Buzz
Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới được học trong môn Ngôn ngữ và Văn học 10. Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp tới các bạn học sinh tài liệu Soạn văn 10: Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới.
Các bạn học lớp 10 có thể tham khảo tài liệu mà chúng tôi giới thiệu để hiểu rõ hơn về nội dung của tác phẩm.
1. Kiến thức về văn học
1.1 Hồi ức
Hồi ức trong các tác phẩm tự sự (thần thoại, sử thi, truyện cổ tích, truyện ngắn, tiểu thuyết...) và kịch được tạo ra từ các sự kiện (hoặc chuỗi sự kiện).
1.2 Chuyện kể
Sự kiện trong hồi ức được diễn ra hoặc kết nối với nhau theo một cách kể chuyện nhất định. Cách kể này tuân thủ một hệ thống chi tiết và lối văn nghệ thuật (bao gồm các yếu tố kể chuyện, mô tả, bình luận...), tạo thành chuyện kể.
1.3 Người kể câu chuyện
- Trong văn học dân gian, người kể chuyện có thể là người trực tiếp kể lại câu chuyện cho người nghe.
- Trong văn học viết, người kể chuyện là nhân vật hoặc vai diễn mà nhà văn tạo ra để truyền đạt câu chuyện.
1.4 Nhân vật
Nhân vật là những cá nhân cụ thể được tạo hình trong tác phẩm văn học thông qua các kỹ thuật nghệ thuật.
1.5 Thần thoại
- Thần thoại là dạng truyện cổ xưa nhất về thế giới thần linh, thể hiện quan niệm của dân xưa về vũ trụ và cuộc sống con người.
- Thần thoại thường có cốt truyện đơn giản: cốt truyện tuyến tính, tập trung vào một nhân vật hoặc một nhóm nhân vật.
2. Soạn bài Về các thần sáng tạo thế giới
2.1 Đọc - hiểu văn bản
Câu 1. Tập trung vào các chi tiết khởi đầu câu chuyện.
Chi tiết khởi đầu câu chuyện: Ngày xưa kia, trước khi có vũ trụ, trước khi có bất cứ thứ gì và trước khi con người ra đời. Trời đất chỉ là một khối hỗn độn tối tăm và lạnh lẽo.
=> Mô tả bối cảnh trước khi vũ trụ hình thành.
Câu 2. Miêu tả hình dáng và hành động của thần Trụ Trời.
- Hình dáng: khổng lồ không biết đến bao nhiêu, bước như đi từ một tinh cầu này sang tinh cầu khác, đỉnh núi này sang đỉnh núi kia.
- Hành động: đứng lên, đầu chạm trời, sau đó đào đất, đắp đá thành cột cao vút để chống nắng chống mưa.
Câu 3. Có những vị thần nào được liệt kê trong bài vè?
Các vị thần được liệt kê: thần đếm cát, thần đánh sóng, thần tạo mưa, thần khai sông, thần trồng cây, thần xây rừng, thần trụ trời.
Câu 4.
- Công việc: Phụ trách thực thi luật pháp trên trần gian.
- Tính cách: Rất dễ nổi nóng.
Câu 5. Tập trung vào hình dáng và hoạt động của thần Gió.
- Hình dáng: Kỳ lạ, không có đầu.
- Hoạt động: Tạo ra gió nhỏ hoặc bão lớn, tuân thủ mệnh lệnh của Ngọc Hoàng.
Câu 6. Mục đích của việc tạo ra nhân vật con của thần Gió là gì?
Giải thích hiện tượng khi cây ngải bị gió cuốn bông, cuốn lá lại, dân làng dưới gian hạ biết rằng trời sắp mưa, sắp gió.
2.2 Trả lời câu hỏi
Câu 1. Xác định thời gian, không gian, nhân vật và sự kiện chính trong từng câu chuyện.
- Thần Trụ Trời
- Thời gian: Trước khi vũ trụ hình thành.
