Buzz
Soạn bài Trong lời mẹ hát
I. Soạn bài Trong lời mẹ hát - Chuẩn bị đọc:
* Gợi ý trả lời câu hỏi phần chuẩn bị đọc:
1. Chia sẻ với mọi người một bài thơ hoặc câu ca dao mà em ưa thích về người mẹ.
- Bài thơ 'Bầm ơi' của Tố Hữu.
- Bài thơ 'Mẹ và quả' của Nguyễn Khoa Điềm.
- Bài thơ 'Mây và sóng' của Ta-go.
- Bài ca dao về mẹ:
(1): 'Ta đi suốt kiếp con người
Cũng chẳng đi hết những lời ru mẹ.'
(2): 'Gió mùa thu đưa lá ru con ngủ
Năm canh dài, mẹ thức đủ năm canh.'
(3): 'Đếm lá rừng ai biết trước
Đếm tầng trời, ai có nghĩa được cao.'
Đếm sao trên bức trời đêm
Đếm công lao mẹ già vẫn còn bao nhiêu.'
II. Soạn bài Trong lời mẹ hát - Trải nghiệm cùng văn bản:
* Gợi ý trả lời câu hỏi phần khám phá văn bản:
1. Liên lạc: Khổ thơ này khiến em liên tưởng đến những giai điệu ru huyền bí.
- Khổ thơ đã đưa em về với những giai điệu ru đặc biệt như:
(1)'Ai ngồi bên võng không hát
Ru con không ngừng, đò đưa không ngừng cười'.
(2) 'Chú cò đi ăn đêm
Đậu rơi cành mềm, cổ xuống ao
Chú ơi chú đưa tôi vào
Tôi có lòng nào chú hãy xáo măng
Xáo nước thì xáo nước trong
Nhưng xáo nước đục lòng cò con'
2. Suy luận: Trong lời hát của mẹ ở khổ thơ này, điều con 'nghe' có điểm gì đặc biệt so với bảy khổ thơ trước đó?
- Lời hát của mẹ trong khổ thơ này tóm gọn cuộc đời, tình cảm và bài học sống, khác biệt so với bảy khổ thơ trước đó. Đó là lời mẹ truyền đạt về sự trưởng thành, tình yêu thương và những giảng điều quan trọng.
III. Soạn bài Trong tiếng hát của mẹ - Tư duy và phản biện:
* Đề xuất câu trả lời suy nghĩ và đánh giá:
Câu hỏi 1 trang 14 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
- Dạng thơ: sáng tạo 6 dòng.
Câu hỏi 2 trang 14 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
- Cấu trúc bài thơ được phân thành 3 đoạn:
+ Đoạn 1: Khổ thơ 1, 2 - Lời hát ru của mẹ dẫn dắt con đến với hình ảnh quê hương, đất nước.
+ Đoạn 2: Từ khổ 3 đến khổ 7 - Bức tranh về người mẹ từ thuở trẻ đến khi tóc bạc, thể hiện sự yêu thương và nhớ nhung của con.
+ Phần 3: Khổ thơ 8 - Lời ru đã đưa con vươn cao, vươn xa.
- Điểm đặc sắc trong cấu trúc: hành trình trưởng thành của con đồng hành với dấu vết thời gian trên cuộc đời mẹ.
Câu hỏi 3 trang 14 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
- 'Nhịp võng lắc lư, ca dao hòa mình vào':'
+ Đảo từ 'chòng chành' lên đầu để mô tả sự di chuyển của cả hai vật thể khác trong câu thơ: sự di chuyển của cái võng và nhịp đều đặn của câu ca dao.
+ 'Chòng chành': từ ngôn ngữ miêu tả động tác của cái võng, như một lời ru êm đềm, ru con vào giấc ngủ.
+ 'Ca dao': những câu ca dao chính là lời ru dịu dàng cho con.
- Câu thơ tràn đầy tình cảm, hình ảnh miêu tả mẹ đang đưa võng để ru con vào giấc ngủ
- 'Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn hương thơm ngát mùi cau':'
+ 'Vầng trăng' và 'thời con gái': ám chỉ những phụ nữ đẹp, trẻ trung, và thuở ấy của họ.
+ 'Vẫn hương thơm ngát': mẹ vẫn giữ vẻ đẹp như thời con gái - Một cách biểu đạt sự chuyển đổi tinh tế.
+ 'mùi cau': hương thơm quen thuộc, một phần của bản sắc mẹ.
