Trong chương trình Ngữ Văn lớp 12, sẽ có phần hướng dẫn đọc bài thơ Tự do của Pôn Ê-luy-a.
Mytour sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 12: Tự do, mời bạn đọc tham khảo nội dung chi tiết dưới đây.
Soạn bài Tự do
I. Tác giả
- Pôn Ê-luy-a (1895 -1952), là một nhà thơ người Pháp, có tên thật là Pôn Ơ-gien Granh-đen.
- Sinh ra tại Xanh Đơ-ni, một thị trấn nhỏ ở phía Bắc Pa-ri.
- Trong Thế chiến thứ nhất, ông tham gia vào quân đội và bị thương.
- Năm 1919, ông tham gia vào phong trào siêu thực, nhưng sau đó, ông nhận ra rằng nghệ thuật không thể cô lập mà phải tham gia vào việc bảo vệ cuộc sống.
- Các tác phẩm thơ của ông trong thời kỳ này thể hiện sự chống chiến tranh và mong muốn xã hội giàu có lòng nhân ái.
- Vào năm 1942, Pôn Ê-luy-a gia nhập Đảng Cộng sản Pháp. Ông viết: “Trong mùa xuân năm 1942, tôi gia nhập Đảng Cộng sản và vì đây là Đảng của nước Pháp, tôi cam kết dành hết sức lực và cuộc đời của mình cho sự nghiệp này. Tôi mong muốn cùng với nhân dân nước tôi tiến lên phía trước, đến với tự do, hòa bình, và cuộc sống chân chính”.
- Pôn Ê-luy-a đã tạo ra một hình thức mới mẻ, sâu sắc về trí tuệ, tràn đầy khát vọng nhân văn.
- Thơ của ông không tập trung vào việc tạo dựng hình ảnh như thơ truyền thống mà thể hiện sự suy luận triết lý sâu sắc.
- Dấu ấn của chủ nghĩa siêu thực rõ ràng hơn trong cách ông hiểu về sự bí ẩn, siêu hình của mối tương quan tương phản trong thực tế như sống - chết, thực - ảo, sự tồn tại - sự tưởng tượng, cao quý - ti tiện, quá khứ - tương lai,...
II. Các tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tác
- Bài thơ được sáng tác vào mùa hè năm 1941, khi Pháp đang chịu sự xâm lược của quân đội phát xít Đức.
- Được in trong tập Thơ và Chân lý (1942), bài thơ được coi là biểu tượng của thơ ca kháng chiến Pháp.
2. Cấu trúc
Bao gồm 2 phần:
- Phần 1. 11 khổ thơ đầu: Biểu tượng của tự do
- Phần 2. Phần còn lại: Sự khao khát mãnh liệt của tự do
III. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Đọc kỹ bài Tự do để hiểu chủ đề của tác phẩm. Tìm hiểu cách tác giả sử dụng hình ảnh trong bài thơ (chú ý đến tính chất hình ảnh thị giác).
- Chủ đề của tác phẩm được thể hiện ngay từ tiêu đề: Tự do.
- Tác giả sử dụng các hình ảnh thị giác như “trang sách, cây cối, đất, tuyết, tro tàn, gươm đao, mũ áo, sa mạc, rừng hoang, tổ chim, hoa trái, bánh trắng, trời xanh, vầng trăng, tàu thuyền…”; cũng như các màu sắc như “trời xanh, bánh trắng, vàng rực….” một cách không theo trật tự hay logic nào.
Câu 2. Tìm hiểu cách tác giả tổ chức “Tôi viết tên em” trong mỗi khổ thơ thông qua việc lặp từ theo kiểu “xoáy tròn” và cách sử dụng từ “em” trong bài thơ?
- Cấu trúc “Tôi viết tên em” ở mỗi khổ thơ: Tạo nên âm nhạc riêng cho bài thơ, nhấn mạnh tình yêu tự do của nhà thơ.
- Cách lặp từ theo kiểu xoáy tròn: Tạo nên âm nhạc riêng cho bài thơ, nhấn mạnh sự lan tỏa không ngừng của cảm giác tự do và khát vọng hạnh phúc.
- Cách sử dụng từ “em” - gọi là “tự do”: Cụ thể hóa khái niệm trừu tượng. Đồng thời, khẳng định tình yêu chân thành, sâu sắc.
Câu 3. So sánh việc sử dụng từ “trên” nhiều lần với ý nghĩa chỉ không gian và thời gian.
- Về không gian: Bao gồm những vật cụ thể, hữu hình (như trang vở, bàn học, cây xanh, sách, hình ảnh rực vàng son, gươm đao của lính chiến...), cũng như những khái niệm trừu tượng, vô hình (như ký ức thơ ấu vang vọng, điều kỳ diệu mỗi đêm…).
- Thời gian: Liên kết với các hoạt động như “ngồi học, chơi, đọc sách, viết, ăn, mơ, ngắm bầu trời”...
=> Khao khát tự do đã lan tỏa khắp mọi không gian, mọi thời điểm.
Câu 4. Trong câu thơ “Tôi viết tên em” được lặp lại trong từng khổ thơ, “tôi” có thể là tác giả cũng như độc giả, “viết” có thể là ghi chép, hành động. Suy luận từ đó, bài thơ trở thành một 'Thánh ca' trong cuộc kháng chiến chống phát xít Đức.
Câu thơ “Tôi viết tên em” lặp lại trong từng khổ thơ, dường như không có điểm dừng. Đặt trong bối cảnh Pháp bị quân đội phát xít Đức xâm lược, mất đi tự do, bài thơ là tiếng nói thể hiện niềm khao khát tự do không chỉ của tác giả mà còn của mỗi người dân.
=> Bản sắc 'Thánh ca' trong cuộc chiến chống phát xít Đức