Soạn bài Thạch Sanh chi tiết SGK ngữ văn 6 tập 2: Kết nối tri thức với cuộc sống với lời giải đầy đủ cho tất cả các câu hỏi và bài tập phần Trước khi đọc, Đọc văn bản, Sau khi đọc
Nội dung chính
Truyện ngợi ca những chiến công rực rỡ và những phẩm chất cao đẹp của người anh hùng – dũng sĩ dân gian. Thể hiện ước mơ về sự đổi đời, ước mơ đạo lí của nhân dân: cái thiện thắng ác, chính nghĩa thắng gian tà, hòa bình thắng chiến tranh,… |
Bài tập Trước khi đọc 1
Câu hỏi 1 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trong thế giới tưởng tượng, những loài vật huyền bí thường được mô tả có những đặc điểm độc đáo, biết nói ngôn ngữ của con người, sở hữu nhiều phép màu, có khả năng biến hình, có thể gây hại hoặc mang lại lợi ích cho con người.
Tạo ra những sinh vật huyền bí thường làm cho câu chuyện trở nên thú vị và lôi cuốn. Hãy thử tưởng tượng và vẽ một sinh vật kỳ lạ, sau đó giới thiệu về nó.
Hướng dẫn giải:
Hãy nhớ lại những bộ phim hoặc truyện mà bạn đã từng xem, trong đó có những sinh vật huyền bí như phượng hoàng, rồng, hoặc rùa thần... Bạn có thể sử dụng những hình ảnh đó để tưởng tượng và vẽ lại chúng.
Lời giải chi tiết:
Hãy nhớ lại những bộ phim hoặc truyện mà bạn đã từng xem, trong đó có những sinh vật huyền bí như phượng hoàng, rồng, hoặc rùa thần... Bạn có thể sử dụng những hình ảnh đó để tưởng tượng và vẽ lại chúng.
Hình minh họa về rùa thần:
(Nguồn: Internet)
Bài tập Trước khi đọc 2
Câu hỏi 2 (trang 25 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Bạn cũng có thể thực hiện điều tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kỳ ảo. Hãy mô tả về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó.
Hướng dẫn giải:
Hãy nhớ lại những bộ phim hoặc truyện mà bạn đã từng xem, trong đó có các đồ vật kỳ ảo giúp ích cho nhân vật... Bạn có thể tưởng tượng và vẽ lại chúng.
Lời giải chi tiết:
Có thể sử dụng các đồ vật trong truyện: như khung cửi trong truyện Tấm Cám, hoặc cây bút thần trong truyện Cây bút thần...
Bài tập Đọc văn bản 1
Câu hỏi 1 (trang 26 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Các sự kiện tiếp theo sẽ ra sao?
Hướng dẫn giải:
Theo dõi phần tiếp theo để trả lời câu này.
Lời giải chi tiết:
Em dự đoán sau khi Thạch Sanh đến ở với Lý Thông, sẽ xảy ra nhiều biến cố vì việc Lý Thông kết bạn với Thạch Sanh là một phần của âm mưu tính toán của hắn.
Bài tập Đọc văn bản 2
Câu hỏi 2 (trang 28 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì?
Hướng dẫn giải:
Đọc kỹ đoạn văn và liệt kê các đặc điểm của thế giới do vua Thủy Tề cai trị.
Lời giải chi tiết:
Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm sau:
- Là một thế giới thần kỳ, nơi có nhiều phép thuật: trong nước có cung điện, có nhiều phép thuật.
- Là thế giới giàu có, hiếu khách và công bằng: vua Thủy Tề đã phần thưởng Thạch Sanh bằng vàng bạc.
Bài tập Sau khi đọc 1
Câu hỏi 1 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Bạn có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao?
Hướng dẫn giải:
Dựa vào nội dung văn bản đã học, trả lời câu hỏi dựa trên cảm nhận cá nhân.
Lời giải chi tiết:
- Tôi thích truyện Thạch Sanh.