- Không gian: Trên trời và dưới đất
- Nhân vật: Thần Trụ Trời
- Sự kiện: Thần Trụ Trời chia trời và đất ra.
- Thần Sét
- Thời gian: Không xác định rõ
- Không gian: Trên trời, dưới đất
- Nhân vật: Ngọc Hoàng, thần Sét và ông Cường Bạo
- Sự kiện: Giới thiệu về thần Sét; Thần Sét bị Ngọc Hoàng kết án vì làm cho người chết oan; Thần Sét từng bại trận trước ông Cường Bạo.
- Thần Gió
- Thời gian: Không xác định cụ thể
- Không gian: Trên trời, dưới đất
- Nhân vật: Ngọc Hoàng, thần Gió, thần Mưa, thần Sét, đứa con của thần Gió, dân làng
- Sự kiện: Thần Gió tạo gió theo lệnh của Ngọc Hoàng; Đứa con của thần Gió nghịch ngợm, bị Ngọc Hoàng trục xuất xuống trần.
Câu 2. Liệt kê một số “dấu hiệu” giúp người đọc nhận biết ba câu chuyện trên thuộc thể loại thần thoại sơ khai.
- Nhân vật chính: thần Trụ trời, thần Sấm, thần Sét
- Thời gian không xác định và không gian vũ trụ
- Mục đích: Giải thích và hiểu các hiện tượng tự nhiên và xã hội.
Câu 3. Theo quan điểm của người cổ đại, thần Trụ Trời, thần Gió, thần Sét có dạng hình và “tính cách” như thế nào? Sự tưởng tượng về các vị thần đó được hình thành từ đâu?
- Trong quan điểm của người cổ đại, thần Trụ Trời, thần Gió, thần Sét có hình dáng to lớn, kỳ dị: Thần Trụ Trời to lớn không biết đến bao nhiêu; Thần Sét có khuôn mặt rất dữ tợn, tiếng gầm rống gay gắt; Thần Gió không có đầu.
- Sự tưởng tượng về các vị thần được tạo ra dựa trên mục đích giải thích các hiện tượng tự nhiên, vì vậy các vị thần cũng mang các đặc điểm tương tự.
Câu 4. Nhiệm vụ của thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió là gì? Mô tả công việc đó như thế nào, với mục đích gì?
- Thần Trụ Trời:
- Công việc: Xây dựng một cột cao vút từ đất và đá để chia cách trời và đất.
- Miêu tả: Một ngày nọ, thần đứng dậy, đội đầu lên trời và đào đất, đắp đá thành một cột cao và to để chia cách trời và đất; Thần cô đơn cầy cục đá, cột đá càng cao, đẩy trời lên.
- Mục đích: Giải thích việc hình thành trời và đất.
- Thần Sét:
- Công việc: Áp dụng luật pháp trên trần gian.
- Miêu tả: Thần mang theo một cái búa đá. Khi xử án, dù đối tượng là người, động vật hay thực vật, thần tự mình nhảy xuống nơi tội ác, đặt ngọn cờ lên đầu tội phạm rồi dùng búa đập xuống đầu.
- Mục đích: Giải thích hiện tượng sét.
- Thần Gió:
- Công việc: Tạo ra gió
- Miêu tả: Vật dụng của thần là một chiếc quạt màu nhiệm. Thần có thể tạo ra gió nhỏ hay bão lớn, kéo dài hay nhanh chóng tùy theo mệnh lệnh của Ngọc Hoàng. Khi cần, thần còn hợp tác với thần Mưa, thậm chí cả thần Sét.
- Mục đích: Giải thích nguồn gốc của gió, cũng như dự báo thời tiết của con người.
Câu 5. Thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió phản ánh những quan niệm, nhận thức gì của người nguyên thủy về thế giới tự nhiên? Họ mong muốn gì đã được thể hiện qua hình tượng này?
