Soạn bài Thực hành tiếng Việt trang 20 SGK Ngữ văn 11 tập 1 Chân trời sáng tạo - hướng dẫn chi tiết

Buzz

Đọc tóm tắt

- Thiên nhiên là nguồn sống vô tận của con người, ban tặng cho chúng ta những cảnh đẹp hùng vĩ, thực phẩm thơm ngon, nước mát rượi. Chúng ta cần sống hòa hợp với thiên nhiên, bảo vệ và tôn trọng nó.
- Trong cuộc sống, chúng ta cần hòa mình với thiên nhiên, biết trồng cây xanh, bảo vệ môi trường. Hãy gìn giữ màu xanh quý báu của thiên nhiên.
- Thiên nhiên không chỉ cung cấp nguồn sống vật chất mà còn giúp tái tạo sức khỏe và tinh thần của con người. Hãy tận hưởng vẻ đẹp và sức sống mà thiên nhiên mang lại.
- Vẻ đẹp của thiên nhiên giúp con người cảm nhận niềm vui, sự thư thái và thanh thản. Hãy tôn trọng và yêu quý thiên nhiên, sống hòa hợp và cùng chia sẻ nguồn sống vô tận mà nó mang lại.

Câu 1

Câu 1 (trang 20, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Chọn ba chú thích giải thích nghĩa của từ trong văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông ? (Hoàng Phủ Ngọc Tường) và cho biết mỗi chú thích đã giải nghĩa từ theo cách nào.

Phương pháp giải:

Đọc lại các chú thích giải thích nghĩa của từ trong văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông?

Lựa chọn ba chú thích và đưa ra cách giải thích nghĩa của từ phù hợp.

Lời giải chi tiết:

Ba chú thích giải thích nghĩa của từ trong văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông ? (Hoàng Phủ Ngọc Tường) :

- Kim Phụng : ngọn núi cao nhất ở phía tây nam thành phố Huế, còn có tên là núi Thương. ( được giải thích cách

- Cây cửa : Một loại cây thân gỗ, cành lá rậm rạp, rễ phụ rủ từng chùm, đâm xuống đất để hút nước và chất dinh dưỡng nuôi cây.

- Thị trấn Bao Vinh: một thị trấn cổ ở Huế, thuộc xã Hương Vinh, huyện Hương Trà.

→ Các chú thích giải thích trên đều được giải nghĩa từ bằng cách phân tích nội dung nghĩa của từ.

Câu 2

Câu 2 (trang 20, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Xác định cách giải nghĩa của từ được dùng trong những trường hợp sau:

a. Lâu bền: lâu dài và bền vững.

b. Dềnh dàng: chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào những việc phụ hoặc không cần thiết.

c.Đen nhánh: đen và bóng đẹp, có thể phản chiếu ánh sáng được.

d. Tê (từ ngữ địa phương) : kia

đ. Kiến thiết: kiến (yếu tố Hán Việt) có nghĩa là “xây dựng”, chế tạo, “thiết’ (yếu tố Hán Việt) có nghĩa là “bày ra, sắp đặt” ; “kiến thiết” có nghĩa là xây dựng (theo quy mô lớn).

Phương pháp giải:

Đọc các từ và giải thích của các từ đó.

Từ nghĩa của các từ, chỉ ra cách giải thích nghĩa phù hợp.

Lời giải chi tiết:

a. Lâu bền: lâu dài và bền vững.

→ Giải thích nghĩa của từ thông qua giải thích từng thành tố cấu tạo nên từ.

b. Dềnh dàng: chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào những việc phụ hoặc không cần thiết.

→ Giải thích nghĩa của từ bằng việc dùng các từ đồng nghĩa với từ cần giải thích.

c. Đen nhánh: đen và bóng đẹp, có thể phản chiếu ánh sáng được.

→ Giải thích nghĩa của từ thông qua việc phân tích nội dung nghĩa của từ.

d. Tê (từ ngữ địa phương) : kia

→ Giải thích nghĩa của từ thông qua việc phân tích nội dung nghĩa của từ và phạm vi sử dụng.

