Với việc soạn bài Thực hành tiếng Việt: Từ tượng hình và từ tượng thanh trang 42, 43 Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh trả lời các câu hỏi từ đó dễ dàng viết bài 8.
Soạn bài Thực hành tiếng Việt lớp 8 trang 42 Tập 1 - Kết nối kiến thức
* Từ tượng hình và từ tượng thanh
Câu 1 (trang 42 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Đề xuất các từ tượng hình và từ tượng thanh trong những tình huống sau:
a. Ao thu lạnh lẽo nước trong veo
Một chiếc thuyền câu bé tẻo teo
[…] Tầng mây trắng bồng bềnh trên bầu trời xanh ngắt,
Con đường nhỏ bên lề vắng vẻ chẳng có bóng người qua lại.
(Nguyễn Khuyến, Điệu thu)
b. Lời nói nhẹ nhàng như làn gió mát lành
Mùa xuân khẽ khàng trên cành hoa mai nở rộ.
(Ngô Văn Phú, Mùa xuân)
c. Tôi không nhớ lúc nào đã nghe tiếng chồi non bung nở, tôi cũng không nhớ từ đâu vang lên tiếng chim lích chích hót vang, nhưng tôi cảm nhận rõ ràng mọi điều trong từng nhịp đập của trái tim đang rộn ràng dưới lớp da.
(Nguyễn Nhật Ánh, Tác phẩm Tôi là Bê-tô)
Đáp án:
Từ tượng hình |
Từ tượng thanh |
Lạnh lẽo, tẻo teo, quanh co, vắt vẻo, phập phồng. |
Líu lo, lích chích. |
Câu 2 (trang 42 sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 Tập 1): Xác định và phân tích tác dụng của các từ tượng hình, từ tượng thanh trong các đoạn thơ sau:
a. Năm căn nhà nằm kề nhau chật chội
Con đường vắng vẻ bóng tối buông xuống
Khói trắng bay bay mảnh mảnh giữa không gian
Dòng ao lấp lánh trong ánh trăng sáng.
(Nguyễn Khuyến, Tác phẩm Thu ẩm)
b. Bầu trời hồng sáng lấp lánh mây vàng,
Ánh sáng bình minh mềm mại làm thức giấc các loài chim chào đón.
Cánh cổng làng mở rộng, tiếng ồn ào,
Người nông dân điềm tĩnh bước vào dưới ánh nắng bình minh.
(Bàng Bá Lân, Tác phẩm Cổng làng)
Đáp án:
a. Từ tượng hình: lụp xụp, lập lòe, phớt phát, lấp lánh.
Tác dụng: 'Lụp xụp' thể hiện sự xuống cấp và không còn mới mẻ. Tiếp theo, cảnh ngõ tối và đêm sâu là điều bình thường nhưng ánh đèn đom đóm 'lập lòe' vào buổi tối và sáng sớm tạo nên một hình ảnh mới của bóng tối và đêm sâu. Sương mù lơ lửng như mảng khói mỏng phủ trên cánh đồng, 'phớt phát', khiến cho rừng cây cũng trở nên mờ nhạt dưới ánh trăng. Ánh trăng phản chiếu trên mặt ao, 'lấp lánh' liên tục, tạo ra một khung cảnh tươi đẹp của mùa thu nông thôn với cảm xúc trầm lặng và dịu dàng...
b.
- Từ tượng hình: mảnh mai, thản nhiên
- Từ tượng thanh: reo vang, tiếng ca
Tác dụng: Từ 'mảnh mai' tạo hình ảnh của ánh nắng mặt trời, từ 'reo vang' gợi lên âm thanh của tiếng chim hót, từ 'tiếng ca' làm sống động hình ảnh của cuộc sống quê hương, từ 'thản nhiên' gợi nhớ về sự bình yên và an lành. Cả hai loại từ tượng hình và từ tượng thanh này đều cùng nhau tạo ra một bức tranh về cảnh vật buổi sáng tươi đẹp và yên bình của làng quê.
Câu 3 (trang 43 sgk Ngữ văn 8 Tập 1): Đọc đoạn văn dưới đây và thực hiện các yêu cầu sau đây:
Giữa vùng đồng cỏ khô vàng, gió thổi nhè nhẹ, một đàn chim hàng nghìn con bất ngờ cất cánh bay lên. Những chú chim áo già với màu lông nâu, những chú chim manh manh với mỏ đỏ rực, và những chú chim có bộ lông xám tro với những chấm đỏ nhỏ xinh xắn… Những chú chim nhỏ vù vù bay lượn trên cao, tiếng kêu líu ríu vang vọng, rồi đột nhiên chúng đáp xuống phía sau lưng chúng tôi.
(Đoàn Giỏi, Đồng cỏ và chim bay)
a. Liệt kê các từ tượng hình và từ tượng thanh trong đoạn văn trên.
b. Phân tích tác dụng của một từ tượng hình và một từ tượng thanh trong đoạn văn.
Trả lời:
a.
- Từ tượng hình: nhè nhẹ
- Từ tượng thanh: nhè nhẹ, vù vù, vang vọng
b.
- Từ “li ti” tạo ra hình ảnh những chấm trắng trên bộ lông của con chim manh manh, mở ra khung cảnh tươi đẹp và phong phú của đất rừng miền Nam.
- Từ “nhè nhẹ” gợi lên âm thanh của gió thoảng nhẹ, mơ hồ trong không gian yên tĩnh, tĩnh lặng của núi rừng miền Nam.