1. Nội dung chính của bài viết
Chim di cư là các loài chim di chuyển theo mùa từ vùng này đến vùng khác để tìm thức ăn, sinh sản hoặc điều kiện sống tốt hơn. Các chuyến di cư thường dài và tiêu tốn nhiều năng lượng, vì vậy chim cần có chiến lược tiết kiệm năng lượng khi bay. Một trong những chiến lược hiệu quả là bay theo đội hình chữ V.
2. Câu 1 (trang 46 sách Ngữ văn 8 Tập 1)
Nhận diện các đặc điểm của văn bản thông tin giải thích một hiện tượng tự nhiên được thể hiện trong văn bản trên.
Trả lời:
Các đặc điểm của văn bản thông tin giải thích hiện tượng tự nhiên, cụ thể là di cư của chim và lý do chim bay theo đội hình chữ V, bao gồm:
- Văn bản giải thích hiện tượng chim di cư và lý do bay theo đội hình chữ V: Bắt đầu với việc làm rõ hiện tượng di cư của chim, văn bản giải thích lý do di chuyển theo mùa để tìm thức ăn, sinh sản hoặc điều kiện sống tốt hơn. Sau đó, văn bản làm rõ lý do chim bay theo đội hình chữ V và những lợi ích mà đội hình này mang lại.
- Sử dụng ngôn ngữ chuyên ngành: Văn bản áp dụng các thuật ngữ chuyên môn như 'luồng không khí xoáy', 'sức cản gió', 'đội hình chữ V' và 'vai trò dẫn đầu'. Các thuật ngữ này giúp mô tả chính xác hiện tượng và cung cấp thông tin chi tiết cho người đọc.
- Áp dụng phương tiện phi ngôn ngữ: Mặc dù văn bản không chứa hình ảnh hay biểu đồ, nó gợi ý rằng việc sử dụng các công cụ phi ngôn ngữ như biểu đồ hoặc hình minh họa sẽ giúp người đọc dễ dàng hình dung đội hình chữ V của chim di cư và cách chúng tương tác với luồng không khí để tiết kiệm năng lượng.
- Cấu trúc tổ chức rõ ràng: Văn bản được chia thành các đoạn riêng biệt, mỗi đoạn tập trung vào một khía cạnh cụ thể của di cư và đội hình chữ V của chim. Điều này giúp người đọc dễ dàng theo dõi và hiểu nội dung một cách hệ thống.
- Giải thích chi tiết và cụ thể: Văn bản nêu rõ lý do tại sao chim di cư bay theo đội hình chữ V, bao gồm các lợi ích như giảm sức cản gió, tiết kiệm năng lượng, duy trì liên lạc và quan sát, chia sẻ vai trò dẫn đầu, và đồng bộ hóa chuyển động.
3. Câu 2 (trang 46 sách Ngữ văn 8 Tập 1)
Văn bản đã cung cấp những thông tin cơ bản nào? Các chi tiết trong văn bản đã hỗ trợ việc thể hiện những thông tin cơ bản đó như thế nào? Giải thích.
Văn bản đã cung cấp những thông tin cơ bản như sau:
- Nguyên nhân loài chim di cư: Văn bản giải thích rằng loài chim di cư để tìm kiếm môi trường sống tốt hơn, bao gồm nguồn thức ăn dồi dào, điều kiện sinh sản lý tưởng hoặc tránh các điều kiện khí hậu khắc nghiệt ở nơi chúng đang cư trú. Hành vi di cư thường diễn ra theo mùa để giúp chúng thích nghi với sự thay đổi của môi trường và duy trì sự tồn tại.
- Giới thiệu và mô tả chi tiết về đặc điểm của loài chim Én-sân mơ-rơ-lít: Văn bản trình bày chi tiết về ngoại hình của loài chim Én-sân mơ-rơ-lít, từ mỏ, cánh, chân đến dáng vẻ của chúng. Những chi tiết này giúp người đọc hình dung rõ ràng hơn về loài chim này. Đồng thời, văn bản cũng đề cập đến khu vực và hành trình di cư của loài chim này, cung cấp thông tin về quá trình di cư của chúng để tìm kiếm điều kiện sống tốt hơn.