- Vì truyện Thạch Sanh là một câu chuyện cổ tích mang nhiều yếu tố thần bí nhưng vẫn thể hiện được mong muốn của nhân dân về công bằng, về sức mạnh, là một câu chuyện mà người tốt được đền đáp xứng đáng và kẻ xấu bị trừng trị đúng pháp luật.
Bài tập Sau khi đọc 2
Câu hỏi 2 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Gia cảnh của Thạch Sanh có điều gì đặc biệt?
Hướng dẫn giải:
Đọc kỹ phần đầu văn bản, tập trung vào lịch sử và tình huống của nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Gia cảnh của Thạch Sanh đặc biệt ở chỗ: nghèo khó, sống lẻ loi một mình trong một cái lều cũ dựng dưới gốc đa, toàn bộ tài sản chỉ có một cây búa.
- Gia cảnh của Thạch Sanh:
+ nghèo khó, sống trong cái lều cũ dựng dưới gốc đa, chỉ có một cây búa, hàng ngày phải ra rừng đốn gỗ kiếm ăn.
+ sống lẻ loi (mồ côi, không có người thân thích hợp)
Gia cảnh của Thạch Sanh: Thạch Sanh mồ côi cả cha lẫn mẹ, sống lẻ loi trong cái lều dưới gốc đa và chỉ có cây búa cha để lại. Khi Lý Thông phát hiện Thạch Sanh khỏe mạnh, hắn đề nghị kết bạn. Thạch Sanh sau đó sống với mẹ con Lý Thông.
Bài tập Sau khi đọc 3
Câu hỏi 3 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trong truyện Thạch Sanh, có những sinh vật huyền bí nào? Chúng có điểm gì đặc biệt?
Hướng dẫn giải:
Quan sát lại văn bản và liệt kê các sinh vật huyền bí xuất hiện trong truyện.
Lời giải chi tiết:
- Trong truyện Thạch Sanh, có 2 sinh vật huyền bí là Trăn tinh và Đại bàng.
- Chúng đều có điểm chung là là những sinh vật ác độc, hung ác, gây hại cho con người và trả thù con người. Chúng đều bị Thạch Sanh tiêu diệt, giúp đỡ những người tốt bị khổ, tư lợi.
Bài tập Sau khi đọc 4
Câu hỏi 4 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị câm sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của Đại bàng và đưa về cung?
Hướng dẫn giải:
Hãy tưởng tượng lại tình huống nếu công chúa vẫn có khả năng nói và biểu hiện sự việc theo hướng khác.
Lời giải chi tiết:
Nếu công chúa không bị câm sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của Đại bàng và đưa về cung, công chúa sẽ tiết lộ sự thật về sự cố Thạch Sanh bị Lý Thông hãm hại, lấp cửa hang và truyện sẽ kết thúc sớm hơn, mất đi một phần của sự căng thẳng và hấp dẫn.
Bài tập Sau khi đọc 5
Câu hỏi 5 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trong truyện Thạch Sanh, có nhiều vật phẩm kỳ ảo. Hãy liệt kê và mô tả đặc điểm, tác dụng của chúng.
Hướng dẫn giải:
Xem lại văn bản và liệt kê các vật phẩm kỳ ảo xuất hiện trong truyện.
Lời giải chi tiết:
Trong truyện Thạch Sanh có nhiều vật phẩm kỳ ảo. Dưới đây là danh sách các vật phẩm đó:
- Đàn thần: Tiếng đàn giúp Thạch Sanh bị thoát khỏi bị oan và giải thoát cho công chúa, vạch mặt Lý Thông. Đó là tiếng đàn công lý thể hiện lý tưởng và ước mơ của nhân dân. Tiếng đàn làm cho quân 18 nước chư hầu phải cởi giáp xin hàng. Đây là vũ khí đặc biệt để làm kẻ thù ngoan ngoãn. Tiếng đàn là biểu tượng của điều tốt lành và hòa bình.