→ Giải thích nghĩa của từ thông qua việc giải thích từng thành tố cấu tạo nên từ.

Câu 3

Câu 3 (trang 20, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Điền các từ đăm đăm, giao thương, nghi ngại vào chỗ trống tương ứng với phần giải thích nghĩa phù hợp:

a .... giao lưu buôn bán nói chung.

b...... nghi ngờ, e ngại; chưa dám có thái độ, hành động rõ ràng.

c....... có sự tập trung chú ý hay tập trung suy nghĩ rất cao, hướng về một phía hay một cái gì đó.

Phương pháp giải:

Tìm hiểu nghĩa của từ, đọc các phần giải thích.

Chọn và điền các từ đã cho sao cho phù hợp.

Lời giải chi tiết:

a. Giao thương: giao lưu buôn bán nói chung.

b. Nghi ngại : nghi ngờ, e ngại; chưa dám có thái độ, hành động rõ ràng.

c. Đăm đăm : có sự tập trung chú ý hay tập trung suy nghĩ rất cao, hướng về một phía hay một cái gì đó.

Bài 4

Bài 4 (trang 20, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Theo quan điểm của bạn, phần diễn giải ý nghĩa của từ ấp iu và âm u dưới đây đã chính xác chưa? Vì sao?

Cách tiếp cận:

Đọc diễn giải về ý nghĩa của hai từ ấp iu và âm u mà đề bài đưa ra, thông qua hiểu biết của bạn về các từ, áp dụng để đưa ra đánh giá và giải thích.

Phiên bản chi tiết:

- Cả hai phần diễn giải về ý nghĩa từ trên chưa hoàn toàn chính xác.

- Bởi vì: Cách giải thích ý nghĩa của từ mà đề bài cung cấp chưa thực sự trùng khớp với ý nghĩa của từ. Cách diễn giải ý nghĩa của từ ấp iu: ôm ấp chưa đầy đủ, ấp iu là ôm ấp, âu yếm, trìu mến, sự ôm ấp thể hiện sự chăm sóc và che chở vào lòng. Cách diễn giải ý nghĩa của từ cần phải là âm u: tối tăm, mờ mịt, hiu quạnh, vắng vẻ; dùng để chỉ khung cảnh yên tĩnh, hoang sơ.

Bài 5

Bài 5 (trang 20, SGK Ngữ Văn 11, tập một):

Giải thích ý nghĩa của từ in đậm trong những câu sau và cho biết bạn đã chọn cách giải thích nghĩa nào.

a. Những sườn đồi này tạo ra những vùng phản chiếu màu sắc đa dạng trên bầu trời phía tây nam thành phố, 'sáng sớm xanh, trưa vàng, chiều tím' như người Huế thường mô tả.

(Hoàng Phủ Ngọc Tường, Ai đã đặt tên cho dòng sông?)

b. Ở đầu và cuối con đường, những nhánh sông đào mang nước từ sông Hương lan tỏa khắp các con phố, với những cây đa, cây dừa cổ thụ toả vòm lá tối tăm xuống những khu thuyền nhóm nhỉnh; từ những nơi này, vẫn đốt lên trong đêm sương những ánh lửa từ những thuyền chài của một linh hồn lạc lõng xưa cũ mà không một đô thị hiện đại nào còn có thể nhìn thấy được.

(Hoàng Phủ Ngọc Tường, Ai đã đặt tên cho dòng sông?)

c. Những chiếc lá non khẽ lắc trong gió tưởng như có tiếng chuông chùa uyển chuyển reng rất xa từ cõi cao quý tịch.

(Đỗ Phấn, Cõi lá)

Cách tiếp cận:

Sử dụng kiến thức sẵn có hoặc tra từ điển, đưa ra cách giải thích ý nghĩa của các từ phù hợp, sau đó nêu ra cách giải thích đã sử dụng để diễn đạt ý nghĩa của các từ đó.