- Giải thích lý do tại sao loài chim di cư bay theo đội hình chữ V: Văn bản giải thích rằng loài chim di cư chọn đội hình chữ V vì nhiều lý do quan trọng. Những lý do này bao gồm việc giảm sức cản gió, tối ưu hóa hiệu quả năng lượng, duy trì sự liên lạc và quan sát giữa các thành viên trong đàn, phân chia vai trò dẫn đầu và đồng bộ hóa chuyển động.
Các thông tin trong văn bản đã giúp truyền tải nội dung đến người đọc và người nghe một cách rõ ràng và chi tiết nhờ vào các số liệu và địa điểm cụ thể. Những thông tin như số lượng chim di cư, khoảng cách di chuyển và các điểm đến đã giúp người đọc hình dung rõ hơn về hành trình di cư của loài chim Én-sân mơ-rơ-lít cùng với lợi ích của việc bay theo đội hình chữ V. Những chi tiết này làm cho văn bản trở nên dễ hiểu và hỗ trợ người đọc tiếp cận thông tin hiệu quả hơn.
4. Câu 3 (trang 46 sách Ngữ văn 8 Tập 1)
Xác định thông tin cơ bản và thông tin chi tiết từ đoạn văn sau: “Én-sân mơ-rơ-lít là một loài chim rất đặc biệt, mỏ của chúng giống loài chim sẻ… trên toàn Bắc Thái Bình Dương”. Vai trò của các thông tin chi tiết trong văn bản này là gì?
Trả lời:
- Thông tin cơ bản: Giới thiệu về loài chim Én-sân mơ-rơ-lít.
Loài chim Én-sân mơ-rơ-lít nổi bật trong nhóm các loài chim di cư nhờ vào tốc độ bay nhanh và hành trình di cư dài của chúng. Chúng di chuyển theo mùa để tìm kiếm môi trường sống tốt hơn và nguồn thức ăn dồi dào. Én-sân mơ-rơ-lít thường được coi là biểu tượng của sự tự do và tinh thần khám phá.
- Thông tin chi tiết: Cung cấp cái nhìn tổng quan và mô tả cụ thể về ngoại hình (mỏ, cánh, chân, dáng đứng), khu vực sinh sống và hành trình di cư của loài chim Én-sân mơ-rơ-lít.
Loài chim Én-sân mơ-rơ-lít có những đặc điểm ngoại hình nổi bật:
+ Mỏ: Mỏ của chim Én-sân mơ-rơ-lít nhỏ, nhọn và có màu tối, thiết kế này giúp chúng săn mồi một cách nhanh chóng và hiệu quả.
+ Cánh: Cánh của loài chim này dài và nhọn, cho phép chúng bay nhanh và linh hoạt, đồng thời duy trì tốc độ và sức chịu đựng trong các chuyến di cư dài.
+ Chân: Chân của chim Én-sân mơ-rơ-lít ngắn và thích nghi với việc bám chắc vào các bề mặt. Chúng không sử dụng chân để bắt mồi mà chủ yếu để đậu và nghỉ ngơi.
+ Dáng đứng: Chim Én-sân mơ-rơ-lít có dáng đứng thanh mảnh và linh hoạt, thường giữ cơ thể thon gọn khi bay.
Về khu vực và quá trình di cư, chim Én-sân mơ-rơ-lít thực hiện chuyến di cư theo mùa từ các vùng phía Bắc đến phía Nam để tránh mùa đông lạnh và tìm kiếm nguồn thức ăn phong phú. Chúng di cư theo nhóm lớn trên một hành trình đã được định sẵn và thường trở về vùng lãnh thổ cũ vào mùa xuân.
=> Vai trò của các thông tin chi tiết trong văn bản: Những thông tin này giúp người đọc và người nghe có cái nhìn rõ nét về loài chim Én-sân mơ-rơ-lít, bao gồm các đặc điểm ngoại hình như mỏ, cánh, chân, dáng đứng, cũng như khu vực và hành trình di cư của chúng. Những thông tin này cung cấp kiến thức cụ thể và chính xác, giúp người đọc dễ dàng hình dung và hiểu rõ hơn về loài chim này trong môi trường tự nhiên.
5. Câu 4 (trang 46 sách Ngữ văn 8 Tập 1)
Phân tích cách trình bày thông tin trong đoạn văn: “Mỗi mùa đông, nhiều loài chim lại di cư về phương nam để tránh rét và tìm thêm thức ăn… mỗi chiếc bay sau có thể tiết kiệm tối đa 18% lượng nhiên liệu”. Dựa vào đâu em có thể nhận diện điều đó?
