Câu 1
Câu 1 (trang 48, SGK Ngữ Văn 7, tập 1):
Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp có sự tương phản về ý nghĩa. Hãy chỉ ra điều đó và cho biết tác dụng của cách sắp xếp như vậy?
Phương pháp giải:
Xác định các cặp từ trái nghĩa và chỉ ra tác dụng
Lời giải chi tiết:
Trong hai khổ thơ đầu của bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai), các dòng thơ được sắp xếp thành từng cặp có sự tương phản nhau về ý nghĩa:
- “Còng” so với “thẳng”
- “Xanh rờn” so với “bạc trắng”
- “Cao” so với “thấp”
- “Giời” so với “đất”
→ Các cặp từ trái nghĩa này giúp nhấn mạnh sự tương phản giữa hình ảnh của người mẹ và môi trường xung quanh. Điều này giúp tạo ra hình ảnh rõ nét về sự già đi và suy tàn của người mẹ theo thời gian
Câu 2
Câu 2 (trang 48, SGK Ngữ Văn 7, tập 1):
Nêu tác dụng miêu tả, biểu cảm của biện pháp tu từ so sánh được sử dụng trong khổ thơ dưới đây:
Một miếng cau khô
Khô gầy như mẹ
Con nâng trên tay
Không cầm được lệ
(Đỗ Trung Lai)
Phương pháp giải:
Chỉ ra biện pháp so sánh và phân tích tác dụng của nó
Lời giải chi tiết:
Biện pháp tu từ so sánh “Khô gầy như mẹ” với hình ảnh của người mẹ già gầy mòn đã mang lại các tác dụng sau:
- Miêu tả: tạo ra hình ảnh của người mẹ già yếu, gầy guộc như miếng cau khô.
- Biểu cảm: thể hiện sự đau xót của người con khi chứng kiến sự già nua của người mẹ. Trong hai câu thơ cuối, nhà thơ sử dụng động từ “nâng” để thể hiện sự quý trọng và động từ “cầm” để diễn tả cảm xúc thương cảm khi nhìn thấy hình ảnh mong manh của người mẹ
Câu 3
Câu 3 (trang 49, SGK Ngữ Văn 7, tập 1):
Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” trong bài thơ Mẹ (Đỗ Trung Lai) có tác dụng như thế nào đối với việc thể hiện tình cảm của tác giả?
Phương pháp giải:
Chỉ ra vai trò của câu hỏi “Sao mẹ ta già?” đối với việc thể hiện tình cảm của tác giả.
Lời giải chi tiết:
Câu hỏi “Sao mẹ ta già?” là một biểu hiện của sự ngạc nhiên và sự quan tâm của người con khi nhìn thấy mẹ già đi. Người con cảm thấy xót xa vì thời gian trôi đi quá nhanh, khiến cho người mẹ của mình ngày càng già đi và suy tàn, điều mà nhà thơ luôn quan tâm và yêu thương
Câu 4
Câu 4 (trang 49, SGK Ngữ Văn 7, tập 1):
Tìm các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ (Vũ Đình Liên). Tác giả sử dụng những câu hỏi đó để biểu đạt điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc lại bài thơ Ông đồ, chỉ ra các câu hỏi và vai trò của chúng
Lời giải chi tiết:
Các câu hỏi trong bài thơ Ông đồ:
- Người thuê viết nay ở đâu?
- Hồn ở đâu lúc này?
→ Câu hỏi thể hiện sự nuối tiếc và hoài niệm khi tận mắt chứng kiến một phong tục, một nét văn hóa đẹp dần trôi vào quên lãng.