Soạn bài Tiếp theo về Các thành phần biệt lập
I. Thành phần gọi - đáp
Câu 1 (trang 31 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Từ “này” được sử dụng để kêu gọi, cụm từ “thưa ông” dùng để đáp lại.
Câu 2 (trang 31 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Các từ ngữ sử dụng để kêu gọi hoặc đáp lại không tham gia diễn đạt ý nghĩa của câu.
Câu 3 (trang 31 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
Từ “này” được dùng để thiết lập cuộc trò chuyện.
Từ “thưa ông” dùng để duy trì cuộc trò chuyện đang diễn ra.
II. Thành phần phụ chú
Câu 1 (trang 32 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
- Ý nghĩa của các câu không thay đổi khi loại bỏ phần từ được in đậm.
- Vì nội dung chính của câu không nằm ở thành phần này.
Câu 2 (trang 32 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Cụm từ 'và cũng là đứa con duy nhất của anh' được thêm vào để giải thích cho cụm từ 'đứa con gái đầu lòng'.
Câu 3 (trang 32 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Cụm chủ – vị 'tôi nghĩ vậy' là thành phần phụ chú trong câu (2) có chức năng thông báo cho độc giả biết rằng tác giả nghĩ như vậy về nhận định “lão không hiểu tôi”, nhưng chưa chắc đã đúng.
III. Bài tập
Câu 1 (trang 32 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Các thành phần gọi đáp: 'này' (dùng để gọi), 'vâng' (dùng để đáp). Mối quan hệ giữa người gọi và người đáp thường là mối quan hệ trên dưới và thân mật.
Câu 2 (trang 32 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Thành phần gọi đáp 'Bầu ơi'. Đây chỉ là cách gọi dành cho mọi người trong cộng đồng người Việt.
Câu 3 (trang 33 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2): Thành phần phụ chú bao gồm:
(a): kể cả anh (thêm vào cho chúng tôi, mọi người)
(b): các thầy, cô giáo, bậc phụ huynh, đặc biệt là những người mẹ (giải thích rõ hơn về những người nắm giữ chìa khóa của cánh cửa này bao gồm ai và ai có vai trò quan trọng nhất).
(c): những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới (giải thích cho học sinh hiện tại về những người sẽ đảm nhận vai trò quan trọng trong tương lai).
(d): Thật không ngờ, thương thương quá đi thôi (thể hiện sự ngạc nhiên và tình cảm thương mến của người nói)
Câu 4 (trang 33 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
(a): kể cả anh - giải thích cho cụm từ mọi người; nhấn mạnh
(b): các thầy, cô giáo, các bậc cha mẹ, đặc biệt là những người mẹ – giải thích cho cụm từ Những người nắm giữ chìa khoá của cánh cửa này; cụ thể hóa ý nghĩa cho cụm từ này.
(c): những người chủ thực sự của đất nước trong thế kỉ tới chú thích cho cụm từ lớp trẻ, mở rộng đồng thời nhấn mạnh ý nghĩa về vai trò của lớp trẻ đối với tương lai của đất nước.
(d): Thật không ngờ, thương thương quá đi thôi chú thích về thái độ của người nói đối với sự việc được nói đến.
Câu 5 (trang 33 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):
Đất nước chúng ta đang bước vào một thời đại mới, một giai đoạn của sự hội nhập kinh tế toàn cầu, vì thế mỗi cá nhân đều cần chuẩn bị bản thân để không bị tụt lại so với thế giới. Đầu tiên là kiến thức và kỹ năng. Chúng được coi là điều kiện cần và đủ để thanh niên có thể tự tin đối diện với sự tiến bộ của khoa học và công nghệ, với quá trình hội nhập kinh tế toàn cầu, đòi hỏi tính kỷ luật và sự chăm chỉ. Để có được bản thân đủ sức mạnh để bước vào thế kỷ mới này, thanh niên cần phải là những người dẫn đầu trong học tập, học tập một cách hiệu quả. Họ phải biết cân bằng giữa lý thuyết và thực tiễn, giữa lời nói và hành động. Chỉ có như vậy, đất nước chúng ta mới có thể nhanh chóng vượt qua tình trạng nghèo đói, lạc hậu để hòa mình vào cộng đồng quốc tế. Chỉ khi đó, thanh niên mới xứng đáng là những nhà lãnh đạo của tương lai của đất nước.