Phiên bản chi tiết:

a. phản chiếu: hiện tượng phản xạ ánh sáng, tạo điều kiện để người quan sát nhìn thấy vật từ xa.

b. nhóm nhỉnh: là hành động tập trung thành một nhóm lớn.

đốt lên: từ ngữ miêu tả ánh sáng tỏa ra sau đó tắt đi.

c. uyển chuyển: lảng mạn, dịu dàng, có khả năng gợi lên cảm xúc.

→ Cách giải thích ý nghĩa của các từ trên: phân tích nội dung ý nghĩa của từ.

Bài 6

Bài 6 (trang 21, SGK Ngữ Văn, tập một):

Giải thích ý nghĩa của các từ sau và xác định cách giải thích ý nghĩa đã dùng.

a. Sốt sắng

b. Trầm trồ

c. Đêm trường

d. Luyến tiếc

Cách tiếp cận:

Sử dụng kiến thức sẵn có hoặc tra từ điển, đưa ra cách giải thích ý nghĩa của các từ phù hợp

Nêu ra cách giải thích ý nghĩa đã sử dụng để diễn đạt ý nghĩa của các từ đó.

Phiên bản chi tiết:

a. Sốt sắng: là từ chỉ trạng thái hưng phấn, không yên ổn.

(Đặt câu: Cả lớp học tràn đầy sốt sắng, không ai thể hiện được sự kiên nhẫn trước buổi thi quan trọng này)

→ Sử dụng cách sử dụng từ đồng nghĩa để giải thích ý nghĩa của từ.

b. Trầm trồ: tính từ chỉ sự ngạc nhiên lớn, không nói nên lời, thán phục ngạc nhiên điều gì đó.

(Đặt câu: Khi thấy tác phẩm mới của họa sĩ trẻ, mọi người đều bày tỏ sự trầm trồ, không thể tin được vào khả năng sáng tạo của anh ấy)

→ Sử dụng cách sử dụng từ đồng nghĩa để giải thích ý nghĩa của từ.

c. Đêm trường: buổi tối kéo dài, thời gian từ hoàng hôn đến bình minh.

(Đặt câu: Ở trại hè, chúng tôi thường tổ chức những buổi vui chơi ngoài trời vào đêm trường, với ngọn lửa từ lửa trại và tiếng cười vang vọng)

→ Sử dụng cách phân tích nội dung ý nghĩa của từ.

c. Luyến tiếc: cảm giác tiếc nuối, nhớ nhung đến mức độ sâu sắc.

(Đặt câu: Cô giáo về hưu khiến học sinh cảm thấy rất luyến tiếc, vì cô đã dành cả cuộc đời mình để giáo dục chúng)

→ Sử dụng cách sử dụng từ đồng nghĩa để giải thích ý nghĩa của từ

Sống hòa hợp với thiên nhiên

Bài viết (trang 21, Sách giáo khoa Ngữ Văn, tập một)

Từ việc đọc các văn bản trên, hãy viết đoạn văn (khoảng 150 chữ) để chia sẻ về một thông điệp có ý nghĩa nhất mà em nhận được từ thiên nhiên. Sau đó, chọn một từ bất kì trong đoạn văn để giải thích nghĩa và xác định cách giải thích đã dùng.

Phương pháp giải:

Dựa vào kiến thức và kĩ năng đã học

Lời giải chi tiết:

Mẫu 1:

