Buzz
Với soạn bài Tuyển chọn câu tục ngữ Việt Nam trang 12, 13 Ngữ văn lớp 7 Kết nối tri thức sẽ giúp học sinh trả lời câu hỏi và dễ dàng soạn văn 7.
Soạn bài Tuyển chọn câu tục ngữ Việt Nam phong phú - Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu 1 (trang 11 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Trong cuộc trò chuyện với người khác, bạn đã từng sử dụng câu tục ngữ. Ví dụ: “Ráng mỡ gà có nhà thì giữ”.
- Sử dụng tục ngữ này khi quan sát trên bầu trời: Khi thấy có mảng mây có sắc vàng như mỡ gà, đó là dấu hiệu của bão sắp tới: Đây là kinh nghiệm dự báo bão. Cần chuẩn bị phòng chống bão, bảo vệ nhà cửa và vườn hoa…
Câu 2 (trang 11 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Trong cuộc sống, người ta thường dùng các tục ngữ để chia sẻ những kinh nghiệm quý báu về cuộc sống, có tính chính xác và đúng đắn.
- Các câu tục ngữ thường ngắn gọn, có cấu trúc rõ ràng, dễ nhớ và dễ thuộc lòng.
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài đọc:
1. Theo dõi: Những chủ đề được thể hiện qua các câu tục ngữ.
- thiên nhiên (câu 1-5)
- lao động sản xuất (câu 6-8)
- con người và xã hội (câu 9-15)
2. Suy luận: Nét chung nhất về hình thức của các câu tục ngữ.
- Câu tục ngữ thường ngắn gọn, dễ thuộc, dễ nhớ.
* Sau khi đọc
Nội dung chính:
Một số câu tục ngữ Việt Nam đã phản ánh, truyền đạt những kinh nghiệm quý báu của nhân dân trong việc quan sát các hiện tượng thiên nhiên và trong lao động sản xuất cũng như tôn vinh giá trị con người, đưa ra nhận xét, lời khuyên về những phẩm chất và lối sống mà con người cần phải có. Những kinh nghiệm ấy là “túi khôn” của nhân dân nhưng chỉ có tính chất tương đối chính xã vì không ít kinh nghiệm được tổng kết chủ yếu dựa vào quan sát.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
- Độ dài của các câu tục ngữ dao động từ 5 tiếng (câu 9: Người sống hơn đống vàng) đến 16 tiếng (câu 3: Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, mây kéo lên ngàn thì mưa như chút).
→ Các câu tục ngữ thường có độ dài ngắn gọn.
Câu 2 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Trong tổng số 15 câu tục ngữ, chỉ có câu “Ăn quả nhớ kẻ trồng cây” không có tiếng hiệp vần, các câu khác đều có tiếng hiệp vần.
- Vị trí của các tiếng hiệp vần được sắp xếp đa dạng.
- Ôn lại tác dụng của việc sử dụng vần trong các câu tục ngữ: Tạo nên kết cấu chặt chẽ, nghệ thuật, hấp dẫn, dễ nhớ và dễ thuộc.
Câu 3 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Câu tục ngữ trong phần học này được viết dưới hình thức thơ quen thuộc, được sử dụng rộng rãi trong ca dao của người Việt như:
“Một cây làm chẳng nên non
Ba cây chụm lại nên hòn núi cao”
=> Sử dụng thể thơ lục bát.
- Ví dụ:
Lúa trĩu nặng đầu bờ
Nhìn nghe tiếng sấm gào mà nổi dậy.
Trăm năm bia đá phai mòn
Ngàn năm miệng bia vẫn trơ trơ.
Câu 4 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Sự cân đối có thể xuất hiện giữa hai hoặc nhiều vế trong một dòng, hoặc giữa hai dòng của một câu tục ngữ.
- Sự cân đối được thể hiện qua: số từ bằng nhau, từ loại ở từng vị trí giống nhau, âm điệu đối chứng (bằng - trắc), hình ảnh tương đồng hoặc tương phản,... Ví dụ:
* Sự cân đối giữa hai vế trong một dòng:
+ Nắng chớm trưa, mưa chớm tối.
+ Nắng ươm dưa, mưa ươm lúa.
+ Đói để sạch, rách để thơm.
+ Mây kéo xuống biển thì nắng chang chang, mây kéo lên ngàn thì mưa như trút.
