Trước khi đọc 1
Câu 1 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em có yêu thích nhân vật lịch sử nào không? Nhân vật đó là ai và lý do tại sao em yêu thích?
Phương pháp giải:
Sử dụng kiến thức lịch sử đã học và suy nghĩ cá nhân để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Em rất yêu mến anh hùng dân tộc Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn. Trần Quốc Tuấn, một vị anh hùng lừng lẫy của dân tộc Việt Nam, là danh nhân quân sự đặc biệt của lịch sử. Anh đã lãnh đạo quân đội của Đại Việt ba lần đánh bại quân xâm lược Nguyên - Mông, khiến chúng chịu thất bại trước sức mạnh của quân đội Việt.
Trước khi đọc 2
Câu 2 (trang 17, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em hãy chia sẻ kiến thức của mình về anh hùng Quang Trung - Nguyễn Huệ.
Phương pháp giải:
Dựa vào kiến thức lịch sử hoặc tham khảo sách báo, internet để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Nguyễn Huệ, còn gọi là vua Quang Trung, là anh hùng dân tộc Việt Nam nổi tiếng với những chiến công lịch sử. Anh đã đánh bại hai thế lực phản động ở Đàng Trong và Đàng Ngoài, tiến hành chiến dịch chống lại quân xâm lược của Xiêm và Mãn Thanh, đặt nền móng cho việc thống nhất đất nước vào cuối thế kỷ XVIII.
Đọc văn bản 1
Câu 1 (trang 20, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Theo em, kết quả của trận chiến giữa quân Tây Sơn và quân Thanh sẽ ra sao? Em dự đoán dựa trên điều gì?
Phương pháp giải:
Theo dõi văn bản và dựa vào các chi tiết trước đó để trả lời.
Lời giải chi tiết:
Trận chiến giữa quân Tây Sơn và quân Thanh dự kiến sẽ kết thúc với chiến thắng của quân Tây Sơn. Họ đã chuẩn bị kỹ lưỡng và tiến hành đột kích, đặc biệt nhờ vào sự lãnh đạo của vua Quang Trung.
Đọc văn bản 2
Câu 2 (trang 21, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Em đã đoán đúng kết quả trận đánh.
Sau khi đọc 1
Câu 1 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Đoạn trích chia thành 3 phần: Bắc Bình Vương Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế và dẹp giặc; hành quân thần tốc và chiến thắng của quân Tây Sơn; và sự thất bại của quân Thanh.
Sau khi đọc 2
Câu 2 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
- Nhân vật: Quang Trung, La Sơn Phu tử Nguyễn Thiếp, Ngô Văn Sở, Lê Chiêu Thống, Tôn Sĩ Nghị,...
- Sự kiện: ngày 25 tháng Chạp năm Mậu Thân, Nguyễn Huệ lên ngôi hoàng đế, tiến quân dẹp giặc; đêm 30 Tết, quân Tây Sơn tiêu diệt quân Thanh ở đồn tiền; đêm mùng 3 Tết, vây đánh đồn Hà Hồi; đêm mùng 5 Tết, tấn công đồn Ngọc Hồi; thất bại của quân Thanh, Tôn Sĩ Nghị và Lê Chiêu Thống bỏ trốn;...
Sau khi đọc 3
Câu 3 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Khi nghe tin quân Thanh xâm lược, Bắc Bình Vương tỏ ra giận dữ, triệu hội tướng sĩ và lên kế hoạch chiến đấu; lên ngôi hoàng đế, tiến quân phản công; lắng nghe ý kiến của các nhà tư duy; thu hút quân lính ở Nghệ An, lên kế hoạch tấn công. Các chi tiết này cho thấy Quang Trung là người thông minh, dũng cảm, và có tình yêu dân tộc.
Sau khi đọc 4
Câu 4 (trang 23, SGK Ngữ văn 8, tập 1)
Quang Trung hiện ra là một người trung thực, quả cảm và thông minh; trong chiến trận, anh ta đã thể hiện tầm nhìn chiến lược và ý chí bảo vệ độc lập dân tộc. Tác giả tỏ ra tự hào và tôn trọng đối với anh hùng dân tộc này.
Sau khi đọc 5
Lê Chiêu Thống được mô tả qua việc: Vua Lê ở trong điện, khi nghe tin có chuyện, vội vã đưa thái hậu ra ngoài; cùng bọn Lê Quýnh, Trịnh Hiến đưa thái hậu đến Nghi Tàm, gặp chiếc thuyền đánh cá, cướp chiếc thuyền rồi bờ bắc; cùng ăn với bọn Quýnh, Hiến ở mâm dưới; nhìn nhau than thở, oán giận chảy nước mắt…
Lê Chiêu Thống, với tác phong từ bi, đã dẫn đường với sự nổ lực từ người làm cho bản thân cũng như dân tộc. Nhưng, vì lợi ích gia đình, ông đã lựa chọn đường cùng với Thanh, khiến dân tộc phải chịu cảnh bất ổn, thương tâm.
Sau khi đọc 6
Đối lập giữa Quang Trung và Lê Chiêu Thống, giữa quân Tây Sơn và quân Thanh, tạo ra sự phân biệt rõ ràng trong việc nêu bật chủ đề của đoạn trích.
Với hình tượng mạnh mẽ, Quang Trung được ca ngợi với chiến công đại phá quân Thanh, trong khi Lê Chiêu Thống, vì sự nhược đại, đã bán nước, làm gia tăng nỗi đau cho dân tộc.
Sau khi đọc 7
Đoạn trích này đã sử dụng các yếu tố đặc trưng của truyện lịch sử: Bối cảnh tái hiện sự kiện hiện thực; Nhân vật tập trung khắc họa những người có vai trò quan trọng; Cốt truyện dựa trên sự kiện lịch sử, nhưng được tái tạo cho đúng phong cách nghệ thuật.
Viết
Trong văn bản Quang Trung đại phá quân Thanh, chi tiết em ấn tượng nhất là vị thế đồn Ngọc Hồi - Thanh Trì - Hà Nội, một nơi trọng yếu với hàng vạn quân Thanh đóng giữ. Dù đồn lũy kiên cố, với chông sắt và địa lôi dày đặc, vua Quang Trung thông minh đã sáng tạo cách tạo vách che bằng ván và rơm để tấn công. Khi quân Thanh nổ súng, cảnh tượng khói lửa che khuất trời đã tạo cơ hội cho quân Nam tấn công và đánh tan kẻ địch. Khi gươm giáo va chạm, quân Thanh không thể cưỡng lại sức mạnh của quân Tây Sơn, bỏ chạy loạn trốn, chết trong nhau. Trong thời điểm quyết định, voi từ Đại Áng đã đến, khiến quân Thanh hoảng sợ và tìm lối trốn, nhưng không thoát khỏi số phận thảm khốc của mình.