Buzz
Chúng tôi xin trân trọng giới thiệu tài liệu Soạn văn 6: Thực hành tiếng Việt (trang 74), thuộc bộ sách Kết nối tri thức.
Mong rằng có thể hỗ trợ các em học sinh lớp 6 trong việc chuẩn bị bài khi tiếp cận với một bộ sách mới.
Soạn bài Thực hành tiếng Việt (trang 74)
Phân biệt cụm động từ
- Trong hình thức đầy đủ, cụm động từ gồm ba phần: phần trung tâm ở giữa, phần phụ trước và phần phụ sau.
- Phần trung tâm của cụm động từ là động từ chính.
- Các từ đứng trước động từ chính thường cung cấp thông tin về thời gian, khẳng định, phủ định, tiếp diễn… Còn các từ đứng sau động từ chính thường cung cấp thông tin về đối tượng, địa điểm, thời gian…
- Khám phá câu: Nó không mặc áo rét.
- Trong câu này, không mặc áo rét là một cụm động từ.
- Từ mặc là động từ trung tâm. Từ không trước động từ mặc mang ý nghĩa phủ định và chỉ định đối tượng của hành động.
Phân biệt cụm tính từ
- Trong hình thức đầy đủ, cụm tính từ bao gồm ba phần: phần trung tâm ở giữa, phần phụ trước và phần phụ sau.
- Phần trung tâm của cụm tính từ là tính từ chính.
- Các từ đứng trước tính từ trung tâm thường cung cấp thông tin về mức độ, thời gian, sự tiếp diễn… Còn các từ đứng sau tính từ trung tâm thường cung cấp thông tin về phạm vi, mức độ…
- Khám phá câu: Trời vẫn rét quá.
- Trong câu này, vẫn rét quá là một cụm tính từ.
- Tính từ trung tâm là rét. Từ vẫn trước tính từ rét chỉ sự tiếp diễn của trạng thái rét. Từ quá sau tính từ rét chỉ mức độ của trạng thái rét.
So sánh cụm động từ và cụm tính từ
Câu 1. Tìm một cụm động từ trong tác phẩm ngắn Gió lạnh đầu mùa. Từ động từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra ba cụm động từ khác.
- Cụm động từ: đã mặc áo rét cả rồi (Sơn thấy mọi người đã mặc áo rét cả rồi).
- Động từ chính: mặc
- Ba cụm động từ khác:
- đang mặc chiếc áo len màu đỏ.
- vẫn mặc cái áo sơ mi trắng hôm qua
- đã mặc quần áo chỉnh tề
Câu 2. Tìm cụm động từ trong những câu dưới đây. Xác định động từ chính và các ý nghĩa mà động từ đó được bổ sung.
a. Nhìn ra ngoài sân, Sơn thấy đất khô trắng.
- Cụm động từ: nhìn ra ngoài sân
- Động từ chính: nhìn; ý nghĩa được bổ sung: địa điểm
b. Mẹ Sơn lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét.
- Cụm động từ: lật cái vỉ buồm, lục đống quần áo rét
- Động từ chính: lật, lục; ý nghĩa được bổ sung: đối tượng.
c. Với tâm hồn ngây thơ của tuổi trẻ, chị Lan vui mừng chạy về nhà lấy áo.
- Cụm động từ: vui mừng chạy về nhà lấy áo
- Động từ chính: chạy; ý nghĩa được bổ sung: địa điểm
Câu 3. Trong truyện ngắn Gió lạnh đầu mùa, Thạch Lam thường dùng kiểu câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ, ví dụ: Mẹ Sơn nghe thấy, đặt chén nước chè xuống, bảo chị Lan. Hãy tìm thêm trong văn bản này hai câu có vị ngữ là một chuỗi cụm động từ và cho biết tác dụng của cách diễn đạt đó.
- Đoạn văn:
- Sơn nghe thấy chị gọi nó không lại, bước gần đến trông thấy con bé đang đứng bên cột quán, chỉ mặc có một chiếc áo rách tả tơi, lộ cả lưng và tay.