Trong cuộc sống con người, thiên nhiên là một tài sản quý giá nhất. Thiên nhiên đã ban tặng cho chúng ta những cảnh đẹp, hùng vĩ. Những thực phẩm thơm ngon. Những dòng nước mát rượi, sạch sẽ. Nên mới nói, thiên nhiên là tài sản vô cùng phong phú và có rất nhiều điều thú vị, lạ thường. Ngoài ra, còn có nhiều thứ xung quanh như: ánh sáng mặt trời cho chúng ta nhìn rõ mọi vật. Những cây xanh cho ta không khí ô-xy để thở, giúp mọi người sống thoải mái. Những hải sản giúp cho mọi gia đình có nhiều bữa cơm ngon miệng với nhau. Vậy ta có thể thấy rằng thật sung sướng và may mắn khi có thiên nhiên ban tặng cho con người những thứ tốt, có lợi. Chính vì vậy trong cuộc sống phải sống gần gũi, hòa hợp với thiên nhiên. Hãy đưa thiên nhiên đến gần với cuộc sống của mình. Biết trồng và chăm sóc cây xanh, trồng hoa xung quanh nhà để tạo màu xanh cho không gian sống. Hãy luôn gìn giữ màu xanh quý báu ấy. Phải biết bảo vệ thiên nhiên. Kiên quyết và kịp thời phê phán, chống lại mọi hành động tàn phá thiên nhiên. Biết khai thác từ thiên nhiên những gì có lợi cho con người và khắc phục. Không ngừng phục hồi bồi đắp các giá trị đã khai thác. Hạn chế những tác hại do thiên

nhiên gây ra.

Chú thích:

hùng vĩ: tính từ dùng để miêu tả vẻ đẹp thiên nhiên, đó là vẻ đẹp mạnh mẽ, to lớn, đồ sộ, kì vĩ

→ Từ hùng vĩ được giải thích bằng cách nêu lên phạm vi sử dụng của từ đồng thời sử dụng một số từ đồng nghĩa để đưa ra ý nghĩa của từ.

Mẫu 2:

Từ bao đời nay, thiên nhiên là nguồn sống vô tận của con người: cơm, gạo, thịt, cá, cây trái, nhà để ở, nước để uống, quần áo để mặc, khí trời để thở… đều do thiên nhiên cung cấp. Con người càng lúc càng văn minh, càng tiến bộ đã tự mình tạo nên nhiều sản phẩm. Muốn làm được những điều ấy, con người rất cần sự giúp đỡ của thiên nhiên, từ đó ta lại càng thấy sự ích lợi của thiên nhiên nhiều hơn. Xưa kia con người cần mặt trời chỉ để sưởi ấm và chiếu sáng nay con người cần mặt trời để làm nguồn năng lượng quan trọng trong sản xuất và đời sống. Rừng xanh giờ đây không chỉ là nguồn lâm sản dồi dào với những cây gỗ quý, những cây thuốc chữa bệnh mà còn là nguồn điều hòa lũ lụt, là lá phổi khổng lồ để cho con người hít thở. Những dòng thác gầm réo, những con suối trong mát, những dòng sông cuồn cuộn chảy không chỉ là một bức tranh phong cảnh mà còn là con đường giao lưu, nguồn thủy sản, hơn thế nó còn là nguồn cung cấp điện năng khổng lồ. Hơn nữa, thiên nhiên còn rất cần cho đời sống tinh thần của con người. Sau những ngày tháng làm việc vất vả cực nhọc trong phòng làm việc, trong nhà máy, ở trong thành phố chật hẹp đầy khói bụi, con người đến với thiên nhiên sẽ cảm thấy vô cùng sảng khoái, thiên nhiên sẽ giúp con người tái tạo lại sức khỏe, niềm vui sống và nhiệt tình lao động. Đôi khi được nhìn ngắm màu xanh của lá, nghe tiếng suối róc rách bên rừng, vui đùa trên bãi biển cũng đã khiến cho tâm hồn con người lấy được sự thư thái và thanh thản. Nhìn đóa hoa nở, ngắm cảnh chân trời, con người cũng có thể cảm nhận một niềm vui lớn quên hết những phiền muộn ưu tư. Chính thiên nhiên đã làm cho tâm hồn con người trở nên cao rộng mênh mông như trời như biển. Vẻ đẹp của thiên nhiên còn đem đến cho con người khát vọng suy nghĩ về cái đẹp và sáng tạo nên cái đẹp cho mình. Cái đẹp của một cảnh bình minh, một cảnh hoàng hôn… làm xao xuyến bao nghệ sĩ để tạo nên thơ, ca, nhạc, họa. Nhà khoa học từ thiên nhiên mà rút ra những quy luật của sự sống để từ đó mà sáng tạo nên những công trình phục vụ cho cuộc sống con người.

