Soạn bài Thực hành tiếng Việt bài 7 SGK Ngữ Văn lớp 7 tập 2 Cánh diều - chi tiết

Buzz

Đọc tóm tắt

- Bài thơ của Nguyễn Khoa Điềm tâm sự về mối lo lắng của người con trước tuổi già của người mẹ.
- Các từ 'quả' và 'quả non xanh' được sử dụng để ám chỉ sự trưởng thành và khả năng tự lập của con người trong cuộc sống.
- Ngữ cảnh là yếu tố then chốt giúp hiểu rõ nghĩa sâu xa của từ ngữ trong bài thơ.

Câu 1

Câu 1 (trang 25, SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Dựa vào ngữ cảnh, xác định nghĩa của các từ ngữ in đậm trong khổ thơ dưới đây:

Và chúng tôi, một thứ quả trên đời

Bảy mươi tuổi mẹ đợi chờ được hái

Tôi hoảng sợ ngày bàn tay mẹ mỏi

Mình vẫn còn một thứ quả non xanh?

(Nguyễn Khoa Điềm)

Phương pháp giải:

Xác định nghĩa của các từ in đậm dựa theo ngữ cảnh.

Lời giải chi tiết:

Bài thơ là những lời tâm tình gửi tới mẹ già.

- Nghĩa gốc: biểu thị bộ phận của cây do nhụy hoa phát triển thành, bên trong chứa hạt

- Nghĩa chuyển:

+ quả: chỉ kết quả / thành quả của công việc nhất định (gồm cả thành quả là con người được nuôi dạy, được giáo dục, đào tạo)

+ quả non xanh: những người con chưa thực sự trưởng thành, chưa thể đáp ứng nguyện vọng của người mẹ yêu thương đang chăm lo, nuôi nấng bản thân mình nên người.

Câu 2

Câu 2 (trang 26, SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Tìm biện pháp tu từ được sử dụng trong các dòng thơ dưới đây. Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đó đối với việc miêu tả sự vật.

Cha lại dắt con đi trên cát mịn

Ánh nắng chảy đầy vai

(Hoàng Trung Thông)

Phương pháp giải:

Chỉ ra biện pháp tu từ và nêu tác dụng.

Lời giải chi tiết:

Ẩn dụ chuyển đổi cảm giác: “ánh nắng chảy đầy vai” → Hình ảnh ánh mặt trời rực rỡ lan tỏa khắp không gian, chảy trên cả vai của hai cha con.

Câu 3

Câu 3 (trang 26, SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Chỉ ra tác dụng của dấu chấm lửng trong những câu dưới đây:

a) Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử vẻ vang thời đại Bà Trưng, Bà Triệu, Trần Hưng Đạo, Lê Lợi, Quang Trung,… (Hồ Chí Minh)

b) Cha mượn cho con buồm trắng nhé,

Để con đi...

(Hoàng Trung Thông)

c) Về đây mới thấy, sen xứng đáng để... ngợp. (Văn Công Hùng)

d) Nhưng... xin lỗi… - Từ đầu dây bên kia có giọng kinh ngạc phản đối - Tôi không thể…! (Brét-bơ-ry)

Phương pháp giải:

Nêu tác dụng của dấu chấm lửng trong từng trường hợp.

Lời giải chi tiết:

a) Dấu chấm lửng tỏ ý còn nhiều vị anh hùng dân tộc nữa chưa liệt kê.

b) Dấu chấm lửng diễn tả lời nói bỏ dở về những ước mơ dài rộng, gợi liên tưởng về những không gian cao xa, xa như ước mơ con.

c) Dấu chấm lửng làm giảm nhịp điệu câu văn, chuẩn bị cho một từ ngữ biểu thị nội dung bất ngờ là từ “ngợp”.

d) Dấu chấm lửng thể hiện chỗ lời nói bỏ dở, ngập ngừng, ngắt quãng.

Câu 4

Câu 4 (trang 26, SGK Ngữ văn lớp 7 tập 2)

Viết một đoạn văn (khoảng 5 - 7 dòng) giải thích nghĩa của các từ in đậm trong hai dòng thơ dưới đây và cho biết em dựa vào đâu để xác định được nghĩa của mỗi từ đó:

Ngày ngày Mặt Trời đi qua trên lăng

Thấy một Mặt Trời trong lăng rất đỏ

(Viễn Phương)

Phương pháp giải:

Viết đoạn văn trình bày suy nghĩ của em về ngữ cảnh.

Lời giải chi tiết:

Mỗi câu đều được sáng tạo ra trong một bối cảnh cụ thể và chỉ được hiểu đúng đắn, toàn diện trong ngữ cảnh của nó. Ngữ cảnh đóng vai trò quan trọng với cả người nói và người nghe. Đối với người nói, ngữ cảnh là cơ sở để sử dụng câu, lựa chọn từ ngữ tạo thành câu nói. Tương tự, người nghe cũng cần dựa vào ngữ cảnh để có thể hiểu từ ngữ, câu văn, nhận biết nội dung và mục đích mà người nói muốn truyền đạt. Lấy ví dụ như trong bốn dòng thơ ở câu hỏi số một, nếu không xác định được ngữ cảnh bài thơ là lời của người con dành cho mẹ thì chúng ta sẽ không thể giải nghĩa được từ 'quả' hay 'quả non xanh' là để chỉ người con còn non nớt bé bỏng, chưa có kinh nghiệm sống đủ để giúp đỡ hoặc đền đáp công lao của người mẹ.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Ý nghĩa của các từ ngữ in đậm trong khổ thơ này là gì?

Từ 'quả' và 'quả non xanh' mang ý nghĩa chuyển, ám chỉ những người con chưa trưởng thành, chưa đủ khả năng đáp ứng mong muốn của người mẹ, thể hiện qua ngữ cảnh bài thơ.

Biện pháp tu từ nào được sử dụng trong câu thơ: 'Ánh nắng chảy đầy vai'?

Biện pháp tu từ được sử dụng là ẩn dụ chuyển đổi cảm giác, miêu tả ánh nắng rực rỡ như dòng chảy, lan tỏa lên vai của nhân vật, tạo hình ảnh sống động, gần gũi.

Dấu chấm lửng có tác dụng gì trong các câu thơ như: 'Chúng ta có quyền tự hào vì những trang lịch sử...'?

Dấu chấm lửng trong câu thơ giúp tạo sự tiếp nối, khơi gợi, mở rộng không gian suy nghĩ, cho thấy còn nhiều anh hùng chưa được liệt kê, thể hiện sự tôn vinh vô hạn.

Tác dụng của dấu chấm lửng trong câu thơ 'Cha mượn cho con buồm trắng nhé, Để con đi...' là gì?

Dấu chấm lửng trong câu thơ này thể hiện sự bỏ dở về ước mơ, gợi liên tưởng đến không gian mênh mông, bay bổng, tạo cảm giác đầy mơ mộng và khao khát.

Lý do vì sao ngữ cảnh là yếu tố quan trọng trong việc giải nghĩa từ ngữ?

Ngữ cảnh giúp xác định nghĩa chính xác của từ ngữ, vì một từ có thể mang nhiều nghĩa khác nhau tùy theo hoàn cảnh, như trong bài thơ, 'quả' không chỉ đơn giản là một vật, mà còn là biểu tượng của người con.