- Sơn sợ hãi, cúi đầu im lặng, nép vào sau lưng chị.
- Tác dụng: Sử dụng một chuỗi cụm động từ nhấn mạnh hành động và thái độ của nhân vật được miêu tả.
Câu 4. Tìm một cụm tính từ trong tác phẩm ngắn Gió lạnh đầu mùa. Từ tính từ trung tâm của cụm từ đó, hãy tạo ra một cụm tính từ khác.
- Cụm tính từ: không u ám (Trời không u ám, toàn một màu trắng đục)
- Tạo ra cụm tính từ khác: Sau cơn mưa, bầu trời vẫn rất u ám.
Câu 5. Tìm cụm tính từ trong những câu sau. Xác định tính từ trung tâm và các ý nghĩa mà tính từ đó được bổ sung.
a. Nhưng chân trời trong hơn mọi hôm, Sơn thấy rõ như gần.
- Cụm tính từ: trong hơn mọi hôm
- Tính từ trung tâm: trong; ý nghĩa được bổ sung: thời gian.
b. Sơn giờ mới nhớ mẹ cái Hiên rất nghèo, chỉ có nghề đi mò cua bắt ốc thì còn lấy đâu ra tiền để mua áo cho con nữa.
- Cụm tính từ: rất nghèo.
- Tính từ trung tâm: nghèo; ý nghĩa được bổ sung: mức độ
Câu 6. Các câu sau có vị ngữ là một tính từ. Hãy mở rộng vị ngữ thành cụm tính từ:
a. Gió rét
- Ngoài đường, gió rét lạnh không thể chịu nổi.
b. Cao phong cách
- Mở rộng: Cao phong cách kia thật là ấn tượng.
c. Nàng xinh đẹp
- Với tôi, nàng vẫn xinh đẹp như ngày xưa.
* Bài tập rèn luyện:
Bài 1. Xác định cụm động từ trong các câu sau:
a. Ngẫm nghĩ càng nhiều, chàng càng hiểu rõ lời thần nói.
(Bánh chưng bánh giầy)
b. Giặc đã đến dưới chân núi Trâu.
(Thánh Gióng)
Bài 2. Phân biệt cụm tính từ trong các câu sau:
a. Âu Cơ sinh ra trong dòng dõi Thần Nông, xinh đẹp tuyệt vời.
(Con Rồng cháu Tiên)
b. Cô ấy rất bất ngờ về thành tích của tôi.
Bài 3. Viết một đoạn văn sử dụng cụm động từ.
Đề xuất:
Bài 1.
a. Cụm động từ: càng suy nghĩ, càng thấy lời thầy nói đúng
b. Cụm động từ: đã đến dưới chân núi Trâu
Bài 2.
a. Tạo hình xinh đẹp
b. Tuyệt vời đến không ngờ
Bài 3.
Thiên nhiên ban tặng cho con người những khung cảnh tuyệt vời. Sau một ngày nắng gay gắt, ánh nắng đã trở nên nhẹ nhàng hơn. Những cơn gió nhẹ nhàng thổi bay đi cái nóng oi bức của mùa hè. Những hàng tre ven làng tạo nên bóng mát trên bề mặt trời rất bình dị. Phía Tây, mặt trời như một quả cầu khổng lồ đang mệt mỏi từng bước trên đường hạ xuống trái đất. Có lẽ, ông ta đã quá mệt sau một ngày làm việc nặng nhọc. Trên cao, những đám mây lười biếng trôi như đang chuẩn bị kết thúc một ngày. Dưới cánh đồng, những cọng lúa chín nặng đang nhún nhảy theo làn gió mát từ xa. Hương thơm của lúa chín mang hơi thở của nông thôn khiến bất kỳ ai cũng say mê. Trong làng, tiếng ồn ào của xe cộ làm cho mọi người vội vã trở về sau một ngày làm việc. Ngoài cánh đồng, một số nhóm trẻ đang thả diều. Những cánh diều bay lượn trên bầu trời cao trong gió. Khung cảnh nông thôn của em thật là yên bình.
Cụm động từ: trở nên nhẹ nhàng hơn
