Buzz
Soạn bài Và lòng tôi vẫn khát khao mẹ... trang 41, 42, 43, 44, 45 tóm tắt ngắn nhất nhưng vẫn đầy đủ ý theo sách Ngữ văn lớp 11 Kết nối tri thức giúp học sinh soạn văn lớp 11 dễ dàng hơn.
Soạn bài Và lòng tôi vẫn khát khao mẹ... - tóm tắt ngắn gọn Kết nối tri thức
* Trước khi đọc
Câu hỏi 1 (trang 41 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Hãy chia sẻ câu chuyện đầy cảm xúc về tình mẫu tử mà bạn từng trải qua qua các tác phẩm nghệ thuật (văn học, sân khấu, điện ảnh,…).
Trả lời:
Bài thơ “Mẹ” của nhà thơ Đỗ Trung Lai được học trong chương trình Ngữ văn lớp 7 là một tác phẩm rất đặc sắc miêu tả về mẹ. Bài thơ lồng ghép những dòng cảm xúc sâu lắng của người con khi chứng kiến sự già nua, yếu đuối của người mẹ yêu thương. Nhà thơ đã sử dụng hình ảnh cây cầu để so sánh với mẹ, một cách tinh tế và sâu sắc, không chỉ nói về ngoại hình mà còn về tâm trạng, sự triền miên của thời gian trên một cuộc đời con người. Bài thơ là biểu tượng của sự xót xa, thương yêu của người con trước hình ảnh người mẹ già yếu theo năm tháng.
Câu hỏi 2 (trang 41 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Qua hiện thực cuộc sống xung quanh, bạn hiểu được những tác động mà chiến tranh mang lại cho cuộc sống con người?
Trả lời:
Tác động của chiến tranh cực kỳ nghiêm trọng về cả thể chất và tinh thần:
- Thương vong về thể chất: Bao gồm những thương binh, những người mắc phải các bệnh nặng như chất da cam;...
- Đau thương tinh thần: Cảm giác sống trong sợ hãi, nỗi kinh hoàng trước những cảnh tàn khốc của chiến tranh, nỗi đau mất mát khi mất đi người thân, khi gia đình tan rã…
- Môi trường bị nhiễm độc nặng nề do các chất thải hóa học, gây hại cho môi trường sống tự nhiên.
- Hạ thấp cơ sở hạ tầng và vật chất.
- Rủi ro khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng,...
* Đọc văn bản
Gợi ý trả lời câu hỏi trong bài học
1. Thời điểm và các sự kiện ban đầu được ghi nhận trong trí nhớ của nhân vật.
- Thời điểm: vào năm 1941
- Các sự kiện: Sau khi hoàn thành lớp một, nhân vật được bố mẹ đưa đi trại hè Đội viên Gorodisha gần Minsk.
2. Cảnh tượng mà nhân vật chứng kiến trên đường tới trại hè Đội viên.
Đó là những máy bay Đức, bom nổ và cảnh tượng đau thương.
3. Tình hình bất thường của chuyến đi.
Thành phố bị quân Đức chiếm đóng và mọi người phải sơ tán đến Mordovia.
4. Ấn tượng về nạn đói và tình trạng dinh dưỡng của người dân trong đói khát.
- Không chỉ có trại mồ côi đói, mà cả những người xung quanh chúng tôi cũng đều đang phải chịu đói vì mọi thứ đều được chuyển đi cho tiền tuyến.
- Con ngựa Mai-ca già và rất hiền lành cùng hai con mèo đói đều đã bị giết.
- Chúng tôi phải ăn cả cỏ cây, chồi non.
5. Tâm trạng của trẻ em khi vắng mẹ.
Những đứa trẻ chỉ cần nghe từ “mẹ” là khóc nức nở, vì họ nhớ mẹ quá nhiều.
6. Kết quả mong đợi và khát khao của nhân vật.
Ba mẹ đã mất trong một vụ nổ bom. Khi nhân vật đã 51 tuổi, vẫn mong mỏi được gặp lại mẹ như một đứa trẻ.
