Câu 1
Trả lời Câu hỏi 1 trang 151 SGK Văn 12 Cánh diều
Tìm hiểu về Luật sở hữu trí tuệ, phân tích các quy định cụ thể của Luật về loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả và nội dung quyền tác giả
Phương pháp giải:
Đọc Luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019, 2022)
Lời giải chi tiết:
a. Các loại hình tác phẩm được bảo hộ quyền tác giả:
- Theo điều 14 của Luật sở hữu trí tuệ,
“1. Tác phẩm văn học, nghệ thuật và khoa học được bảo hộ bao gồm:
a) Tác phẩm văn học, khoa học, sách giáo khoa, giáo trình và tác phẩm khác được thể hiện dưới dạng chữ viết hoặc ký tự khác;
b) Bài giảng, bài phát biểu và bài nói khác;
c) Tác phẩm báo chí;
d) Tác phẩm âm nhạc;
đ) Tác phẩm sân khấu;
e) Tác phẩm điện ảnh và tác phẩm được tạo ra theo phương pháp tương tự (gọi chung là tác phẩm điện ảnh);
g) Tác phẩm mỹ thuật, mỹ thuật ứng dụng;
h) Tác phẩm nhiếp ảnh;
i) Tác phẩm kiến trúc;
k) Bản họa đồ, sơ đồ, bản đồ, bản vẽ liên quan đến địa hình, kiến trúc,công trình khoa học;
l) Tác phẩm văn học, nghệ thuật dân gian;
m) Chương trình máy tính, sưu tập dữ liệu.
2. Tác phẩm phái sinh chỉ được bảo hộ theo quy định tại khoản 1 Điều này nếu không gây phương hại đến quyền tác giả đối với tác phẩm được dùng để làm tác phẩm phái sinh.
3. Tác phẩm được bảo hộ quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này phải do tác giả trực tiếp sáng tạo bằng lao động trí tuệ của mình mà không sao chép từ tác phẩm của người khác.”
b. Nội dung quyền tác giả:
- Theo điều 18, 19, 20 của Luật Sở hữu trí tuệ,
- Quyền nhân thân:
+ Tác giả có quyền chuyển quyền sử dụng quyền đặt tên tác phẩm;
+ Được đứng tên thật hoặc bút danh trên tác phẩm;
+ Có quyền công bố tác phẩm hoặc cho phép người khác công bố;
+ Bảo vệ sự toàn vẹn của tác phẩm;
- Quyền tài sản:
+ Làm tác phẩm phái sinh;
+ Biểu diễn tác phẩm trước công chúng trực tiếp hoặc gián tiếp thông qua các bản ghi âm, ghi hình;
+ Sao chép trực tiếp hoặc gián tiếp toàn bộ hoặc một phần tác phẩm;
+ Phân phối, nhập khẩu để phân phối bản gốc hoặc bản sao tác phẩm thông qua bán hoặc hình thức chuyển giao quyền sở hữu khác đối với bản gốc, bản sao tác phẩm dưới dạng hữu hình;
+ Phát sóng, truyền đạt tác phẩm đến công chúng bằng phương tiện hữu tuyến, vô tuyến, mạng thông tin điện tử;
+ Cho thuê bản gốc hoặc bản sao tác phẩm điện ảnh, chương trình máy tính.
Câu 2
Trả lời Câu hỏi 2 trang 151 SGK Văn 12 Cánh diều
Việc tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ được thực hiện như thế nào trong văn bản đọc hiểu Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người (Hoàng Ngọc Hiên)
Phương pháp giải:
Đọc lại văn bản Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người và trả lời câu hỏi
Lời giải chi tiết:
Trong văn bản đọc hiểu Văn học và tác dụng chiều sâu trong việc xây dựng nhân cách văn hóa con người, việc tôn trọng quyền sở hữu trí tuệ được tác giả thực hiện: Khi trích dẫn hợp lí câu nói nổi tiếng của những người nhà thơ, nhà văn, tác giả đã ghi rõ tên tác giả, nguồn gốc, xuất xứ của tác phẩm và để thông tin trích dẫn trong dấu ngoặc kép và in nghiêng.
