, xác định sự xung đột, so sánh thái độ lúc đầu và sau đó với Xác Hàng Thịt để rút ra ý nghĩa.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Cuộc đối thoại giữa Hồn Trương Ba và Xác Hàng Thịt đã cho thấy sự xung đột như sau:

+ Lời đối thoại: 'Tôi đã quá chán chỗ này… Rời xa cơ thể này, ngay cả một lúc cũng được' đã thể hiện sự chán nản khi phải sống trong thân xác của người khác. Đó là bi kịch ẩn chứa bên trong một thế giới, và ngoài một con đường.

+ Cả linh hồn và thân xác đều quan trọng và có mối quan hệ chặt chẽ. Mặc dù phần hồn bất mãn, phần thân xác vẫn quyết đoán đưa ra bằng chứng cho thấy hồn Trương Ba cũng đã thay đổi theo ý muốn của nó.

→ Sự thay đổi thái độ của Hồn Trương Ba trong cuộc đối thoại với Xác Hàng Thịt từ kiên quyết và mạnh mẽ đã trở nên yếu ớt hơn sau khi nghe thấy bằng chứng từ phần thân xác.

Sau khi đọc 2

Câu 2 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Hãy tìm những ví dụ mẫu cho thấy tầm quan trọng của các chỉ dẫn sân khấu trong việc làm sáng tỏ bối cảnh, hành động, tâm trạng của nhân vật, sự thay đổi và diễn biến của xung đột kịch.

Phương pháp giải:

Đọc đoạn đối thoại, tìm ra các chỉ dẫn sân khấu được đặt trong dấu ngoặc đơn.

Lời giải chi tiết:

Cách 1

- Các ví dụ mẫu cho thấy sự quan trọng của các chỉ dẫn sân khấu trong việc làm sáng tỏ bối cảnh, hành động, tâm trạng của nhân vật, sự thay đổi và diễn biến của xung đột kịch

+ Đoạn chỉ dẫn 'Từ đây, bắt đầu kịch bản.... chỉ còn là xác thôi' đã giúp phác thảo khung cảnh thay đổi thân xác cho Trương Ba rõ ràng hơn, giúp độc giả dễ dàng hình dung hơn.

+ Câu chỉ dẫn 'như thất vọng' trước lời thoại 'Trời ơi!' của Hồn Trương Ba đã nhấn mạnh tâm trạng của nhân vật trong bối cảnh của câu chuyện.

Sau khi đọc 3

Câu 3 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Sự đối lập giữa quan điểm của Hồn Trương Ba và Đế Thích được thể hiện qua các lời thoại:

- Đế Thích cho rằng sống là quan trọng nhất, dù phải hy sinh bản thân. Trong khi đó, Trương Ba khẳng định việc sống phải là chính mình mới có ý nghĩa.

Điều này tạo nên một xung đột kịch độc đáo, nhấn mạnh sự đan xen giữa quan niệm sống và chết của hai nhân vật.

Sau khi đọc 4

Câu 4 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Lý do khiến Hồn Trương Ba quyết định chọn cái chết là vì ông cảm thấy sống dưới thân xác của Hàng Thịt là một sự đau khổ và xấu hổ. Việc này thể hiện tính bi kịch của nhân vật.

Qua cái chết, Trương Ba giữ được những giá trị tốt đẹp, góp phần làm nổi bật bản tính và quan điểm sống của mình.

Sau khi đọc 5

Câu 5 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Lý do Lưu Quang Vũ không chọn cách kết thúc như truyện cổ tích là vì ông muốn truyền đi thông điệp về sự sống và cái chết trong cuộc sống. Qua cái chết, Trương Ba vẫn giữ được những giá trị tốt đẹp, làm nổi bật bản tính và quan điểm sống của mình.

Sau khi đọc 6

Câu 6 (trang 110, SGK Ngữ Văn 11, tập hai):

Triết lí nhân sinh mà em tâm đắc nhất trong trích đoạn là 'Tôi muốn được là tôi toàn vẹn'. Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sống một cách trọn vẹn, là chính mình.

Triết lí này vẫn còn có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống hiện nay khi con người đối diện với nhiều thách thức và khó khăn, nhưng vẫn cố gắng giữ vững bản nguyên và tôn trọng bản thân.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Lưu Quang Vũ là ai và những tác phẩm nổi bật của ông?

Lưu Quang Vũ (1948-1988) là nhà thơ, nhà văn, và nhà soạn kịch nổi tiếng Việt Nam. Ông để lại dấu ấn sâu đậm trong nền văn học qua các vở kịch, truyện ngắn và thơ ca, với những tác phẩm nhân văn như 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt'.

Điểm khác biệt quan trọng giữa tác phẩm kịch của Lưu Quang Vũ và truyện cổ tích là gì?

Sự khác biệt chính là Lưu Quang Vũ hiện đại hóa 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt', làm nổi bật mâu thuẫn giữa linh hồn và thân xác, trong khi truyện cổ tích chấp nhận sự sắp đặt thần linh, không có xung đột này.

Tác phẩm 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' của Lưu Quang Vũ có những xung đột nào?

Xung đột chính trong tác phẩm là mâu thuẫn giữa linh hồn và thân xác của Trương Ba. Linh hồn không thể chấp nhận sống trong thân xác của người khác, dẫn đến quyết định kết thúc bi kịch.

Lý do Trương Ba quyết định chọn cái chết trong 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' là gì?

Trương Ba chọn cái chết vì ông cảm thấy sống trong thân xác người khác là đau khổ và không thể giữ được bản ngã của mình. Cái chết là cách duy nhất để ông bảo vệ những giá trị tốt đẹp.

Thông điệp về sống và chết trong tác phẩm 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' là gì?

Tác phẩm truyền tải thông điệp rằng cuộc sống phải gắn liền với bản ngã, và việc sống không đúng với chính mình là sự chết về tinh thần. Qua cái chết, Trương Ba giữ được bản sắc của mình.

Lý do Lưu Quang Vũ không chọn cách kết thúc như truyện cổ tích là gì?

Lưu Quang Vũ muốn nhấn mạnh thông điệp về sự sống và cái chết qua quyết định của Trương Ba. Ông cho rằng cái chết là giải pháp cho việc sống không trọn vẹn, không giữ được bản thân.

Quan điểm về sự thay đổi trong quan niệm về 'xác' và 'hồn' của Hồn Trương Ba là gì?

Ban đầu, Hồn Trương Ba không quan tâm đến sự phù hợp giữa xác và hồn, nhưng sau những biến cố, ông nhận ra rằng sống trong thân xác người khác không thể cho phép ông sống là chính mình.

Triết lý nhân sinh nào trong tác phẩm 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' khiến bạn tâm đắc nhất?

Triết lý 'Tôi muốn được là tôi toàn vẹn' là thông điệp quan trọng trong tác phẩm, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sống một cách trọn vẹn, là chính mình, điều này có ý nghĩa sâu sắc trong cuộc sống hiện đại.