- Hình tượng của thần Trụ Trời, thần Sét và thần Gió thể hiện quan niệm của người nguyên thủy về vũ trụ. Họ có tư duy đơn giản, không thể giải thích khoa học và logic các hiện tượng tự nhiên. Họ tin rằng có một lực lượng siêu nhiên, thần thánh đang thống trị các hiện tượng thiên nhiên cũng như cuộc sống của họ.
- Mong muốn chiến thắng tự nhiên của con người (Đối mặt với thần Sét, con người đã sử dụng tiếng gà gáy để đe dọa. Hoặc như việc đứa con của thần Gió bị đày xuống đất để cảnh báo khi có gió, phục vụ cả xã hội)
Câu 6. Phân tích những đặc điểm nổi bật trong cách xây dựng nhân vật của những câu chuyện này. Từ đó, đưa ra nhận xét về thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên.
- Các nhân vật đều là các vị thần, có hình dạng kỳ dị và sức mạnh phi thường.
- Sử dụng các yếu tố tưởng tượng, kỳ ảo.
- Thái độ, tình cảm của người xưa đối với thế giới tự nhiên: tôn trọng, kính trọng.
Câu 7. Trong những điều làm nên vẻ đẹp đặc biệt của thần thoại, có niềm tin thiêng liêng về một thế giới mà ở đó mọi vật đều mang linh hồn. Theo bạn, niềm tin này còn thu hút con người hiện đại không? Tại sao?
Niềm tin đó vẫn thu hút con người hiện đại. Dù khoa học - công nghệ ngày càng phát triển và giải thích được nhiều hiện tượng tự nhiên, nhưng vẫn còn rất nhiều điều chưa được giải mã và khám phá. Khi đó, con người cần đến những giá trị tinh thần để cảm nhận và hiểu sâu hơn về thế giới xung quanh.
Kết nối đọc - viết
Viết một đoạn văn (khoảng 150 chữ) phân tích một chi tiết kì diệu trong một câu chuyện thần thoại đã đọc hoặc tự tìm hiểu.
Gợi ý:
- Mẫu 1: Trong “Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới” có sử dụng những chi tiết tưởng tượng kỳ diệu. Chi tiết tôi thấy ấn tượng nhất là thần Sét mang một chiếc lưỡi búa đá. Khi phán xử, thần tự mình nhảy xuống nơi tội phạm đứng, cầm cờ đánh xuống đầu họ bằng lưỡi búa đá. Điều này giúp giải thích hiện tượng sấm sét trong tự nhiên. Qua chi tiết này, ta thấy người xưa có tư duy đơn giản, không thể giải thích một cách khoa học và logic các hiện tượng tự nhiên. Họ tin rằng có một thế lực siêu nhiên, thần thánh chi phối mọi hiện tượng thiên nhiên cũng như cuộc sống của họ. Chi tiết kỳ diệu đã làm cho truyện thần thoại trở nên hấp dẫn, thú vị hơn.
- Mẫu 2: Khi đọc “Truyện về các vị thần sáng tạo thế giới”, tôi ấn tượng với những chi tiết kỳ diệu. Trong đó, chi tiết về thần Gió đã khiến tôi suy ngẫm nhiều hơn. Thần Gió mang theo một chiếc quạt nhiệm màu là bảo bối của mình. Điều này giúp thần tạo ra gió nhỏ hay bão lớn, kéo dài hay nhanh chóng theo lệnh của Ngọc Hoàng. Chi tiết này giúp giải thích nguồn gốc của gió, cũng như dự báo thời tiết của con người. Thật thú vị khi một chiếc quạt nhỏ có thể tạo ra gió. Hình tượng thần Gió phản ánh quan niệm của người xưa về vũ trụ. Họ có tư duy đơn giản, không thể giải thích khoa học và logic các hiện tượng tự nhiên. Họ tin rằng có một thế lực siêu nhiên, thần thánh chi phối mọi hiện tượng thiên nhiên cũng như cuộc sống của họ. Đó thực sự là một chi tiết tưởng tượng kỳ diệu.
