Soạn bài Tự tình (phần 2) trong sách giáo khoa Ngữ văn lớp 9 tập 1 - Kết nối tri thức

Buzz

Đọc tóm tắt

- **Loại thể thơ, đề tài và cấu trúc của bài thơ**: Thất ngôn bát cú Đường Luật, về số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến. Cấu trúc bài thơ gồm 2 câu đề, 2 câu thực, 2 câu luận và 2 câu kết.
- **Mô tả thời gian, không gian và tạo cảm xúc**: Thời gian là "đêm khuya", không gian rộng lớn "nước non", tạo cảm xúc cô đơn, buồn bãng của người phụ nữ.
- **Trạng thái cảm xúc trong hai câu thực và hai câu luận**: Cảm xúc ngậm ngùi, chán chường, tuyệt vọng, phản kháng mạnh mẽ trước hoàn cảnh bất lợi.
- **Biến đổi cảm xúc trong hai câu kết**: Tâm trạng ngán chán, buồn bãng về tuổi xuân mất đi và duyên phận mong manh, ít ỏi.
- **Ý đề của bài thơ và tư tưởng tình cảm của tác giả**: Số phận bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến, tác giả thể hiện sự đồng cảm, thương cảm và phản ánh sự bất công, chà đạp lên quyền sống của con người.
- **Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác giả**: Sáng tạo sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú Đường Luật, từ ngữ giản dị nhưng độc đáo, với những động từ mạnh mẽ và hoa mỹ.

Câu 1

Trả lời Câu hỏi 1 trang 77 SGK Văn 9 Kết nối tri thức

Xác định loại thể thơ, đề tài và cấu trúc của bài thơ.

Phương pháp giải:

Đọc toàn bài thơ và xác định loại thể thơ, đề tài và cấu trúc.

Lời giải chi tiết:

- Loại thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật.

- Cấu trúc:

+ 2 câu đề: Nỗi cô đơn, buồn tủi của người phụ nữ.

+ 2 câu thực: Nỗi niềm bẽ bàng, chua xót về thân phận.

+ 2 câu luận: Nỗi phẫn uất, không cam chịu.

+ 2 câu kết: Nỗi ngậm ngùi, xót xa.

- Đề tài: Số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Câu 2

Trả lời Câu hỏi 2 trang 77 SGK Văn 9 Kết nối tri thức

Hai câu đề mô tả thời gian, không gian và tạo cảm xúc như thế nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ toàn bài thơ để đánh giá hai câu đề.

Lời giải chi tiết:

- Thời gian “đêm khuya”.

=> Đây là thời điểm người phụ nữ cảm thấy thấu hiểu nhất nỗi bất hạnh của mình.

- Âm thanh “văng vẳng trống canh dồn”.

=> Không gian yên tĩnh đến mức có thể nghe được tiếng trống canh từ xa vọng về.

- Không gian:

+ “nước non”: rộng lớn, mênh mông.

=> Ẩn dụ cho xã hội đa dạng ngày nay.

=> Con người trở nên cô đơn hơn, không có sự kết nối.

- Tâm trạng của người phụ nữ:

+ “trơ”

=> Nỗi cô đơn, trống trải khi không có ai bên cạnh.

=> Nỗi buồn bẽ bàng khi phải đối mặt một mình với những đau thương, mất mát.

=> Trơ trọi, không cảm xúc, không cảm nhận được sự thách thức.

+ “hồng nhan”: vẻ đẹp trẻ trung.

=> “cái hồng nhan”: vẻ đẹp bị phá vỡ, không ai chăm sóc.

=> Người phụ nữ dù đẹp đến đâu cũng bị phá vỡ, không ai quan tâm, tự mình trải qua, chịu đựng mọi khó khăn dù cuộc đời đẩy đưa.

Câu 3

Trả lời Câu hỏi 3 trang 77 SGK Văn 9 Kết nối tri thức

Hai câu thực và hai câu luận thể hiện những trạng thái cảm xúc nào?

Phương pháp giải:

Đọc kỹ hai câu thực và hai câu luận để đánh giá về trạng thái cảm xúc.

Lời giải chi tiết:

* Hai câu thực

- Hành động:

+ “uống rượu”: say rượu làm con người mơ hồ, quên đi thực tại.

+ “say lại tỉnh”: vòng luẩn quẩn không lối thoát.

=> Tìm đến rượu để “quên cuộc đời” nhưng càng uống lại càng tỉnh, càng đau đớn trước sự thực tại phủ phàng.

- Tâm trạng:

+ “vầng trăng bóng xế”: tuổi xuân đẹp của người phụ nữ dần qua đi.

+ “khuyết chưa tròn”: tình duyên không hoàn toàn, hạnh phúc chưa thực sự.

=> Nỗi buồn bẽ bàng về tình cảm chưa hoàn thiện muộn màng dang dở.

* Hai câu luận

- Sự vật: rêu, hòn đá – nhỏ bé, không giá trị.

- Trạng thái: xiên ngang, đâm toạc.

- Nghệ thuật: Đảo các động từ mạnh lên đầu: “xiên ngang, đâm toạc” + đối.

=> Sức sống của thiên nhiên bắt đầu phản kháng, vượt qua mọi khó khăn của không gian. Ngay cả những vật nhỏ bé, yếu đuối như rêu, cứng ngắc như đá cũng phải tỉnh giấc để phá vỡ mọi giới hạn.

=> Tinh thần chống đối mạnh mẽ, muốn vượt qua mọi rào cản xã hội của con người. Người phụ nữ dù nhỏ bé, dù mềm yếu, không có tiếng nói nhưng không muốn chấp nhận một cuộc đời bị chà đạp mãi mãi.

