Buzz
1. Tổng quan về tác giả Trương Nam Hương
Nhà thơ Trương Nam Hương, sinh ngày 23-10-1963 tại Hải Phòng, đã lớn lên ở Hà Nội trước khi chuyển đến TP Hồ Chí Minh khi mới 12 tuổi.
Ông là một nhà thơ nổi bật của văn học Việt Nam, với những tác phẩm thơ tinh tế và ý nghĩa. Sự nghiệp của ông đã được ghi nhận bằng nhiều giải thưởng cao quý trong lĩnh vực văn học và nghệ thuật.
Trương Nam Hương đã hoàn thành chương trình học tại Khoa Ngữ văn, Đại học Tổng hợp TP Hồ Chí Minh. Ông cũng từng đảm nhận vai trò biên tập viên tại Nhà xuất bản Công an nhân dân và báo An ninh Thế giới.
Hiện nay, ông đang giữ chức Phó Chủ tịch Hội đồng Thơ - Hội Nhà văn TP Hồ Chí Minh, nhiệm kỳ VIII (2021-2025).
Trương Nam Hương đã nhận nhiều giải thưởng danh giá, bao gồm Giải thưởng thơ của Hội Nhà văn Việt Nam (1991), Giải thưởng thơ Văn nghệ Quân đội (1989-1990), Tặng thưởng Văn học Thiếu nhi của Hội Nhà văn Việt Nam (1995), Giải thưởng thơ của Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Việt Nam (2000), và Giải thưởng thơ dịch từ Tạp chí Văn học nước ngoài (1996).
2. Một số thông tin về tác phẩm 'Trong Lời Mẹ Hát'
Bài thơ 'Trong Lời Mẹ Hát' chứa đựng ý nghĩa sâu sắc và giá trị lớn lao. Đọc bài thơ, ta cảm nhận được tình yêu thương và lòng biết ơn đối với sự hy sinh của người mẹ. Bài thơ tôn vinh các bà mẹ Việt Nam với sự chăm sóc và bảo vệ con cái. Mẹ là người đã dày công nuôi dưỡng và nâng đỡ chúng ta trưởng thành. Do đó, mỗi chúng ta cần sống sao cho xứng đáng với công lao của mẹ, để không phụ lòng kỳ vọng của cha mẹ.
Bài thơ lần đầu được đăng trên báo 'Khăn quàng đỏ' vào năm 1987, và sau đó đã được xuất bản trong nhiều tuyển tập thơ dành cho thiếu nhi. Đặc biệt, nó còn được trích dẫn trong sách giáo khoa lớp 5 (tập 2) vào năm 2005.
3. Hướng dẫn soạn bài 'Trong Lời Mẹ Hát' theo phương pháp Chân trời sáng tạo, ngắn gọn và đầy đủ
* Chuẩn bị đọc
Câu hỏi trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 8, tập 1 trang 13: Hãy chia sẻ một bài thơ hoặc câu ca dao mà em yêu thích về mẹ.
Trả lời:
Tên bài thơ:
Đôi Tay Của Mẹ
Tác giả: Tạ Hữu Yên
Đôi tay của mẹ
Ôm chúng con vào lòng
Đôi tay mẹ
Chăm sóc chúng con
Bữa cơm của con
Bàn tay mẹ chuẩn bị
Nước mà con uống
Những món ăn do mẹ nấu
Thời tiết oi ả
Làn gió từ bàn tay mẹ
Con có giấc ngủ yên bình
Thời tiết lạnh lẽo
Cũng từ đôi tay của mẹ
Giữ ấm cho con
Đôi bàn tay của mẹ
Vì sự yêu thương của chúng con
Từ đôi tay mẹ ban tặng
Con trưởng thành.
* Kinh nghiệm với VB
Câu hỏi 1 trang 13 sách Ngữ văn lớp 8 tập 1: Khổ thơ này khiến em nhớ đến những câu hát ru nào?
Đáp án:
Khổ thơ này làm em liên tưởng đến các câu hát ru:
Con cò ra đón cơn mưa
Trong màn đêm tối tăm, ai sẽ đưa cò về?
Cò trở về thăm quê hương thân thuộc
Cò về thăm cha mẹ và anh em của mình.
Câu hỏi 2 trang 14 sách Ngữ văn lớp 8 tập 1: Điều con “nghe” được từ lời mẹ hát trong khổ thơ này khác biệt như thế nào so với bảy khổ thơ trước?
Đáp án:
Trong khi bảy khổ thơ trước phản ánh vẻ đẹp thiên nhiên và tình yêu quê hương qua lời mẹ, khổ thơ cuối cùng lại chuyển sang việc động viên con cố gắng, nuôi dưỡng ước mơ và đam mê, trở thành nguồn động lực lớn cho con.
* Suy nghĩ và phản hồi
Câu hỏi 1 trang 14 sách Ngữ văn lớp 8 tập 1: Xác định thể loại thơ của bài Trong lời mẹ hát.
Đáp án:
Thể thơ gồm sáu chữ
Câu hỏi 2 trang 14 sách Ngữ văn lớp 8 tập 1: Bài thơ sử dụng vần cách hay vần liền? Căn cứ vào đâu để xác định?
Đáp án:
- Trong bài thơ, vần được gieo là vần cách như: “ngào - dao”; “xanh - chanh”...
- Cơ sở xác định: Vần cách là vần không nối tiếp nhau và thường xuất hiện ở các dòng thơ khác nhau trong ca dao và tục ngữ.