* Sự cân đối giữa bốn về trong một dòng: Nhất nước, nhị châu, tam cương, tứ giống. * Sự cân đối giữa hai dòng của một câu tục ngữ:
+ Đêm tháng Năm chưa đến đã sáng
Trời Mười buồn không cười đã tối.
+ Kiến cánh rụng tổ lập bay đi
Bão táp mưa sa gần kề.
→ Nhờ sự cân đối, câu tục ngữ trở nên chắc chắn và đầy ý nghĩa. Điều này làm cho những bài học và kinh nghiệm trong đó trở nên rất quan trọng. Hơn nữa, sự kết hợp với nhịp điệu và vần làm cho tục ngữ trở nên hấp dẫn nghệ thuật, dễ nhớ và dễ thuộc.
Câu 5 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
+ Câu 1 – 5 : về kinh nghiệm với thời tiết
+ Câu 6 – 8: về kinh nghiệm với lao động sản xuất
+ Câu 9 - 15: về kinh nghiệm trong cuộc sống xã hội.
Câu 6 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Câu 4, 9, 10, 14, 15 là những câu sử dụng hình ảnh ẩn dụ.
- Những câu còn lại truyền đạt ý nghĩa một cách trực tiếp.
Câu 7 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
- Hai câu 11 và 12 trong bài đặt cạnh nhau mặc dù có vẻ mâu thuẫn, loại trừ nhau: Nếu câu này đúng thì cấu kia sai, và ngược lại. Tuy nhiên, hai câu này vẫn được dân gian sử dụng và chúng vẫn tồn tại cùng nhau. Điều này là do các câu tục ngữ thường áp dụng trong các hoàn cảnh khác nhau của cuộc sống. Nhờ đó, mỗi câu thể hiện một bài học riêng và có hiệu quả trong giao tiếp cụ thể.
+ Một câu khẳng định: Trong quá trình học, vai trò của giáo viên rất quan trọng. Thầy cô giỏi, có phương pháp dạy học hiệu quả sẽ giúp học sinh tiến bộ nhanh chóng. Điều này đã được chứng minh trong lĩnh vực giáo dục.
+ Còn một quan điểm khác: Học từ người bạn không kém phần quan trọng. Nếu việc học không chỉ là việc tiếp thu kiến thức lý thuyết mà còn là việc áp dụng vào thực tế, thì quan điểm này cũng có lý. Thật sự, khi đối mặt với các vấn đề thực tế, việc học từ bạn rất cần thiết. Nhiều người đã thành công nhờ học hỏi từ những người bạn giỏi.
- Điều quan trọng là: Học từ người thầy không kém phần quan trọng so với việc học từ bạn. Hiểu như vậy, hai câu tục ngữ trên không loại trừ lẫn nhau.
Câu 8 (trang 13 sgk Ngữ văn lớp 7 Tập 2):
Theo thời gian, xã hội con người luôn thay đổi, nhưng cũng có những yếu tố vững chắc. Vì vậy, người hiện đại vẫn sử dụng các tục ngữ phản ánh cuộc sống xã hội phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp nhờ vào những yếu tố vững chắc đó. Ví dụ, người vẫn trọng trách nhiệm hơn mọi thứ khác, nên câu: Người sống hơn đống vàng luôn đúng; hoặc tinh thần đoàn kết vẫn cần thiết muôn thuở, câu: Một cây làm chẳng nên non/ Ba cây chụm lại nên hòn núi cao vẫn giữ nguyên giá trị.
* Kết nối với việc đọc
Gợi ý:
Một ví dụ về cuộc trò chuyện giữa người mẹ và con trai.
- Các nhân vật trong cuộc trò chuyện: mẹ và con.
- Bối cảnh của cuộc trò chuyện: trong gia đình.
- Nội dung cuộc trò chuyện: con trai nói với mẹ về việc học nghề sửa chữa điện tử.
- Câu tục ngữ “Muốn lành nghề, chớ nề học hỏi” được mẹ dùng để khuyên con.
Đoạn văn mẫu:
Trong lúc cơm chiều, Nam nói với mẹ:
- Mẹ ơi, con muốn học nghề sửa chữa điện tử. Nhưng nghề đó khó học và mất nhiều thời gian lắm ạ!
Mẹ đáp: Muốn thành thạo nghề, đừng ngần ngại học hỏi con ạ. Con hãy thử sức đi. Chỉ cần con kiên trì, chăm chỉ, và không bỏ cuộc, mẹ tin rằng con sẽ thành công.
- Dạ vâng mẹ, con sẽ cố gắng hết sức ạ!
