Soạn bài về Trưa tha hương từ sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 7 tập 2 - Cánh diều (chi tiết)

Nội dung chính

 

Thuật lại nỗi nhớ quê hương da diết của một người con lâu ngày rời xa quê hương. Chỉ với những âm thanh quen thuộc, đơn sơ, mộc mạc, đã gợi lại trong trái tim những kỉ niệm xưa cũ không thể nào quên.

Chuẩn bị 1: Đọc trước tùy bút Trưa tha hương và tìm hiểu thêm thông tin về tác giả Trần Cư.

Chuẩn bị 2: Tìm hiểu điệu hát ru của miền Bắc.

Đọc hiểu 1: Chú ý tình huống, địa điểm, thời gian,…của câu chuyện.

Đọc hiểu 2: Từ “nạo” trong câu: “Tiếng võng đưa kẽo kẹt như nạo vào hồn” diễn tả tiếng võng cọ vào tâm hồn, mang đến cảm giác da diết bồi hồi.

Đọc hiểu 3: Tại sao tiếng hát ru lại khiến nhân vật “tôi” nhớ nhà? Tiếng hát ru khiến nhân vật “tôi” nhớ nhà vì như đã gặp linh hồn của đất nước.

Đọc hiểu 4: Tiếng hát ru đã giúp “tôi” nhận ra điều gì? Tiếng hát ru đã giúp “tôi” nhận ra rằng: “Thì ra tôi phải đi mất hàng ngàn cây số mới nhận thấy ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi.”

Đọc hiểu 5: Chú ý địa điểm và thời gian được nói tới trong các câu hát ru. Địa điểm: “nước non Cao Bằng”. Thời gian: “khi đi trúc mọc măng/ Khi về trúc đã cao bằng ngọn tre” => thời gian dài đằng đẵng.

Đọc hiểu 6: Nhân vật “tôi” thấy hình ảnh gì của quê hương qua tiếng hát ru? Hình ảnh quê hương mà nhân vật “tôi” thấy qua tiếng hát ru là: “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương đều lần lượt hiện về trong lòng tôi vì câu hát.”

CH cuối bài 1: Bài tuỳ bút Trưa tha hương viết về những suy nghĩ và cảm xúc của tác giả về điệu hát ru miền Bắc và nỗi lòng người xa xứ khi nghe tiếng hát ru của một người phụ nữ Bắc Bộ.

CH cuối bài 2: Tiếng hát ru đã làm nhân vật “tôi” nhớ về những ngày thơ ấu ở xứ Bắc với biết bao kỷ niệm: “Tự nhiên tôi nhớ nhà. Phải chăng tôi đã gặp linh hồn của đất nước. Hình như xa lắm, đã lâu rồi, ở mãi tít phương Bắc, trong gia đình tôi cũng có những buổi trưa oi ả với tiếng võng đều đều...”.

CH cuối bài 3: Tình cảm xúc động và suy nghĩ sâu lắng của tác giả khi nghe tiếng hát ru được thể hiện qua đoạn văn: “Tôi bỗng nhớ nhà như một đứa trẻ. Và ngạc nhiên sao lại nằm ở đây, ở chốn rừng rú này. Thì ra tôi phải đi mất hàng ngàn cây số mới nhận thấy ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi.” => Nghe tiếng hát ru, “tôi” xúc động và nhớ nhà, nhận ra một điều vô cùng có ý nghĩa là “ở giữa gia đình người cái hạnh phúc hằng ngày vẫn có ở chính trong gia đình tôi.”

CH cuối bài 4: Tuỳ bút đã phân tích đặc điểm của điệu hát ru miền Bắc: ngôn ngữ rất giàu hình ảnh và cảm xúc qua câu văn: “Những làng tre xanh trên ruộng lúa, với các cô thôn nữ khăn mỏ quạ, những đêm trăng trai gái hát trống quân, những đêm trèo ngày vào đám, tất cả cuộc sống nhịp nhàng, đơn sơ, đầy thi vị ngoài đồng ruộng, trong thôn xóm, tất cả những cái gì rất đẹp của quê hương đều lần lượt hiện về trong lòng tôi vì câu hát.” => Hình ảnh làng quê Bắc Bộ hiện lên đầy sinh động, gần gũi, nên thơ, đan cài với cảm xúc nhớ nhung và tự hào của nhân vật.

CH cuối bài 5: Bài tuỳ bút cho em hiểu thêm về điệu hát ru miền Bắc, không chỉ là để hát ru mà còn là điệu hồn dân tộc, kí ức tuổi thơ của nhiều người, nhắc nhớ về nguồn gốc dân tộc và nơi chôn rau cắt rốn của mình.