Câu hỏi 3 trang 14 sách Ngữ văn lớp 8 tập 1: Vẽ sơ đồ cấu trúc của bài thơ và nêu đặc điểm nổi bật của cấu trúc đó?
Đáp án:
Bài thơ được chia thành các phần như sau:
- Phần 1 (Khổ 1,2): Mở đầu bằng những lời ru của mẹ, chứa đựng kỷ niệm ngọt ngào từ thời thơ ấu.
- Phần 2 (Khổ 3,4,5,6,7): Miêu tả sự thay đổi của mẹ theo thời gian và sự lão hóa dần dần.
- Phần 3 (Khổ cuối): Kết thúc bài thơ với niềm tin vững bầu về tương lai của đứa con.
Câu hỏi 4 trang 14 sách Ngữ văn lớp 8 tập 1: Nêu những nét đặc sắc trong hình ảnh 'Chòng chành nhịp võng ca dao' và 'Vầng trăng mẹ thời con gái,/ Vẫn còn thơm ngát hương cau.'
Đáp án:
'Hình ảnh 'Chòng chành nhịp võng ca dao' gợi lên một thế giới tuổi thơ, nơi mẹ ban tặng tình yêu thương và những năm tháng đẹp như cổ tích cho con.'
'Hình ảnh 'vầng trăng mẹ thời con gái, vẫn còn thơm ngát hương cau' mô tả mẹ khi còn trẻ, với vẻ đẹp rạng ngời như trăng sáng. Hương cau tươi mát gợi cảm giác ngọt ngào. Tác giả dùng nhân hóa để làm nổi bật hình ảnh mẹ khi trẻ trung, trong khi thời gian và sự hy sinh đã khiến mẹ dần lão hóa.'
Câu hỏi 5 trang 14 sách Ngữ văn 8 tập 1: Em hình dung hình ảnh người mẹ được miêu tả từ khổ thơ thứ ba đến khổ thơ thứ bảy như thế nào?
Đáp án:
Hình ảnh người mẹ trong các khổ thơ từ ba đến bảy được tác giả khắc họa một cách đầy xúc cảm, khiến người đọc không khỏi cảm thấy xót xa. Mẹ trong văn bản là biểu tượng của tất cả những bà mẹ trong thực tế, những người yêu thương con cái vô điều kiện. Mẹ cống hiến toàn bộ tình yêu, sự chăm sóc và hy sinh để con có được cuộc sống tốt đẹp nhất. Mẹ luôn nâng niu, gìn giữ từng khoảnh khắc và dành dụm từng chút cho con. Mẹ hy sinh tất cả vì con, với hy vọng con sẽ trưởng thành và hạnh phúc.
Câu hỏi 6 trang 15 sách Ngữ văn 8 tập 1: Xác định cảm hứng chủ đạo của bài thơ và phân tích tác dụng của vần, nhịp, và cách sử dụng hình ảnh trong việc thể hiện cảm hứng đó.
Đáp án:
Mẹ đã tặng con cả 'cuộc đời' qua những giai điệu ru, và từ mẹ, con nhận được 'đôi cánh' để vươn lên trong cuộc sống. Tác giả diễn tả những cảm xúc sâu sắc về mẹ. Lời ru của mẹ giúp con nhận thức rõ hơn về cuộc sống, đặc biệt là sự vất vả và tình yêu mà mẹ dành cho con.
Diễn đạt này thể hiện lòng biết ơn sâu sắc của tác giả và hướng đến một lối sống tốt đẹp, tình yêu thương và sự khao khát. Lời ru của mẹ mở ra cho con một tương lai đầy hứa hẹn với câu nhắn nhủ 'Lớn lên con sẽ bay xa'. Đây trở thành nguyên tắc sống và nguồn cảm hứng bền bỉ trong tâm hồn tác giả.
Nhờ sử dụng vần cách, nhịp điệu 2/4 và 3/3, cùng với những hình ảnh gần gũi và giản dị, tác giả truyền tải tư tưởng và cảm xúc một cách chân thành. Điều này thể hiện tình yêu và lòng biết ơn đối với mẹ một cách sâu sắc và chân thật.
Câu hỏi 7 trang 15 sách Ngữ văn 8 tập 1: Theo em, vai trò của nhan đề 'Trong lời mẹ hát' là gì trong việc thể hiện chủ đề của bài thơ?
Đáp án:
Nhan đề tác phẩm đóng vai trò quan trọng trong việc làm rõ và thể hiện tư tưởng, chủ đề của bài viết. Trong ví dụ 'Trong lời mẹ hát', nhan đề giúp người đọc nhận thức được nội dung mà tác giả muốn truyền đạt, đó chính là tầm quan trọng của lời ru mẹ đối với mỗi đứa con.
Câu hỏi 8 trang 15 sách Ngữ văn 8 tập 1: Hình ảnh người mẹ trong bài thơ này có sự khác biệt gì so với hình ảnh người mẹ trong các bài thơ khác mà em biết?
Đáp án:
Bài thơ 'Trong lời mẹ hát' thể hiện tình yêu và lòng biết ơn đối với mẹ qua những hình ảnh giản dị, gần gũi và chân thành, đặc biệt là qua lời ru. Tác giả không trực tiếp miêu tả, nhưng mỗi câu và hình ảnh đều thể hiện điều đó rõ ràng. Điều này không chỉ thể hiện sự tinh tế của tác giả mà còn khẳng định tài năng của Trương Nam Hương.
