Buzz
Hướng dẫn
(trang 97, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Trong lớp 7, học sinh đã được học cách trao đổi về một bài thơ, một đoạn thơ và về một vấn đề trong tác phẩm văn học. Bài học này sẽ tiếp tục giúp học sinh rèn luyện kỹ năng trình bày giới thiệu về một vấn đề nội dung hoặc nghệ thuật của tác phẩm văn học.
Thực hành
(trang 98, SGK Ngữ văn 8, tập 2)
Trong buổi sinh hoạt ngoại khóa tiếp theo, nhóm em sẽ thực hiện buổi trình bày về một vấn đề của tác phẩm văn học “Đổi tên cho xã” (trích từ vở hài kịch “Bệnh sĩ” của Lưu Quang Vũ). Em sẽ giới thiệu cách nhóm của mình sẽ trình bày bài giới thiệu như thế nào?
Phương pháp giải:
1. Khởi đầu:
Giới thiệu vấn đề cần trình bày: Phương pháp phê phán trong đoạn trích từ vở kịch Đổi tên cho xã – ý nghĩa của phương pháp trong việc thể hiện chủ đề
2. Nội dung chính:
- Đề cập đến một số hiện tượng phê phán được thể hiện trong đoạn trích (ví dụ: tình huống, nhân vật, bối cảnh…)
- Phân tích ý nghĩa, tác dụng của phương pháp phê phán đối với việc thể hiện nội dung tư tưởng của đoạn trích
3. Kết luận: khẳng định thành công của tác giả trong việc sử dụng phương pháp phê phán để làm nổi bật tính hài hước của đoạn trích kịch; cảm xúc, suy nghĩ của em về giá trị của đoạn trích, bài học rút ra.
Lời giải chi tiết:
Gợi ý:
MB: Trích đoạn “Đổi tên cho xã” của tác giả Lưu Quang Vũ đã làm cho độc giả thấy rõ sự ảnh hưởng của bệnh sĩ diện và hậu quả của nó đến cộng đồng, xã hội chỉ thông qua việc đổi tên của xã Hùng Tâm.
TB:
Tình huống trong đoạn trích là gì? Có những nhân vật nào?
+ Xã Hùng Tâm tổ chức cuộc họp thông báo về các thay đổi của xã Hùng Tâm từ tên gọi xã đến chức vụ của một số người.
+ Các nhân vật bao gồm Ông Nha, Văn Sửu, ông Độp, bà Độp, ông Thìn.
- Các nhân vật có điểm gì đặc biệt, đại diện cho loại người nào?
+ Nhân vật ông Chủ tịch xã Toàn Nha là một ví dụ điển hình cho loại người thích sống giả dối trong xã hội. Ông Nha sống giả dối và tham vọng mù quáng. Ông mong muốn xây dựng và phát triển một xã khoa học để có danh vọng với các xã khác và với cấp trên. Ông tìm hiểu những nơi khác nhưng chỉ nông cạn, chưa phân tích thực tế của xã mình đã vội vàng đổi mới. Ông muốn phát triển kinh tế nhưng lại vứt bỏ những thứ cần thiết cho cuộc sống của người dân nơi đây. Ông nói những từ ngữ khoa chương, lố bịch như 'Bây giờ làm ăn mới rồi, quy mô khoa học....Đâu muốn hoạn phải mang lợn đến tận trụ sở'. Ông nói rất cao siêu nhưng thực tế lại phũ phàng với những lời ông nói chỉ là sáo rỗng, ông phong chức một cách tràn lan nhưng thực tế thì chẳng ra đâu vào đâu, chính những người giữ chức đó còn chẳng hiểu mình sẽ làm gì.
+ ...
- Hành động và lời thoại của các nhân vật được mô tả như thế nào?
+ Các nhân vật trong đoạn trích có sự không tương xứng giữa bên trong và bên ngoài, giữa suy nghĩ và hành động làm cho hành động trở nên hài hước. Ví dụ: Ông Đốp, một kẻ hoàn toàn không xứng đáng lại được phong làm Chủ nhiệm Trung tâm Triệt sản gia súc xã Hùng Tâm; Ông Thình, một đội trưởng đội làm những công việc phụ của xã, lại được phong làm Chủ nhiệm Trung tâm Công nghệ...
- Có những chi tiết vô lý, gây cười nào thể hiện tính hài hước của đoạn trích?
+ Ngôn ngữ của ông không phù hợp với một cuộc họp trang trọng. Lời nói có nhiều từ ngữ không rõ nghĩa như: ta bung ra, ta bung ra pháo. Điều hài hước nữa là ông muốn phát triển kinh tế nhưng những công việc có lợi ích cho xã lại bị hoàn toàn bỏ qua, chuyển sang sản xuất pháo, thứ mà chính những người quản lý cũng không hiểu rõ. Ông Nha càng cố gắng nói những từ khoa học, thì càng lộ ra nhiều sự thiếu hiểu biết của mình như Trung tâm Công nghệ mà chỉ sản xuất pháo.
+ ....
- Có xung đột nào trong đoạn trích không? Kết quả giải quyết là gì?
+ Văn bản có sự mâu thuẫn giữa cái xấu và cái tốt. Ông Nha vẽ ra một tưởng tượng cao đẹp về một xã phát triển, giàu mạnh nhưng thực tế những gì ông làm chỉ đẩy người dân vào cảnh nghèo đói. Đó là sự tương phản giữa hi vọng và thực tế.
+ Kết quả là một loạt các chức vụ mới được tạo ra nhưng không khoa học và gây rối loạn.
Kết bài:
+ Văn bản Đổi tên cho xã đã thể hiện và phê phán một hiện tượng đáng chú ý trong xã hội Việt Nam, đó là thích sĩ diện.
+ Đoạn trích cũng sử dụng phương pháp phê phán, phóng đại. Ví dụ: Ông Nha vẽ ra một tưởng tượng cao đẹp về một xã phát triển khoa học, giàu mạnh nhưng thực tế là những lời nói rỗng tuếch, giả dối, lố bịch.