- Tác giả đã sử dụng những hình ảnh liên tưởng và ẩn dụ để làm cho sự quyến rũ của mẹ trở nên cuốn hút hơn.
Câu hỏi 4 trang 14 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
- Miêu tả về người mẹ:
+ Ở khổ thơ 3: Trong thời kỳ con gái, mẹ trở nên xinh đẹp và rực rỡ như 'vầng trăng
+ Ở khổ 4, 5: Mẹ xuất hiện như hình ảnh của một người phụ nữ chăm chỉ, làm việc chăm chỉ, vừa giã gạo vừa ru con.
+ Ở khổ 6, 7: Bức tranh của mái tóc mẹ 'bạc phơ bạc phếch', 'màu trắng đến nôn nao', và lưng mẹ còng trước gánh nặng thời gian. Tuy nhiên, lời ru của mẹ vẫn ngọt ngào, thơm mát, truyền tải những điều tốt đẹp nhất.
- Đặc trưng độc đáo trong cách mô tả người mẹ:
+ Hình ảnh của mẹ được vẽ hòa quyện với lời ru.
+ Hình ảnh của mẹ được thể hiện trong từng khổ thơ, đồng điệu với tình cảm mà con dành cho mẹ.
Câu hỏi 5 trang 14 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
- Luật vần: 'ngào' - 'dao'; 'xanh' - 'chanh'; 'rồi' - 'nội; 'nao' - 'cao'; 'ra'- 'xa'.
- Phương thức xác định: những từ có vần được sử dụng ở cuối cùng của mỗi câu thơ và cách nhau một dòng.
Câu hỏi 6 trang 15 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
* Động lực của bài thơ: khám phá về những đóng góp không ngừng của cuộc đời mẹ và những giá trị tốt lành mà mẹ truyền đạt qua lời ru.
* Tác dụng của vần, nhịp, và cách sử dụng hình ảnh để thể hiện cảm hứng đó:
- Vần và nhịp, chủ yếu là nhịp 2/4 đều đặn, giống như nhịp của cái võng nôi ru con vào giấc ngủ.
- Cách tác giả sử dụng hình ảnh:
+ Những hình ảnh đầy tính sáng tạo: 'Vầng trăng mẹ thời con gái', 'Áo mẹ bạc phơ bạc phếch/ Vải nâu bục mối chỉ đã sờn',...
+ Từ tượng thanh: 'thập thình'.
+ Từ tượng hình: 'Chòng chành', 'vấn vít', 'dập dờn'.
+ Các từ ngữ trực tiếp thể hiện tâm huyết của tác giả đối với mẹ: 'lạy trời đừng giông đừng bão', 'thương mẹ', 'nôn nao'.
Câu hỏi 7 trang 15 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
- Chủ đề chính của bài thơ: Qua hình ảnh lời ru của mẹ, tác giả tuyên bố tình cảm yêu thương sâu sắc, lòng biết ơn đối với người mẹ cùng với tình yêu quê hương, đất nước mà mẹ đã truyền dạy cho con.
- Tiêu đề 'Trong lời mẹ hát' hiệu quả trong việc thể hiện chủ đề của tác phẩm.
Câu hỏi 8 trang 15 Sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8 - Chinh phục sáng tạo - tập 1:
- 'Trong lời mẹ hát' - Trương Nam Hương: Tình yêu thương, lòng biết ơn đối với mẹ được kết hợp và hiển thị qua hình ảnh lời ru con.
- 'Mẹ' - Đỗ Trung Lai: Tình cảm yêu thương, lòng biết ơn, nỗi buồn bất lực trước thời gian in đậm trên hình dạng của mẹ được thể hiện qua hình ảnh sóng đôi mẹ và cay.
- 'Mây và sóng' - Ta-go: Tình yêu thương đối với mẹ được thể hiện khi từ chối lời rủ rê của mây và sóng để quay về nhà chơi cùng mẹ.
- - - - - - - - - - - - - - - - - - - KẾT THÚC - - - - - - - - - - - - - - - - - - -
Mỗi bài thơ về mẹ mang đến góc nhìn độc đáo thể hiện sự khác biệt trong tâm hồn của từng tác giả. Với Trương Nam Hương, hình ảnh mẹ được tái hiện qua lời ru con thơ ấu. Hãy khám phá thêm một số bài thơ và bài sạn khác hiện đang có trên Mytour như: Soạn bài Mùi hương chiếc lá thơm; Soạn bài Ký ức về quê hương.