=> Tâm trạng tức giận, phẫn nộ, không chịu đựng trước hoàn cảnh bất lợi, chán chường, vô vị.

=> Mong muốn có được hạnh phúc đầy đủ.

Câu 4

Trả lời Câu hỏi 4 trang 77 SGK Văn 9 Kết nối tri thức

Chỉ ra sự biến đổi cảm xúc của bài thơ trong hai câu thơ kết.

Phương pháp giải:

Đọc kỹ hai câu kết để chỉ ra sự biến đổi cảm xúc.

Lời giải chi tiết:

+ “ngán”: tâm trạng ngậm ngùi, chán chường, tuyệt vọng, không còn quan tâm đến cuộc sống.

+ Từ “xuân” (xuân đi) chỉ tuổi trẻ con người đang dần phai nhạt.

+ Từ “xuân” (xuân lại lại) chỉ sự tuần hoàn, lặp lại của mùa xuân trên trời đất

=> Người phụ nữ đau đớn khi tuổi thanh xuân mất đi nhưng mùa xuân tự nhiên vẫn luôn tuần hoàn.

+ “Mảnh tình”: duyên phận mong manh, ít ỏi, dễ tan.

+ “san sẻ”: duyên phận không hoàn toàn với người khác.

+ “tí con con”: những gì còn lại.

=> Kỹ thuật leo dốc giảm dần: nhấn mạnh thân phận đáng thương, đáng buồn của người phụ nữ. Duyên phận của họ đã chịu đựng, vất vả, mong manh và phải san sẻ với người khác để rồi chỉ còn lại một ít cho bản thân.

Câu 5

Trả lời Câu hỏi 5 trang 77 SGK Văn 9 Kết nối tri thức

Nêu ý đề của bài thơ. Ý đề đó giúp em hiểu thêm điều gì về tư tưởng, tình cảm của tác giả?

Phương pháp giải:

Đọc lại toàn bài thơ để xác định ý đề và nhận xét về tư tưởng tình cảm của tác giả.

Lời giải chi tiết:

- Ý đề: Số phận của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

- Tư tưởng tình cảm của tác giả: Nhà thơ trải lòng về nỗi khổ của người phụ nữ trước thực tại xã hội. Tiếng nói của bài thơ không chỉ là cảm xúc cá nhân mà còn là nỗi đau thương của biết bao người phụ nữ thời đó, vừa là lời đồng cảm, thương cảm số phận bất hạnh kiếp hồng nhan, vừa là lời nói lên sự bất công, sự chà đạp lên quyền sống của con người.

Câu 6

Trả lời Câu hỏi 6 trang 77 SGK Văn 9 Kết nối tri thức

Đánh giá về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ của tác giả trong bài thơ.

Phương pháp giải:

Đọc lại toàn bài thơ để nhận xét về nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ.

Lời giải chi tiết:

- Tác giả đã sáng tạo sử dụng thể thơ thất ngôn bát cú Đường Luật với ngôn ngữ tiếng Việt mà không làm mất đi giá trị của thể thơ mà trái lại nó còn mang lại một vẻ đẹp mới, gần gũi, thân thuộc hơn với người Việt.

- Sử dụng từ ngữ giản dị nhưng độc đáo với những động từ mạnh mẽ (xiên ngang mặt đất/ đâm toạc chân mây), từ hoa mỹ đã thể hiện sự hết lòng mong mỏi và sự phản kháng trong tâm hồn của Hồ Xuân Hương

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Loại thể thơ, đề tài và cấu trúc của bài thơ được xác định như thế nào?

Bài thơ sử dụng thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật, với cấu trúc gồm 8 câu chia thành các phần: Câu đề miêu tả nỗi cô đơn của người phụ nữ, câu thực thể hiện sự bẽ bàng về thân phận, câu luận là sự phản kháng, và câu kết diễn tả cảm giác xót xa.

Hai câu đề trong bài thơ mô tả thời gian, không gian và tạo cảm xúc ra sao?

Hai câu đề mô tả thời gian ‘đêm khuya’ và không gian vắng lặng với âm thanh từ xa, tạo cảm giác cô đơn và nỗi buồn sâu sắc của người phụ nữ, thể hiện sự thấu hiểu trong hoàn cảnh khó khăn.

Hai câu thực và hai câu luận thể hiện trạng thái cảm xúc như thế nào?

Hai câu thực diễn tả sự mơ hồ, quên đi thực tại qua việc uống rượu, trong khi hai câu luận thể hiện sự phản kháng mạnh mẽ, không chấp nhận sự áp bức xã hội, mang đến cảm xúc tức giận, phẫn nộ.

Sự biến đổi cảm xúc trong hai câu kết của bài thơ thể hiện điều gì?

Trong hai câu kết, cảm xúc biến chuyển từ ngậm ngùi, tuyệt vọng sang nhận thức về sự lặp lại của thời gian, thể hiện nỗi đau đớn khi tuổi xuân trôi qua mà không thể thay đổi, phản ánh sự thiếu thốn tình cảm.

Ý đề của bài thơ là gì và nó giúp hiểu thêm gì về tư tưởng tác giả?

Ý đề bài thơ là số phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến, qua đó thể hiện nỗi đau thương, bất công và sự phản kháng của tác giả đối với hoàn cảnh khổ cực mà họ phải chịu đựng.

Nghệ thuật ngôn ngữ của tác giả trong bài thơ có gì đặc sắc?

Tác giả sử dụng ngôn ngữ giản dị nhưng đầy sức mạnh, với các động từ mạnh mẽ như ‘xiên ngang’ và ‘đâm toạc’, cùng những hình ảnh đặc sắc, tạo nên một vẻ đẹp mới cho thể thơ Thất ngôn bát cú Đường luật.