* Sau khi đọc
Nội dung chính: Văn bản đã miêu tả một bức tranh chiến tranh đau thương, với những đứa trẻ như nhân vật “tôi” ngây thơ, trong sáng, dù phải chứng kiến và trải qua những tổn thất của chiến tranh, nhưng vẫn dành những tình cảm sâu sắc và thiêng liêng cho mẹ. Điều đó giúp con người trân trọng cuộc sống bình yên và yêu thương gia đình hơn.
Gợi ý trả lời câu hỏi sau khi đọc:
Câu 1 (trang 44 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Tóm lược nội dung và nhấn mạnh điểm quan trọng của câu chuyện.
Trả lời:
Truyện kể về nhân vật “tôi”, năm 1941 khi tốt nghiệp lớp Một và tham gia chuyến đi trại hè, chiến tranh bùng nổ. “Tôi” và các đứa trẻ khác được sơ tán và sống trong trại mồ côi, phải đối mặt với đói khát và di tản. “Tôi” trốn ra sống với một gia đình nghèo. Mong muốn tìm mẹ vẫn ở trong “tôi”, dù đã 51 tuổi.
- Điểm quan trọng là những sự kiện liên quan đến mẹ, như đã nêu trong tiêu đề văn bản.
Câu 2 (trang 44 sgk Ngữ văn 11 Tập 2): Phân tích yếu tố tạo nên tính xác thực của các sự kiện và tâm trạng của nhân vật.
Trả lời:
Tính xác thực của câu chuyện dựa vào:
- Tôi, nhân vật chính, chia sẻ câu chuyện cá nhân của mình. Tôi là một cá nhân có danh tiếng và công việc rõ ràng.
- Thời gian xảy ra sự kiện là tháng và năm được chỉ định.
- Địa điểm được chỉ rõ và đầy đủ.
- Mọi sự việc diễn ra liền mạch và được thể hiện rõ qua cảm nhận của nhân vật.
Câu hỏi 3 (trang 44 trong sách giáo khoa Ngữ văn 11 Tập 2): Phân tích một số chi tiết, hình ảnh tạo nên bức tranh cuộc sống đặc biệt được tái hiện trong văn bản. Chi tiết, hình ảnh nào đã thực sự gây ấn tượng mạnh với bạn? Tại sao?
Trả lời:
* Chi tiết:
- Máy bay thả bom, mọi màu sắc đều tan biến. Đứa trẻ lần đầu biết đến khái niệm đau đớn từ cái chết.
- Trên tàu, những đứa trẻ chứng kiến cảnh nhiều người lính bị thương, kêu rên vì đau đớn.
- Không có chỗ để ngủ, các em phải ngủ trên rơm rạ.
- Đong đếm giữa cảnh đói khát, người ta đành giết con ngựa già duy nhất, sau đó phải ăn cỏ để sống qua ngày.
- Trong trại mồ côi, hàng chục đứa trẻ khóc thét gọi tên ba mẹ.
- Một đứa trẻ lớp ba bỏ trại đi tìm mẹ, đến khi đói đến kiệt sức, may mắn được ông già đưa về nuôi...
- Dù đã trôi qua hàng chục năm, cảm giác đói và nỗi nhớ mẹ vẫn âm ỉ trong tâm trí nhân vật.
=> Những ngày đau thương, cảm giác đói khát, nỗi sợ hãi và hạnh phúc thiếu vắng tình mẹ của nhiều đứa trẻ trong cơn chiến tranh khốc liệt – đó chính là đặc điểm đặc biệt của cuộc sống được miêu tả trong văn bản.
* Hình ảnh ấn tượng nhất: Vì thiếu thốn thức ăn, con người phải giết con ngựa già thân thiết Mai-ca, điều này làm đau lòng một đứa trẻ. Qua đó, ta nhận thấy sự tàn nhẫn của cuộc chiến, không chỉ làm hại cơ thể mà còn tàn phá tinh thần, đặc biệt là của trẻ em.
