Buzz
Câu 1
Câu 1 (trang 45, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Chỉ ra câu thơ, câu văn sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ trong các trường hợp sau:
a. Khi lặn lội qua vùng vắng xa
Thân cò chết eo, mặt nước đang râm.
(Trần Tế Xương, Thương vợ)
b. Xóm làng xanh ngát mùi cây cỏ,
Sông xa trắng như cánh buồm bay giữa bầu trời.
(Trần Đăng Khoa, Quê hương)
c. Đầu nhà đã nghe tiếng khóc khàn khàn của hai đứa trẻ khi Chị Dậu về. Sấp ngửa, chị chạy vào cổng, quăng rổ mẹt, mẹt vài món xuống sân, rồi vào trong nhà vọt vàng.
(Ngô Tất Tố, Đèn tắt)
Cách giải:
Dựa vào kiến thức về phép tu từ đảo ngữ để trả lời
Chi tiết giải:
a. Cả hai câu thơ đều áp dụng phép đảo ngữ (lặn lội thân cò, eo sèo mặt nước)
b. Cả hai câu thơ đều sử dụng phép đảo ngữ (xanh mát bóng cây, trắng cánh buồm bay)
c. Câu văn thứ hai sử dụng phép đảo ngữ (sấp ngửa, chị chạy vào cổng; vội vàng chị vào trong nhà)
Câu 2
Câu 2 (trang 45, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đọc đoạn thơ dưới đây và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới:
Lom khom dưới núi, tiều vài chú,
Lác đác bên sông, chợ mấy nhà.
Nhớ nước đau lòng con quốc quốc,
Thương nhà mỏi miệng cái gia gia.
(Bà Huyện Thanh Quan, Qua Đèo Ngang)
a. Liệt kê các câu thơ trong đoạn thơ sử dụng biện pháp tu từ đảo ngữ.
b. Phân tích tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ trong từng câu thơ.
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết về phép tu từ đảo ngữ để trả lời.
Lời giải chi tiết:
a. Tất cả 4 câu thơ đều áp dụng biện pháp tu từ đảo ngữ.
b. Tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ:
- Câu 1: Theo trật tự ngữ pháp thông thường, từ “lom khom” thường được đặt sau cụm từ “tiêu vài chú”, nhưng ở đây tác giả đã đảo vị trí để nhấn mạnh tư thế, hình dáng nhỏ bé của con người, tạo nên sự nổi bật của khung cảnh hùng vĩ, hiểm trở của Đèo Ngang.
- Câu 2: Theo trình tự ngữ pháp thông thường của tiếng Việt, từ “lác đác” thường được đặt sau cụm từ “chợ mấy nhà” và từ “chợ” đặt sau từ “mấy nhà”, nhưng ở đây lại được đảo vị trí lên trước, để nhấn mạnh số lượng ít ỏi và sự thưa thớt của những ngôi nhà; từ đó gợi không khí vắng vẻ, hoang sơ của núi rừng.
- Câu 3&4: Từ “nhớ nước”, “đau lòng”, “thương nhà”, “mỏi miệng” được đảo vị trí, có tác dụng thể hiện nỗi niềm hoài cổ – nhớ tiếc quá khứ vàng son đã trôi qua và tâm trạng hoài hương – nhớ gia đình, quê hương.
Câu 3
Câu 3 (trang 46, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Nêu tác dụng của biện pháp tu từ đảo ngữ trong các đoạn thơ sau:
a. Chạy bỏ nhà lũ trẻ lơ xơ
Bầy chim dáo dác bay mất ổ.
(Nguyễn Đình Chiểu, Chạy giặc)
b. Cát đỏ viền đê con
Nhạc ngựa ngược lên chợ Gò leng keng.
(Hoàng Tố Nguyên, Gò Me)
c. Sau đón ghe về, bến đỗ ồn ào
Dân làng khắp tấp nập ngày hôm sau.
(Tế Hanh, Quê hương)
Phương pháp giải:
Dựa vào hiểu biết về phép tu từ đảo ngữ để trả lời.
Giải thích chi tiết:
a. Các từ như “bỏ nhà, lơ xơ, mất ổ, dáo dác” được sắp xếp lại để nhấn mạnh tình trạng cô đơn, hoang tàn; biểu hiện sự lo lắng, kinh hoàng của con người và môi trường khi chiến tranh đột ngột đến; thể hiện nỗi đau buồn, đau đớn trước tình cảnh nước mất, nhà tan, dân đành than khóc.
b. Từ “leng keng” được đổi vị trí để gợi nhớ về âm thanh sôi động, vui tươi của tiếng nhạc ngựa và thể hiện niềm vui trước cuộc sống an lành, thân thuộc của quê hương.
c. Các từ “ồn ào”, “tấp nập” được sắp xếp lại để nhấn mạnh không khí phồn hoa, sôi động của làng chài khi đón những con thuyền đầy ắp cá, yên bình trở về sau chuyến ra khơi.