Chú thích:

vô tận: từ đồng nghĩa với từ vô hạn, nghĩa là không giới hạn, ranh giới nào cả về không gian lẫn thời gian, cả về chất lượng lẫn số lượng. Từ vô tận từng được dùng trong ngữ cảnh nói về nhận thức.

→ Cách giải thích từ kết hợp giữa việc đưa ra từ đồng nghĩa, phân tích nội dung nghĩa của từ và phạm vi sử dụng từ.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Ba chú thích giải thích nghĩa của từ trong văn bản 'Ai đã đặt tên cho dòng sông?' được giải nghĩa như thế nào?

Ba chú thích giải thích nghĩa của từ trong văn bản 'Ai đã đặt tên cho dòng sông?' được giải thích qua phân tích nội dung từ. Ví dụ, 'Kim Phụng' được giải thích là ngọn núi cao nhất ở phía tây nam thành phố Huế, còn 'Cây cửa' là loại cây thân gỗ có rễ phụ rủ xuống đất.

Cách giải nghĩa của các từ 'lâu bền', 'dềnh dàng', và 'đen nhánh' trong văn bản như thế nào?

Các từ được giải nghĩa bằng cách phân tích nội dung nghĩa của từ hoặc sử dụng từ đồng nghĩa. 'Lâu bền' giải thích là lâu dài và bền vững, 'dềnh dàng' là chậm chạp, còn 'đen nhánh' mô tả đen và bóng đẹp, có thể phản chiếu ánh sáng.

Cách giải nghĩa của từ 'tê' và 'kiến thiết' trong văn bản là gì?

'Tê' được giải thích là từ ngữ địa phương chỉ sự xa lạ, còn 'kiến thiết' được giải thích qua phân tích từng thành tố Hán Việt, với 'kiến' có nghĩa là xây dựng và 'thiết' có nghĩa là bày ra, sắp đặt.

Diễn giải ý nghĩa của các từ 'ấp iu' và 'âm u' có chính xác không, và tại sao?

Diễn giải ý nghĩa của 'ấp iu' và 'âm u' chưa hoàn toàn chính xác. 'Ấp iu' cần bao gồm sự âu yếm và chăm sóc, còn 'âm u' mô tả khung cảnh tối tăm, vắng vẻ chứ không chỉ đơn thuần là tối.

Giải thích nghĩa của từ 'phản chiếu' trong câu văn như thế nào?

'Phản chiếu' là hiện tượng phản xạ ánh sáng, giúp người quan sát nhìn thấy vật từ xa. Từ này mô tả sự chuyển động của ánh sáng trên các bề mặt.

Cách giải thích từ 'sốt sắng' trong ngữ cảnh là gì?

'Sốt sắng' chỉ trạng thái hưng phấn, thể hiện sự không yên ổn. Nó dùng để mô tả sự hào hứng, gấp gáp trong một tình huống nào đó, ví dụ như trong lớp học trước một kỳ thi quan trọng.

Cách giải thích nghĩa của từ 'luyến tiếc' trong bài viết về thiên nhiên như thế nào?

'Luyến tiếc' diễn tả cảm giác tiếc nuối, nhớ nhung đến mức sâu sắc. Nó thể hiện sự lưu luyến, không nỡ xa rời, ví dụ trong tình huống chia tay người thầy giáo về hưu.

Từ 'vô tận' trong bài viết về thiên nhiên có ý nghĩa gì và được giải thích như thế nào?

'Vô tận' có nghĩa là không giới hạn về không gian, thời gian hoặc chất lượng. Từ này thường được dùng để mô tả sự vô hạn, chẳng hạn như sự phong phú và bất tận của thiên nhiên.