- “Người cao thượng không phải là không bao giờ đê tiện, người cao thượng biết rằng mình có những lúc đê tiện” (Bi-ê-lin-xki)
- Triết gia Se-ne-ca (Seneca) là người thấu hiểu điều này: “Vấn đề không phải là ở chỗ văn học nghệ thuật có thể cung cấp đạo đức mà ở chỗ chúng chuẩn bị tâm hồn cho sự tiếp thu đạo đức”
- Câu Kiều: “Mái tây để lạnh hương nguyền/ Cho duyên đằm thắm ra duyên bẽ bàng”
Bài 3
Giải Câu hỏi 3 trang 152 SGK Văn 12 Cánh diều
Hôm nay, việc các bạn học sinh, sinh viên sao chép sách để dùng trong học tập và nghiên cứu đang trở nên phổ biến hơn. Theo em, trong tình huống nào việc này không tuân theo Luật sở hữu trí tuệ và trong tình huống nào được Luật cho phép?
Cách tiếp cận:
Đọc luật Sở hữu trí tuệ 2005 (sửa đổi, bổ sung năm 2009, 2019, 2022)
Giải đáp chi tiết:
Ngày nay, việc các bạn học sinh, sinh viên sao chép sách để sử dụng trong học tập và nghiên cứu đang ngày càng phổ biến.
- Trong trường hợp được pháp luật cho phép: Theo khoản 1 điều 25 của Luật sở hữu trí tuệ:
“a) Tự sao chép một bản để nghiên cứu khoa học, học tập của cá nhân và không nhằm mục đích thương mại. Điều này không áp dụng trong trường hợp sao chép bằng thiết bị sao chép;”
→ Do đó, trong tình huống này, học sinh sinh viên sao chép sách và giáo trình để sử dụng trong việc học tập và nghiên cứu không bị vi phạm về quyền sở hữu trí tuệ và được pháp luật cho phép.
- Trong trường hợp vi phạm Luật sở hữu trí tuệ:
+ Khi các bạn học sinh, sinh viên sao chép sách vượt quá một bản cho mục đích học tập và nghiên cứu
+ Khi các bạn học sinh, sinh viên sao chép sách không với mục đích học tập, nghiên cứu mà bán cho người khác để thu lợi kinh doanh, sẽ vi phạm Luật Sở hữu trí tuệ
Bài 4
Giải Câu hỏi 4 trang 152 SGK Văn 12 Cánh diều
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 10-15 dòng) về bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu, trong đó có trích dẫn nhận định sau của Nguyễn Văn Hạnh ở bài viết Phân tích bài thơ “Việt Bắc”: “Việt Bắc ngọt ngào, đằm thắm, là một bài ca tâm tình, rất tiêu biểu cho hồn thơ, cho phong cách của Tố Hữu”
Cách tiếp cận:
Đọc lại nội dung của bài thơ Việt Bắc của Tố Hữu
Giải đáp chi tiết:
Việt Bắc là một tác phẩm nổi bật, điểm sáng trong sự sáng tác của Tố Hữu cũng như trong văn học Việt Nam thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Bài thơ có 150 câu lục bát, mang hơi thở của những giai điệu dân ca, âm nhạc dân gian, với nội dung sâu sắc, ý nghĩa cách mạng. Trong bài viết của mình, Nguyễn Văn Hạnh đã phân tích rằng: 'Việt Bắc mang trong mình một hương vị dễ chịu, tràn ngập tình cảm, là một bản tình ca, một phần của tâm hồn, của phong cách của Tố Hữu'. Bài thơ đượm hơi thở của đất trời Việt Bắc, là câu chuyện về một thời kỳ lịch sử, về cuộc đấu tranh không mệt mỏi của nhân dân vùng cao, về tình yêu thương, sự hy sinh, và niềm tự hào dân tộc. Việt Bắc không chỉ là một bản tình ca, một bức tranh về quê hương, mà còn là lời ca ngợi về tinh thần dũng cảm, sự kiên trì và ý chí không khuất phục của con người Việt Nam. Đó là thông điệp sâu sắc về lòng yêu nước, lòng dũng cảm và khát khao tự do của dân tộc Việt Nam mà Tố Hữu đã muốn truyền tải thông qua tác phẩm này.