Đọc trước văn bản Những cánh buồm và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hoàng Trung Thông.
Nội dung chính
Bài thơ nêu lên cảm xúc, ước mơ của hai cha con muốn đi khám phá những vùng đất xa xôi được thể hiện qua cuộc nói chuyện khi cùng nhau đi dạo trên bờ biển. |
Chuẩn bị 1
Câu 1 (trang 21, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Đọc trước văn bản Những cánh buồm và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Hoàng Trung Thông.
Phương pháp giải:
Đọc trước văn bản và tìm hiểu thông tin về tác giả qua sách báo, internet
Lời giải chi tiết:
- Hoàng Trung Thông (05/05/1925 – 1993), nhà thơ.
- Sinh ra ở xã Quỳnh Đôi, huyện Quỳnh Lưu, tỉnh Nghệ An.
- Có nhiều đóng góp trong lĩnh vực văn nghệ, từ việc làm Vụ trưởng Vụ Văn nghệ đến Tổng biên tập tạp chí Văn nghệ.
- Tác phẩm: Quê hương chiến đấu, Đường chúng ta đi, Những cánh buồm, Đầu sóng, Trong gió lửa, Như đi trong mơ, Chiến công tuốt thơ, Những ngày thu ở Liên Xô, Chặng đường mới của văn học chúng ta, Cuộc sống thơ và thơ cuộc sống.
- Phan Ngọc, giáo sư nghiên cứu văn học, từng nói về ông: 'Anh là con người nhỏ bé, của những con người nhỏ bé' và 'Chỉ có một Hoàng Trung Thông nhỏ bé, không hài lòng với chính mình'.
Chuẩn bị 2
Câu 2 (trang 21, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Nhớ lại những mơ ước của em khi còn nhỏ. Chia sẻ với các bạn về một trong những ước mơ ấy.
Phương pháp giải:
Chia sẻ với các bạn về ước mơ của mình
Lời giải chi tiết:
Em từng mơ ước trở thành cô giáo. Em ao ước được học tập tốt, trở thành một người cô giáo hiền lành và được các em học sinh yêu mến, kính trọng.
Đọc hiểu 1
Câu 1 (trang 22, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Lưu ý các từ chỉ không gian, thời gian ở hai khổ thơ đầu.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
- Không gian: cát, biển xanh
- Thời gian: ánh mặt trời, mưa đêm, ánh mai hồng => Bình minh sau cơn mưa đêm
Đọc hiểu 2 - Phân tích ngôn ngữ thơ
Câu 2 (trang 22, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Xác định các từ nghệ thuật trong bài thơ và giải thích ý nghĩa của chúng.
Đọc kỹ văn bản.
Lời giải chi tiết:
- rực rỡ: mô tả vẻ đẹp của bình minh, tượng trưng cho tương lai sáng lạng của con.
- lênh khênh: biểu hiện sự bảo vệ, che chở của cha, giúp con phát triển.
- rả rích: mô tả mưa đêm, đồng thời ẩn chứa ý niệm về sự tối tăm đã qua và hy vọng vào tương lai sáng sủa.
- phơi phới: nhấn mạnh niềm vui của cha khi thấy con thành công.
- trầm ngâm: cha suy tư, trầm ngâm về tương lai của con.
- thầm thì: tiếng sóng nhỏ nhẹ, như làm lời ru nhẹ nhàng bên tai.
Đọc hiểu 3 - Tâm sự của người cha
Câu 3 (trang 22, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Cha có những suy nghĩ, tâm sự ra sao?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Thái độ của cha rất ôn hòa, ân cần. Cha giải đáp những thắc mắc của con với lòng mềm mại, dịu dàng. Điều này thể hiện sự yêu thương và sự quan tâm của cha dành cho con.
Đọc hiểu 4 - Tác dụng của dấu chấm lửng
Câu 4 (trang 22, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Dấu chấm lửng trong bài thơ này có ý nghĩa gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ dòng thơ thứ tư.
Lời giải chi tiết:
Dấu chấm lửng ở dòng cuối cùng của bài thơ biểu thị sự nối tiếp, sự tiếp tục của câu chuyện. Con sẽ tiếp tục cuộc hành trình, thực hiện ước mơ của mình bằng những cánh buồm trắng.
Đọc hiểu 5 - Ý nghĩa của dòng thơ cuối cùng
Câu 5 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Em hiểu ý của dòng thơ cuối cùng là gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ dòng thơ cuối cùng
Lời giải chi tiết:
Ý của dòng thơ cuối cùng là người cha nhớ lại những ước mơ của mình thông qua lời nói của con, thể hiện ước mơ ngây thơ của đứa con.
Chuẩn bị cuối bài 1 - Hình thức thơ
Câu 1 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Đặc điểm hình thức của bài thơ Những cánh buồm thể hiện qua các yếu tố: số từ trong mỗi dòng thơ, số dòng ở mỗi khổ thơ, cách kết hợp vần,…
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản, chú ý đến số dòng, số từ trong mỗi dòng, cách ghép vần
Lời giải chi tiết:
- Thể loại thơ tự do
- Mỗi dòng thơ thường có 5 đến 7 từ.
- Số dòng thơ ở mỗi khổ không cố định, có thể là 4, 5, 6 hoặc 8 dòng.
