Buzz
Trong chương trình Ngữ văn lớp 7, sách Cánh diều, tập 2, học sinh sẽ được tìm hiểu về tác phẩm Trưa tha hương của tác giả Trần Cư.
Tài liệu Soạn văn 7: Trưa tha hương, được cung cấp bởi Mytour để giúp các bạn học sinh hiểu sâu hơn về tác phẩm này.
Soạn bài Trưa tha hương - Mẫu 1
1. Chuẩn bị
- Tác giả Trần Cư sinh năm 1918, qua đời năm 2002, quê ở thành phố Hải Phòng.
- Hát ru là một phương pháp truyền thống có nguồn gốc lâu đời, được sử dụng để ru con ngủ. Các câu hát ru thường được lấy từ ca dao, đồng dao hoặc các bài thơ và hò dân gian truyền miệng qua các thế hệ.
2. Đọc hiểu
Câu 1. Trong câu: “Tiếng võng reo vang kẽo kẹt như nạo vào hồn.”, từ “nạo” miêu tả điều gì?
Âm thanh của võng vang lên đắm chìm vào tận sâu trong tâm hồn, đẩy mạnh cảm xúc và làm rộng lớn nỗi bồi hồi.
Câu 2. Tại sao tiếng hát ru khiến nhân vật “tôi” nhớ về nhà?
Ký ức về quê hương đượm đà trong tiếng hát ru, gắn bó với trái tim và kích thích nhớ nhà sâu sắc.
Câu 3. Tiếng hát ru đã giúp “tôi” nhận ra điều gì?
Trong giữa cuộc sống bận rộn, tôi nhận ra hạnh phúc hàng ngày thường ẩn chứa trong gia đình của mình.
Câu 4. Qua tiếng hát ru, nhân vật “tôi” nhìn thấy hình ảnh gì về quê hương?
Hình ảnh của quê hương hiện lên: những làng tre xanh mướt bên ruộng lúa, những cô thôn nữ với khăn mỏ quạ, những đêm trăng sáng ngời với tiếng hát trống quân, những buổi chiều chèo xuồng trên dòng sông của quê hương.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Trong bài tùy bút Trưa tha hương, tác giả viết về điều gì? Đề tài và bối cảnh của câu chuyện có điểm gì đặc biệt?
- Bài tùy bút nói về: Một buổi trưa ở Chúp khiến nhân vật “tôi” nhớ về quê hương.
- Chủ đề: Sự thân thuộc với quê hương
- Tình huống: Nhân vật “tôi” đang ở đất khách, bỗng nghe thấy tiếng hát ru đã đánh thức kí ức về quê hương.
Câu 2. Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ về điều gì?
Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ về:
- Nhà và những kỷ niệm về gia đình: cha, mẹ và người vú em
- Quê hương miền Bắc với: “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ đeo khăn mỏ quạ, những đêm trăng sáng ngời với tiếng hát trống quân, những buổi chiều chèo xuồng trên dòng sông, tất cả cuộc sống đơn giản, nhịp nhàng, đầy sức sống trên những cánh đồng, trong làng xóm, tất cả những điều tuyệt vời của quê hương”.
Câu 3. Trích dẫn một số câu văn, đoạn văn thể hiện rõ tình cảm và suy tư sâu sắc của tác giả khi nghe tiếng hát ru.
- “Tự nhiên tôi nhớ nhà. Có lẽ tôi đã gặp linh hồn của đất nước. Dường như cách xa, đã lâu, tại phương Bắc, trong gia đình tôi cũng có những buổi trưa nóng bức với tiếng võng vang vọng…”
- “Tôi bất ngờ nhớ nhà như một đứa trẻ. Và khám phục làm sao tôi lại ở đây, giữa nơi rừng sâu này. Đúng là tôi đã phải đi hàng ngàn dặm mới nhận ra rằng hạnh phúc hàng ngày của người con cái vẫn hiện diện ngay trong gia đình tôi. [...]”
- “Tiếng ru kết hợp với tiếng võng kẹo kết đúng là có cái gì đặc biệt của Việt Nam - đặc biệt là vào một buổi trưa ở nơi xa lạ, nghe một khúc hát ru từ quê hương mình, sâu lắng và u buồn quá!”
- “Tôi cảm thấy tâm hồn nhẹ nhõm hơn một chút. Bởi vì ở nơi xa lạ này, bên kia bức tường vẫn còn một linh hồn lẻ loi, lạnh lùng hơn, nhưng yên bình, tối tăm hơn, cho nên càng nhớ nhà hơn nữa…”
- “Dù đi quanh thế giới này, nhưng trong ta cũng ẩn chứa cả một thế giới. Trái Đất mang ta, ta cũng mang trong lòng mình một thế giới đầy ấn tượng.”