Trả lời:
Cách trình bày thông tin trong đoạn văn:
Đoạn văn đã trình bày thông tin về lý do chim di cư bay theo đội hình chữ V một cách rõ ràng và dễ hiểu. Dưới đây là các điểm nổi bật về cách trình bày thông tin của đoạn văn:
- Giải thích lý do vì sao loài chim di cư theo đội hình chữ V: Đoạn văn giải thích chi tiết lý do chim di cư bay theo đội hình chữ V, bắt đầu với mục đích chính của đội hình này. Văn bản nhấn mạnh các lợi ích của việc bay theo đội hình chữ V, bao gồm việc giảm sức cản gió, nâng cao hiệu quả năng lượng và tạo điều kiện thuận lợi cho việc duy trì liên lạc giữa các thành viên trong đàn.
- Giải thích mục đích chính của việc bay theo đội hình chữ V: Mục tiêu chủ yếu của đội hình chữ V là giảm cản trở từ gió. Các con chim bay sau có thể tận dụng luồng khí tạo ra từ cánh của chim bay trước, giúp tiết kiệm năng lượng trong các chuyến di cư dài.
- Lợi ích của việc bay theo đội hình chữ V: Đoạn văn mô tả rõ ràng các lợi ích của đội hình chữ V, như cải thiện hiệu quả năng lượng và duy trì khoảng cách hợp lý giữa các con chim. Điều này cũng hỗ trợ việc quan sát và giữ liên lạc giữa các thành viên, đảm bảo di chuyển đồng bộ và an toàn.
- Căn cứ vào số liệu và nghiên cứu trong văn bản: Đoạn văn dựa vào số liệu và nghiên cứu khoa học để xác định những lợi ích cụ thể của đội hình chữ V. Những số liệu này bao gồm việc tiết kiệm năng lượng và cải thiện hiệu suất bay của chim. Văn bản dùng kết quả nghiên cứu để chứng minh hiệu quả và lợi ích của đội hình này.
Đoạn văn trình bày thông tin một cách rõ ràng, nhấn mạnh mục đích và lợi ích của đội hình chữ V. Việc sử dụng số liệu và nghiên cứu khoa học giúp người đọc hiểu rõ hơn về hành vi này và tầm quan trọng của nó trong quá trình di cư của chim.
6. Câu 5 (trang 46 sgk Ngữ văn 8 Tập 1)
- Xác định các phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng trong văn bản và nêu rõ tác dụng của chúng.
- Trả lời:
Trong văn bản, các phương tiện phi ngôn ngữ đóng vai trò thiết yếu trong việc truyền tải thông tin và nâng cao hiệu quả nội dung. Dưới đây là các phương tiện phi ngôn ngữ được sử dụng và tác dụng của chúng:
- Hình ảnh: Các hình ảnh được dùng để minh họa đội hình chữ V của chim di cư. Hình ảnh trực quan giúp người đọc dễ dàng hình dung cách các con chim sắp xếp khi bay. Những hình ảnh như biểu đồ, sơ đồ hoặc minh họa cụ thể về đội hình bay chữ V giúp người đọc hiểu rõ hơn về quá trình di chuyển và tầm quan trọng của đội hình này.
- Số liệu: Số liệu được đưa ra để tăng tính chính xác và độ tin cậy của văn bản. Các số liệu cụ thể chứng minh lợi ích của đội hình chữ V, như tiết kiệm năng lượng bao nhiêu phần trăm hoặc cải thiện hiệu suất bay ra sao. Số liệu này thường được lấy từ nghiên cứu khoa học hoặc khảo sát thực tế, giúp văn bản trở nên có cơ sở khoa học và đáng tin cậy hơn.
Tóm lại, việc tích hợp các phương tiện phi ngôn ngữ như hình ảnh và số liệu trong văn bản giúp truyền đạt thông tin một cách trực quan và hiệu quả hơn. Điều này giúp người đọc dễ dàng hiểu và nhớ thông tin về đội hình bay chữ V của chim di cư cũng như các lợi ích của việc bay theo đội hình này.
- Câu ghép là gì? Xem ví dụ về câu ghép trong Ngữ văn lớp 8
- Câu cầu khiến là gì? Đặc điểm, công dụng và ví dụ trong Ngữ văn lớp 8