- Cách ghép vần trong bài thơ cũng rất tự do, không theo quy tắc thông thường.
CH cuối bài 2 - Cha và con trò chuyện trên bãi biển
Câu 2 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Người cha và người con trò chuyện về điều gì? Dựa vào những hình ảnh có trong bài thơ, hãy tưởng tượng và miêu tả lại bằng lời của em về cảnh hai cha con đi dạo và trò chuyện trên bãi biển.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ bài thơ
Lời giải chi tiết:
Hai cha con trò chuyện về sự mênh mông, vô tận của biển khơi và khát vọng khám phá những vùng đất xa xôi.
Đang đi, bỗng cậu bé lắc tay cha khẽ hỏi: “Sao ở xa kia chỉ thấy nước, thấy trời, không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người vậy cha?”. Người cha mỉm cười bảo: Cứ theo cánh buồm kia, đi mãi ta sẽ thấy cây, thấy nhà, thấy người. Nhưng nơi đó cha cũng chưa hề đi đến. Người cha bất chợt trầm ngâm nhìn mãi cuối chân trời. Cậu bé lại chỉ cánh buồm bảo: “Cha hãy mượn cho con những cánh buồm trắng kia nhé, để con đi...”. Lời chân thành của đứa con làm người cha bồi hồi cảm động - đó là lời của người cha, là mơ ước của ông thời ông còn là một cậu bé bằng tuổi con ông bây giờ, lần đầu được đứng trước biển khơi vô tận. Người cha đã bắt gặp lại mình trong mơ ước của con.
CH cuối bài 3 - Tượng trưng của cánh buồm
Câu 3 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Trong bài thơ, hình ảnh “cánh buồm” được nhắc đến mấy lần? Hình ảnh đó tượng trưng cho điều gì?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
- Hình ảnh “cánh buồn” được nhắc đến ba lần: ở dòng thơ thứ 14 (Theo cánh buồm đi mãi đến nơi xa), dòng thơ thứ 21 và 22 (Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ: / Cha mượn cho con buồm trắng nhé)
- “Cánh buồm” tượng trưng cho phương tiện để hiện thực hóa khát vọng được đi khắp đó đây, khám phá những điều mới mẻ của người con
CH cuối bài 4 - Ước mơ của người con và suy tư của người cha
Câu 4 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Qua những câu hỏi, lời nói của mình, người con đã bộc lộ ước mơ gì? Em có nhận xét gì về ước mơ đó?
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản
Lời giải chi tiết:
Trong bài thơ, người con hỏi và nói với cha:
Cha ơi!
Sao xa kia chỉ thấy nước thấy trời
Không thấy nhà, không thấy cây, không thấy người ở đó?
[…]
Cha mượn cho con buồm trắng nhé,
Để con đi…
Qua những câu hỏi, lời nói ở trên, người con muốn được đến những nơi “chưa hề đi đến” để khám phá những điều mới mẻ ở đó. Đó là ước mơ rất hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng và đẹp đẽ.
CH cuối bài 5 - Suy tư của người cha
Câu 5 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Ước mơ của người con gợi cho người cha nhớ đến điều gì? Em hãy đóng vai người cha, diễn tả lại những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật này trước lời đề nghị của người con.
Phương pháp giải:
Đọc kỹ văn bản và đặt mình vào vị trí người cha.
Lời giải chi tiết:
- Ước mơ của người con gợi cho người cha nhớ đến những ước mơ của mình khi còn nhỏ. Người cha cũng từng khao khát được đi xa, đến những vùng đất mới để tìm hiểu những điều mới lạ.
- Đóng vai người cha diễn tả lại những cảm xúc, suy nghĩ của nhân vật này trước lời đề nghị của người con:
Tôi vô cùng hạnh phúc và như trẻ lại khi tìm lại mình, tìm lại được những khát vọng thuở trước trong tiếng ước mơ của con. Những khát vọng của con cũng là những khát vọng của tôi ngày thơ ấu. Gặp lại những khát vọng ấy nơi con, lòng tôi nhen nhóm lên bao hi vọng. Hi vọng con sẽ mang khát vọng của con và cả của tôi đi xa hơn nữa trong cuộc đời. Những điều tôi chưa làm được từ nay sẽ được gửi gắm nơi con.
CH cuối bài 6 - Hình ảnh cha dẫn dắt con dưới ánh mai hồng
Câu 6 (trang 23, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Em thích nhất khổ thơ hay hình ảnh nào trong bài thơ? Vì sao?
Phương pháp giải:
Chọn khổ thơ/ hình ảnh em thích nhất và lí giải.
Lời giải chi tiết:
Em thích nhất hình ảnh “cha dắt con đi dưới ánh mai hồng” trong bài thơ này.
Lí do: Hình ảnh “cha dắt con đi dưới ánh mai hồng” thể hiện tình yêu con rất riêng của người cha. Hình ảnh đó cũng thể hiện niềm tin tưởng của người cha vào tương lai ngời sáng của con. Có cha dìu dắt, con nhất định sẽ vững bước và trưởng thành. Hình ảnh thân mật đầy yêu thương của cha và con gợi lên trong người đọc niềm xúc động sâu xa.