- “Dù vượt qua không gian, vượt qua thời gian, ta vẫn giữ lại một phần nào đó của bản thân. Tiếng nói có thể mất đi, giọng điệu có thể thay đổi, nhưng tâm hồn vẫn giữ nguyên. [...]”
Câu 4. Phân tích đặc điểm của tùy bút qua một số câu văn cụ thể trong văn bản: ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc.
- Câu văn giàu hình ảnh tái hiện cảnh vật: “Tiếng dây thừng căng thẳng cọ vào guốc võng kẽo kẹt, nghe buồn nản lạ”; “Tôi võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn”; “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám…”
- Câu văn giàu cảm xúc: “Tự nhiên tôi nhớ nhà”; “Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ”; “Tôi bỗng thấy tâm hồn cô đơn hơn một chút”... thể hiện trực tiếp nỗi cô đơn, nỗi nhớ nhà.
Câu 5. Tác phẩm tùy bút giúp em hiểu thêm về điệu hát ru miền Bắc như thế nào?
Điệu hát ru miền Bắc đã đi sâu vào lòng người, làm cho kí ức về tuổi thơ và quê hương trở nên đẹp đẽ và sống động hơn.
Soạn bài Trưa tha hương - Mẫu 2
Câu 1. Bài tùy bút Trưa tha hương kể về điều gì? Đề tài và bối cảnh của câu chuyện có điểm gì đặc biệt?
- Trưa tha hương kể về việc nhân vật “tôi” nhớ về quê hương khi nghe tiếng hát ru tại nơi xa quê nhà.
- Đề tài: Sự gắn bó với quê hương
- Bối cảnh: Trong một buổi trưa lung linh, nhân vật tôi đạp xe sang thăm Chúp ở bên kia bờ Cửu Long Giang trong một ngày nghỉ.
Câu 2. Tiếng ru đã khiến nhân vật “tôi” nhớ đến điều gì?
Tiếng ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ đến gia đình, người thân và quê hương.
Câu 3. Trích dẫn một số đoạn văn thể hiện cảm xúc sâu lắng và suy nghĩ của tác giả khi nghe tiếng hát ru.
“Bỗng dưng tôi lại nhớ nhà. Có lẽ tôi đã gặp linh hồn của đất nước. Dường như đã lâu, trong những ngày êm đềm của phương Bắc, trong gia đình tôi cũng có những buổi trưa vui vẻ với tiếng võng reo vang…”
- “Tôi lại nhớ nhà như một đứa trẻ. Và lạ thay lại đang nằm ở đây, ở nơi rừng rú này. Tôi đã đi bao xa mới nhận ra rằng, giữa cuộc sống bình dị mỗi ngày của gia đình, hạnh phúc vẫn tồn tại trong gia đình tôi…”
- “Âm thanh của tiếng ru hòa quyện với tiếng võng kẽo kẹt mang lại một điều gì đó đặc biệt của Việt Nam - đặc biệt là khi trải qua một buổi trưa ở nơi xa xôi, nghe một bản hát ru từ quê hương của mình, thấm thía và mang nhiều nỗi buồn…”
- “Tôi bỗng cảm thấy lòng cô đơn nhẹ đi một chút. Bởi vì ở nơi xa lạ này, phía bên kia vách tường còn tồn tại một linh hồn cô đơn, lạnh lùng hơn, nhưng âm thầm và tăm tối hơn, vì thế nên cảm giác nhớ nhà càng trở nên mạnh mẽ…”
- “Nhưng thật ra, dù đi khắp thế giới này, khi ở trên Trái Đất, chúng ta vẫn mang trong mình cả một thế giới.”
- “Dù đi qua không gian, qua thời gian, ta vẫn giữ lại một phần của bản thân. Tiếng nói có thể trôi đi, giọng điệu có thể thay đổi, nhưng tâm hồn vẫn còn đó…”
Câu 4. Dựa vào một số đoạn văn cụ thể trong văn bản, phân tích đặc điểm của tác phẩm: ngôn ngữ giàu hình ảnh và cảm xúc.
- Trong văn bản, sử dụng ngôn từ sinh động để miêu tả: “Tiếng dây thừng căng thẳng cọ vào guốc võng kẽo kẹt, nghe buồn nản lạ”; “Tôi võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn”; “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám”...
- Dòng cảm xúc được diễn đạt qua các câu văn: “Tự nhiên tôi nhớ nhà”; “Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ”; “Tôi bỗng thấy tâm hồn cô đơn hơn một chút…
Câu 5. Bài viết này giúp em hiểu sâu hơn về điệu hát ru miền Bắc như thế nào?
Điệu hát ru không chỉ là một loại âm nhạc dân gian, mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống của người dân Việt Nam. Tiếng hát ru của bà, của mẹ đã gợi lên trong tâm trí một người những kí ức đẹp của tuổi thơ, truyền đạt tình yêu quê hương và nhắc nhở những bài học quý báu cho mỗi người.
