Soạn bài Tổng hợp phần văn học 12 tập 2. Câu 3. Phân tích tình huống truyện trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu.
Câu 1
Câu 1 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Những phát hiện khác nhau về số phận và cảnh ngộ của người dân lao động trong các tác phẩm Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài), Vợ nhặt (Kim Lân). Phân tích nét đặc sắc tư tưởng nhân đạo của mỗi tác phẩm.
Lời giải chi tiết:
|
Vợ chồng A Phủ |
Vợ nhặt |
Số phận và cảnh ngộ của con người |
Số phận bi thảm của người dân miền núi Tây Bắc dưới ách áp bức, bóc lột của bọn phong kiến trước cách mạng một cổ đôi ba tròng xiết chặt: thực dân Pháp, chế độ phong kiến (thống lý Pá Tra), những quan niệm mê tín dị đoan và những hủ tục ngày xưa. |
Đặt nhân vật vào tình cảnh thê thảm của người dân lao động trong nạn đói 1945, tác giả đã dựng lên không khí tối tăm, ảm đạm bao trùm xóm ngụ cư; những người nông dân nghèo khổ, thậm chí là dân ngụ cư, gặp nhau trong tình huống truyện oái oăm: "vợ nhặt". |
Tư tưởng nhân đạo của tác phẩm |
- Ngợi ca sức sống tiềm tàng của con người và con đường họ tự giải phóng, đi theo cách mạng. |
- Đi sâu lý giải, phân tích hiện thực bằng cái nhìn vừa đau xót, vừa căm giận. - Ngợi ca tình người cao đẹp, khát vọng sống, hạnh phúc và hi vọng vào một tương lai tươi sáng. |
Câu 2
Câu 2 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
So sánh sự sáng tạo của Nguyễn Trung Thành trong Rừng xà nu
Lời giải chi tiết:
a. Tính cách sáng tạo của Nguyễn Trung Thành trong Rừng xà nu.
- Tạo hình biểu tượng rừng xà nu là tâm điểm, miêu tả sức mạnh của dân Tây Nguyên trong kháng chiến.
- Thể hiện tinh thần anh hùng của dân làng Xô Man trong cuộc chiến.
- Chủ đề: 'Chúng nó đã cầm súng, mình phải cầm giáo'.
b. Sự sáng tạo của Nguyễn Thi trong Những đứa con trong gia đình.
- Thể hiện chủ đề chống Mỹ cứu nước qua hình ảnh gia đình bình thường.
- Mô tả nhân vật Chiến và Việt là biểu tượng của sức mạnh dân tộc.
Câu 3
Câu 3 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Phân tích tình huống truyện trong truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu.
Lời giải chi tiết:
* Tình huống truyện trong Chiếc thuyền ngoài xa: tình huống nhận thức.
Phát hiện thứ nhất - về cái tuyệt mỹ, tuyệt thiện:
- “Cảnh đắt trời cho”:
+ Hình ảnh chiếc thuyền thơ mộng, thanh bình giữa bầu sương mù.
+ Người ngồi trên thuyền như tượng, hướng mặt vào bờ.
-> Bức tranh diệu kỳ của cuộc sống.
- Cảm nhận: rung động, hạnh phúc.
Phát hiện thứ hai – về hiện thực cuộc sống:
- Sự thật kinh ngạc:
+ Đằng sau cái đẹp là sự xấu xa của con người.
+ Cảnh tượng tàn nhẫn của bạo lực gia đình.
-> Cảm nhận: “kinh ngạc đến thẫn thờ”.
* Ý nghĩa của tình huống:
- Cuộc sống đa dạng, không đơn giản như vẻ bề ngoài.
- Đừng vội đánh giá bề ngoài mà quan trọng là nội dung bên trong.
Câu 4
Câu 4 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Ý nghĩa tư tưởng của đoạn trích vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ.
Lời giải chi tiết:
Ý nghĩa tư tưởng của đoạn trích:
- Đoạn trích Hồn Trương Ba, da hàng thịt thể hiện cuộc đấu tranh giữa linh hồn và xác, tôn vinh sự sống đích thực của con người.
- Ý nghĩa tư tưởng của đoạn trích vở kịch Hồn Trương Ba, da hàng thịt của Lưu Quang Vũ phản ánh một cách rõ ràng mâu thuẫn giữa linh hồn và thân xác, đạo đức và tội lỗi.
Câu 5
Câu 5 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Ý kiến tư tưởng và đặc sắc nghệ thuật của truyện ngắn Số phận con người của Sô-lô-khốp.
Lời giải chi tiết:
Nét đặc sắc về nội dung tư tưởng, nghệ thuật trong tác phẩm:
- Cách kể chuyện: Truyện ngắn Số phận con người theo lối truyện lồng trong truyện, tạo ra sự đồng cảm sâu sắc với nhân vật chính và tạo nên chất trữ tình sâu sắc.
- Lời nói cuối cùng của tác giả về một thế hệ tương lai thể hiện lòng tin vào sức mạnh của con người và kêu gọi quan tâm đến số phận cá nhân sau chiến tranh.
- Tác phẩm không tô hồng hiện thực bằng lối kết thúc có hậu, thể hiện bản chất chân thật của cuộc sống sau chiến tranh.
Câu 6
Câu 6 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Trong truyện ngắn Thuốc, Lỗ Tấn phê phán phê bệnh gì của người Trung Quốc đầu thế kỷ XX? Đặc sắc nghệ thuật của tác phẩm?
Lời giải chi tiết:
Những căn bệnh của người Trung Quốc đầu thế kỷ XX mà Lỗ Tấn chỉ ra trong tác phẩm:
- Bệnh u mê lạc hậu của người dân thông qua hình ảnh chiếc bánh bao tẩm máu của người chiến sĩ cách mạng Hạ Du.
- Bệnh xa rời quần thể của những người cách mạng tiên phong.
- Tác phẩm sử dụng các chi tiết, hình ảnh tượng trưng giàu ý nghĩa, tạo nên không gian và thời gian đặc biệt để thể hiện thông điệp sâu sắc về cuộc sống và xã hội.
Câu 7
Câu 7 (trang 197 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
Ý nghĩa biểu tượng trong đoạn trích Ông già và biển cả của Ơ. Hê-minh-uê?
Lời giải chi tiết:
Ý nghĩa biểu tượng trong tác phẩm:
- Trong truyện, ông lão và con cá kiếm là hai biểu tượng đại diện cho một cuộc đấu tranh quan trọng và ý nghĩa sâu xa của cuộc sống.
- Ông lão thể hiện sự kiên nhẫn, lòng dũng cảm và quyết tâm trong việc theo đuổi ước mơ lớn lao.
- Con cá kiếm là biểu tượng của sức mạnh, kiêu hùng và lý tưởng mà con người luôn khao khát.
- Cuộc đối đầu giữa ông lão và con cá kiếm là một phản ánh của cuộc chiến đấu trong cuộc sống, sự không ngừng vươn lên và vượt qua khó khăn để đạt được mục tiêu.