Soạn bài 'Tục ngữ và sáng tác văn chương' trong sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 7 tập 2 'Chân trời sáng tạo' - chi tiết

Nội dung chính

Câu 1

Câu 1 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Sau khi đọc truyện Nàng Bân, em hiểu thế nào về cái rét nàng Bân được nhắc đến trong câu tục ngữ Tháng Giêng rét đài, tháng Hai rét lộc, tháng Ba rét nàng Bân?

Phương pháp giải:

Nêu cách hiểu của em về rét nàng Bân qua câu tục ngữ.

Lời giải chi tiết:

Theo em, rét nàng Bân chính là đợt rét cuối cùng của mùa đông, xuất hiện vào đầu tháng Ba âm lịch ở miền Bắc Việt Nam, chỉ kéo dài trong vài ngày. Đây là đợt rét đậm, kèm theo mưa phùn nhỏ, chỉ trong khoảng thời gian ngắn. Rét nàng Bân gắn liền với câu chuyện Nàng Bân, gắn liền với những tình cảm ấm áp của vợ dành cho chồng, của cha dành cho con gái.

Câu 2

Câu 2 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Câu trả lời của tía nuôi nhân vật “tôi” ở cuối văn bản thứ hai giúp em hiểu gì thêm về câu tục ngữ Chim trời cá nước, ai được nấy ăn?

Phương pháp giải:

Trả lời dựa vào suy ngẫm bản thân

Lời giải chi tiết:

Theo lời tía nuôi của nhân vật tôi trong văn bản “Chim trời cá nước…” - xưa và nay, câu tục ngữ này không còn đúng với xã hội hiện nay (Đúng là không ai nuôi. Nhưng chim về ở trên vùng đất của ai thì nó thuộc về tài sản của người đó. Họ phải đóng thuế hàng năm như đóng thuế ruộng đấy, con ạ). Câu trả lời của nhân vật tía nuôi giúp chúng ta hiểu rằng câu tục ngữ có thể phù hợp trong hoàn cảnh này nhưng không phù hợp trong hoàn cảnh khác. Trong bối cảnh hiện nay, câu tục ngữ trên càng không phù hợp khi việc săn bắt các loài động vật quý hiếm bị cấm để bảo tồn sự đa dạng sinh học.

Câu 3

Câu 3 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Em hãy nêu tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước...” - xưa và nay. Tìm một số câu tục ngữ được sử dụng trong tác phẩm văn chương.

Phương pháp giải:

Đọc và nêu tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước...” - xưa và nay. Sau đó tìm thêm một số câu tục  ngữ được sử dụng trong văn chương.

Lời giải chi tiết:

- Tác dụng của việc sử dụng tục ngữ trong văn bản “Chim trời, cá nước...” - xưa và nay là:

+ Tăng thêm độ tin cậy, sức thuyết phục về nhận thức cho người đọc

+ Khiến hình ảnh trong văn bản sinh động, hấp dẫn và dễ đi vào lòng bạn đọc hơn.

+ Việc nhân vật tía nuôi giảng giải về bối cảnh mới (đã khác xưa) đã giúp độc giả nhận thức đúng đắn hơn về việc bảo vệ tài nguyên thiên nhiên và cách sử dụng câu tục ngữ này.

- Một số câu tục  ngữ được sử dụng trong văn chương.

+ Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.

+ Có công mài sắt, có ngày nên kim.

+ Đi một ngày đàng, học một sàng khôn

+ Con trâu là đầu cơ nghiệp.

+ Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng

Câu 4

Câu 4 (Trang 35, SGK Ngữ văn 7, tập 2)

Khi đọc văn bản Nàng Bân, “Chim trời, cá nước... - xưa và nay, em nhận thấy những điều cần lưu ý gì khi hiểu và sử dụng tục ngữ?

Phương pháp giải:

Đọc văn bản và suy ngẫm để rút ra những điểm cần lưu ý khi hiểu và sử dụng tục ngữ.

Lời giải chi tiết:

Những điều cần lưu ý khi hiểu và sử dụng tục ngữ là:

- Sử dụng tục ngữ phù hợp với ngữ cảnh và mục đích sử dụng.

- Hiểu rõ ý nghĩa đen và bóng của tục ngữ.

- Tránh việc biến đổi hay thêm bớt ý nghĩa của tục ngữ.