Buzz
Hướng dẫn
(trang 31, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
a) Các bạn đã học mục đích, nội dung và cách thức trao đổi về một vấn đề ở Bài 2 trong sách Ngữ văn 7, tập một. Bài này tập trung vào việc thực hành trao đổi liên quan đến các vấn đề được đặt ra trong phần Đọc hiểu văn bản.
b) Để thảo luận, trao đổi về một vấn đề, cần chú ý:
- Chọn vấn đề cần thảo luận (đặc điểm nội dung hoặc nghệ thuật của một bài thơ)
- Xác định các ý kiến khác nhau về vấn đề cần thảo luận
- Chuẩn bị lý lẽ và minh chứng để làm rõ ý kiến của mình
- Khi thảo luận, cần tôn trọng các ý kiến khác biệt
Bài tập thực hành
(trang 31, SGK Ngữ văn 7 tập 2)
Chọn một trong hai đề sau để thực hành:
(1) Sau khi học bài thơ “Những cánh buồm” (Hoàng Trung Thông), có bạn cho rằng: Hình ảnh cánh buồm trong bài thơ tượng trưng cho khát vọng vươn xa của người con. Lại có bạn cho rằng: Hình ảnh cánh buồm tượng trưng cho những ước mơ chưa đạt được của người cha. Ý kiến của bạn như thế nào?
(2) Có bạn cho rằng: Chủ đề của bài thơ “Mây và sóng” (Ta-go) là ca ngợi tình mẫu tử. Bạn khác lại cho rằng: Chủ đề bài thơ ấy ca ngợi trí tưởng tượng của em nhỏ. Ý kiến của bạn như thế nào?
Cách giải:
- Xem lại nội dung hai bài thơ.
- Tìm ý và lập dàn ý bài nói.
+ Bắt đầu: Trình bày vấn đề cần thảo luận (có hai ý kiến khác nhau về hình ảnh cánh buồm trong bài thơ Những cánh buồm của Hoàng Trung Thông)
+ Nội dung chính: Trình bày và phân tích các ý kiến khác nhau, sau đó, đưa ra ý kiến của bạn
Đề cập đến điểm tương đồng và khác biệt của hai ý kiến
Nêu và giải thích các điểm hợp lý và chưa hợp lý của mỗi ý kiến
Ý kiến của bạn: có thể đồng ý với một trong hai ý kiến hoặc không đồng ý với cả hai và đưa ra ý kiến khác
Xác nhận lại ý kiến của bản thân và những điểm hợp lý trong hai ý kiến đã được nêu
+ Kết luận: Xác nhận lại ý kiến của bản thân và những điểm hợp lý trong hai ý kiến đã được nêu
- Chuẩn bị dụng cụ (tranh ảnh minh họa, bút,...) để trình bày/trao đổi.
Chi tiết giải đáp:
Đề (1):
Về hình ảnh cánh buồm trong bài thơ Những cánh buồm của Hoàng Trung Thông, nó là biểu tượng sâu sắc gợi ra nhiều suy tư trong lòng độc giả. Hai quan điểm khác nhau được đưa ra để giải thích hình ảnh này. Một số cho rằng: Hình ảnh cánh buồm tượng trưng cho khát vọng vươn xa của người con. Trong khi đó, một quan điểm khác lại nói rằng: Hình ảnh cánh buồm biểu hiện cho những ước mơ chưa thực hiện của người cha.
Điểm chung của hai quan điểm là cả hai đều cho rằng hình ảnh cánh buồm là biểu tượng của ước mơ. Tuy nhiên, trong khi quan điểm thứ nhất nói rằng hình ảnh cánh buồm tượng trưng cho khát vọng vươn xa của người con, quan điểm thứ hai lại có góc nhìn khác. Cụ thể, quan điểm này khẳng định rằng hình ảnh cánh buồm biểu hiện cho những ước mơ chưa thực hiện của người cha.
Đối với ý kiến thứ nhất, người nói rất có lý khi cho rằng hình ảnh cánh buồm tượng trưng cho khát vọng người con. Điều đó được thể hiện rất rõ qua những lời nói, hành động của cậu bé trong bài:
“Con lại trỏ cánh buồm xa nói khẽ:
Cha mượn cho con buồm trắng nhé,
Để con đi…”
Cậu dùng hành động kết hợp với lời nói nhỏ nhẹ như sợ cảnh vật giật mình, làm phá tan không gian thanh bình. Lời đề nghị rất ngây ngô, cậu muốn mượn “buồm trắng” để thỏa mong ước khám phá thế giới bao la rộng lớn ngoài kia. Như vậy, cánh buồm ở đây chính là phương tiện, là cánh cửa mở ra những hoài bão lớn lao của đứa con nhỏ.
Tuy nhiên, nói như vậy không có nghĩa là luồng ý kiến thứ hai hoàn toàn không có căn cứ. Cánh buồm cũng thể hiện những ước mơ xưa cũ của người cha. Điều đó được thể hiện rõ ràng qua hai câu thơ:
“Lời của con hay tiếng sóng thầm thì
Hay tiếng lòng cha từ một thời xa thẳm”
Lời nói gián tiếp và câu hỏi tu từ thể hiện sự không chắc chắn nơi người cha, rằng câu nói vừa rồi là của con, của sóng hay của chính lòng mình. Cánh buồm kiêu hãnh ngoài biển khơi thể hiện khao khát được đi xa để khám phá, hay cũng chính là nơi chất chứa hình cha thuở trước. Như vậy, người cha đã thấy mình trong chính ước mơ của con nhỏ.
Như vậy, hai ý kiến trên đều đúng và có thể bổ sung cho nhau để hợp thành một ý hoàn chỉnh, nói lên ý nghĩa của hình ảnh cánh buồm trong bài thơ Những cánh buồm của Hoàng Trung Thông.
Suốt bài thơ, hình ảnh cánh buồm đựng chứa nhiều ý nghĩa. Nó biểu hiện cho những ước mơ, hoài bão, và khát vọng của nhiều thế hệ, từ thế hệ cha đến thế hệ con. Cánh buồm là biểu tượng của chiếc thuyền mang trong mình ước mơ tuổi thơ, hướng đến những chân trời mới, cuộc sống mới, và những khát vọng mới. Ngoài ra, cánh buồm còn tượng trưng cho tinh thần và ý chí quyết tâm đối mặt với những khó khăn, vượt qua sóng gió để đạt được thành công.