- Niêu cơm thần: niêu cơm không bao giờ cạn kiệt. Nó thể hiện tấm lòng nhân đạo, yêu thương hòa bình và ước mơ no ấm của nhân dân.
Sau khi đọc 6
Câu 6 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này?
Phương pháp giải:
Em kẻ lại bảng đối chiếu so sánh về hành động, tính cách và đặc điểm của hai nhân vật.
Lời giải chi tiết:
Nhân vật |
Hành động |
Đặc điểm |
Thạch Sanh |
Là chàng trai lao động nghèo, tốt bụng, thường xuyên giúp đỡ mọi người. Thạch Sanh sẵn sàng xả thân cứu giúp người khác. Thạch Sanh cũng thu phục được các nước chư hầu. Cuối cùng, Thạch Sanh cũng dành được phần thưởng xứng đáng là ở bên công chúa suốt đời |
Là một vị anh hùng toàn tài, toàn mĩ cả về nhân các lẫn tài năng. Qua nhân vật này, tác giả dân gian thể hiện mơ ước, niềm tin về đạo đức, công lí và công bằng trong xã hội |
Lý Thông |
Lý Thông âm mưu lừa Thạch Sanh hết lần này tới lần khác, muốn giết chết Thạch Sanh ở trong hang, muốn lấy công chúa làm vợ trở thành phò mã |
Nhân vật Lý Thông là một nhân vật phản diện, đại diện cho sự mưu mô nham hiểm, đại diện cho những con người độc ác tham vinh hoa phú quý |
Bài tập Sau khi đọc 7
Câu hỏi 7 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?
Hướng dẫn giải:
Xem xét xem kết thúc có hậu hay không, và điều đó thể hiện ước mơ gì của nhân dân.
Lời giải chi tiết:
- Kết thúc truyện là một kết thúc hạnh phúc khi Thạch Sanh cưới công chúa, mẹ con Lý Thông bị trừng phạt.
- Điều này thể hiện mơ ước về sự công bằng xã hội của nhân dân. Thạch Sanh là biểu tượng của vẻ đẹp toàn diện, lý tưởng, luôn chống lại cái ác, cứu rỗi những người tốt lương thiện. Mọi hành động của anh đều vì cuộc sống bình yên, hạnh phúc của nhân dân sẽ có kết cục “đắt giá cho hành động lành mạnh.”
Bài tập Sau khi đọc 8
Câu hỏi 8 (trang 30 SGK Ngữ văn 6 tập 2)
Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”. Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này?
Hướng dẫn giải:
Đọc lại hai cách kết thúc và đưa ra ý kiến.
Lời giải chi tiết:
Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã...”. Kết thúc này là một kết cục kinh hoàng, thích hợp với những kẻ xấu xa phải chịu trừng phạt. Về mặt giáo dục, kết thúc này có thể mang tính răn dạy cao hơn.
Viết kết nối với đọc
Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.
Hướng dẫn giải:
Viết một đoạn văn đáp ứng yêu cầu và lựa chọn một hình ảnh của dũng sĩ mà em ấn tượng nhất.
Lời giải chi tiết:
Nguyễn Ngọc Mạnh là một dũng sĩ thực sự trong cuộc sống đã ghi lại ấn tượng sâu sắc trong lòng em. Anh không phải là một người siêu năng lực, mà chỉ là một con người bình thường nhưng đã có hành động phi thường. Khi nhìn thấy một đứa trẻ đang nguy hiểm trên ban công, anh không ngần ngại liều mình, không suy nghĩ đã lao vào cứu giúp mặc cho rủi ro. Trong khoảnh khắc nguy nan đó, sự can đảm, lòng trung thành đã đánh thức nên anh hùng trong con người bình thường. Và chính anh đã cứu sống đứa trẻ, cứu lấy niềm tin trong tất cả chúng ta và giúp mọi người hiểu thêm về nghĩa vụ của một người anh hùng đích thực.