
Câu 1
Câu 1 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tìm từ trợ trong các câu dưới đây và cho biết vai trò của chúng:
a) Cảnh vật xung quanh tôi đang thay đổi, vì lòng tôi cũng đang trải qua biến đổi lớn: hôm nay tôi đi học. (Thanh Tịnh)
b) Tôi quên cả mẹ tôi đứng sau tôi. (Thanh Tịnh)
c) Các em đừng khóc. Trưa nay, các em được về nhà mà. (Thanh Tịnh)
d) Con Hiên không có áo à? (Thạch Lam)
e) Hai con tôi quý quá, dám tự do lấy áo đem cho người khác không sợ mẹ mắng à? (Thạch Lam)
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức ngữ văn về từ trợ ở đầu bài 1 và xác định từ trợ.
Lời giải chi tiết:
a. Từ trợ: chính
Vai trò: nhấn mạnh cảnh vật thay đổi là do sự biến đổi trong tâm trạng của nhân vật.
b. Từ trợ: cả
Vai trò: nhấn mạnh sự xuất hiện của người mẹ ở phía sau nhân vật tôi.
c. Từ trợ: mà
Vai trò: thể hiện mục đích hỏi và sự quan tâm của thầy hiệu trưởng đối với các em học sinh.
d. Từ trợ: à
Vai trò: thể hiện mục đích hỏi và sự quan tâm của người hỏi đối với nhân vật Hiên.
Câu 2
Câu 2 (trang 24, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trong các từ được in đậm dưới đây, từ nào là từ trợ? Vì sao?
a) Vì có những hôm đi chơi suốt cả ngày với bọn bạn ở đồng làng Lê Xá, lòng tôi vẫn không cảm thấy xa nhà hay xa mẹ tôi tí nào cả. (Thanh Tịnh)
b) Trước sân trường làng Mỹ Lý đông đúc cả người. (Thanh Tịnh)
c) Chính lúc này, toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp. (Thanh Tịnh)
d) Nhân vật chính là nhân vật then chốt của cốt truyện, giữ vị trí trung tâm trong việc thể hiện đề tài, chủ đề và tư tưởng của tác phẩm. (Theo Từ điển thuật ngữ văn học, Lê Bá Hán, Trần Đình Sử, Nguyễn Khắc Phi đồng Chủ biên)
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức ngữ văn về từ trợ ở đầu bài 1 và xác định từ trợ.
Lời giải chi tiết:
a. Không phải là từ trợ vì cả ngày là một từ hoàn chỉnh, từ cả ở đây không được sử dụng để nhấn mạnh ý nào trong câu.
b. Là từ trợ vì nếu không có từ trợ cả thì câu vẫn đủ nghĩa nhưng từ cả được thêm vào để nhấn mạnh sự đông đúc của sân trường Mỹ Lí vào ngày hôm đó.
c. Là từ trợ vì nếu không có từ trợ chính thì câu vẫn đủ nghĩa nhưng từ chính được thêm vào để nhấn mạnh thời điểm sự việc diễn ra.
d. Không phải là từ trợ vì nhân vật chính là một từ hoàn chỉnh, từ chính ở đây không được sử dụng để nhấn mạnh ý nào trong câu.
Câu 3
Câu 3 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Tìm từ thán từ trong các câu sau và mô tả vai trò của chúng:
a) A, em Liên ơi. Hôm nay lại rót đầy cho chị đây. (Thạch Lam)
b) Ừ, vậy là đúng rồi. Để chị về lấy. (Thạch Lam)
c) Ôi chào, sớm muộn gì cũng vậy thôi. (Thạch Lam)
d) Vâng, để em lo.... (Kim Lân)
e) Ôi hay, liệu có chuyện gì đây nhỉ? (Kim Lân)
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức Ngữ văn về từ thán từ để hoàn thành bài tập.
Lời giải chi tiết:
a. Từ thán từ: A. Vai trò: bộc lộ cảm xúc của nhân vật.
b. Từ thán từ: Ừ. Vai trò: dùng để đồng ý.
c. Từ thán từ: Ôi chào. Vai trò: bộc lộ cảm xúc.
d. Từ thán từ: Vâng. Vai trò: dùng để đồng ý.
e. Từ thán từ: Ôi hay. Vai trò: bộc lộ cảm xúc.
Câu 4
Câu 4 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Trong các từ được in đậm dưới đây, từ nào là từ thán từ? Tại sao?
a) Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng kia nảy nở trong lòng tôi như mấy cánh hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng. (Thanh Tịnh)
b) Ớ, rẽ lối này nè. (Kim Lân)
c) Con đường này tôi đã quen đi lại nhiều lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. (Thanh Tịnh)
d) À này, thầy ạ. (Kim Lân)
Phương pháp giải:
Đọc kỹ phần Kiến thức ngữ văn về từ thán từ ở đầu bài 1 và xác định từ thán từ.
Lời giải chi tiết:
a. Không phải là từ thán từ vì từ kia ở đây là để chỉ cảm giác của nhân vật tôi.
b. Là từ thán từ được sử dụng để bộc lộ cảm xúc.
c. Không phải là từ thán từ vì từ này ở đây được sử dụng để chỉ con đường.
d. Là từ thán từ được sử dụng để gọi đáp.
Câu 5
Câu 5 (trang 25, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Viết một đoạn văn (khoảng 6 – 8 dòng) kể về một kỉ niệm của tôi, trong đó có sử dụng ít nhất một từ trợ hoặc một từ thán. Chỉ ra từ trợ (hoặc từ thán) trong đoạn văn đó.
Phương pháp giải:
Viết một đoạn văn sử dụng từ trợ hoặc từ thán.
Lời giải chi tiết:
Trong cuộc sống, mỗi người đều có những kỷ niệm đáng nhớ, và với tôi cũng vậy. Kỷ niệm đáng nhớ nhất trong cuộc đời của tôi chính là ngày đầu tiên tôi bước vào lớp một. Khi đó, trường học là một nơi hoàn toàn mới mẻ đối với tôi. Bước vào cổng trường, tay tôi nắm chặt tay mẹ với một cảm giác hồi hộp không tưởng. Sân trường đông đúc với tiếng gọi tập trung của giáo viên khiến tôi cảm thấy lo lắng, và tôi nắm chặt lấy tay của mẹ. Ở đó, mẹ tôi đã buông tay để tôi xếp hàng vào lớp, tôi cảm thấy lo sợ vô cùng vì đó là lần đầu tiên tôi xa mẹ đến vậy. Sau này, khi tôi quen với việc đi học, tôi không còn lo sợ như lần đầu tiên nữa, nhưng đó vẫn mãi là một kỷ niệm khó quên trong kí ức của tôi.
Từ thán: Ở đó