Câu 4 (trang 45 sách giáo khoa Ngữ văn 11 Tập 2): Toàn bộ câu chuyện được kể từ góc nhìn của một người trải qua những ngày tháng đau thương trong tuổi thơ do chiến tranh, tác giả chỉ đơn thuần ghi lại. Vậy trong việc viết văn bản này, tác giả đóng vai trò gì? Phân tích thái độ của tác giả khi ghi lại những sự kiện được nhân chứng kể lại.
Trả lời:
- Trong việc viết văn bản này, tác giả có vai trò quan trọng trong việc tạo ra câu chuyện để nhân vật “tôi” kể. Tác giả sử dụng ngôn từ, giọng văn, sắp xếp sự kiện, tạo ra các chi tiết, hình ảnh sâu sắc.
- Nhà văn thể hiện sự đồng cảm với nỗi đau, mất mát mà nhân chứng phải chịu đựng.
Câu 5 (trang 45 sách giáo khoa Ngữ văn 11 Tập 2): Theo bạn, những yếu tố nào có thể làm cho văn bản gây ấn tượng mạnh mẽ đối với độc giả? Thông điệp bạn cảm nhận từ văn bản “Và tôi vẫn muốn mẹ…” là gì?
Trả lời:
- Các chi tiết gây ấn tượng:
+ Lần đầu tiên nhìn thấy máy bay, các em không biết nguy hiểm sắp đến. Chỉ khi mọi thứ xung quanh biến mất, chúng mới nhận ra sự khủng khiếp của tình hình.
+ Phải đối mặt với mọi thứ một mình, không có bố mẹ bên cạnh.
+ Gặp phải những ngày nhìn thấy người lính bị thương và sẵn sàng chấp nhận mọi khó khăn.
+ Thiếu thốn về thức ăn, nơi ở.
+ Xa lánh gia đình, nhớ cha mẹ đến mức không ngừng khóc mỗi đêm.
=> Tất cả những chi tiết này được kể từ trải nghiệm trực tiếp của những người đã trải qua những biến cố đó. Do đó, mỗi cảm xúc được liên kết chặt chẽ với từng sự kiện, tình huống.
- Thông điệp: Chiến tranh đã khiến nhiều gia đình chia xa, đánh mất nhau. Chiến tranh là sự hủy diệt của nhân loại.
Kết nối đọc – viết
Bài tập (trang 45 sách giáo khoa Ngữ văn 11 Tập 2): Viết một đoạn văn (khoảng 150 từ) phân tích ý nghĩa của hai câu cuối trong văn bản: “Tôi đã năm mươi mốt tuổi, tôi có hai con. Và tôi vẫn mong muốn được gặp mẹ.”.
Đoạn văn tham khảo
Hai câu cuối trong văn bản “Và tôi vẫn muốn mẹ” là lời cuối cùng của nhân vật tôi - một người đàn ông trưởng thành đã trải qua cuộc chiến và vẫn không ngừng mong ước được gặp mẹ một lần nữa. Đó là những suy tư sâu sắc, bi thương, đại diện cho những tổn thương không thể khắc phục của những người trẻ con trong họ vẫn còn đọng lại từ thời kỳ chiến tranh. Dù chiến tranh đã kết thúc và ông đã sống sót, sống một cuộc sống bình yên như người khác. Nhưng không ai thấy được những vết thương ẩn trong tâm hồn ông. Hai câu cuối phản ánh rõ hậu quả của cuộc chiến tàn khốc đến đâu. Nó không chỉ là những vết thương ngoài da có thể nhìn thấy mà còn là nỗi đau kéo dài mãi mãi trong lòng. Trong cơ thể của một người trưởng thành, nhân vật “tôi” vẫn đong đếm, khao khát được gặp lại mẹ, được nhìn thấy mẹ, hít thở mùi thơm của mẹ và được nằm trong vòng tay ấm áp của mẹ. Đó là sự khao khát không thể thỏa mãn của một đứa trẻ đã trải qua cuộc chiến tranh. Nó cũng nhắc nhở chúng ta rằng: có những câu chuyện không bao giờ được quên dù thời gian có trôi đi như thế nào.
