Soạn bài Viết bài văn nghị luận phân tích một tác phẩm văn học (kịch) bài số 5 trong SGK Ngữ văn 9 tập 1 Kết nối tri thức

Buzz

Đọc tóm tắt

- Nhiệm vụ Trả lời câu hỏi Viết ở trang 137 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức Viết văn phân tích tác phẩm kịch “Hồn Trương Ba da hàng thịt”.
- Lưu Quang Vũ, tài năng văn học Việt Nam, tạo ra nhiều tác phẩm ý nghĩa.
- Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” phê phán sự giả tạo, dung tục, khát vọng hoàn thiện nhân cách.
- Cảnh VII và đoạn kết thể hiện xung đột giữa linh hồn và thân xác Trương Ba.
- Linh hồn Trương Ba đau khổ, suy thoái, bị từ chối bởi người thân.
- Đế Thích khuyên Trương Ba chấp nhận sự không hoàn hảo, nhưng Trương Ba chết oan uổng.
- Trương Ba chấp nhận cái chết để không còn “Hồn Trương Ba da hàng thịt” nữa.
- Vở kịch mang thông điệp về sống trọn vẹn, bảo tồn giá trị cuộc sống.

Nhiệm vụ

Trả lời câu hỏi Viết ở trang 137 SGK Ngữ văn 9 Kết nối tri thức

Viết văn phân tích tác phẩm kịch “Hồn Trương Ba da hàng thịt”.

Phương pháp giải - Xem chi tiết

Dựa vào phần lập dàn ý đã được gợi mở kết hợp với hiểu biết của bản thân để viết bài hoàn chỉnh.

Lời giải chi tiết

Lưu Quang Vũ là một tài năng đa tài của nền văn học Việt Nam từ thế kỷ trước. Bằng tài năng của mình, ông đã tạo ra nhiều tác phẩm hay và ý nghĩa như Tôi và chúng ta; Sống mãi tuổi 17; Nàng Sita; Ngọc Hân công chúa,... Trong số đó, Hồn Trương Ba, da hàng thịt được xem là một trong những vở kịch đặc sắc nhất của ông. Vở kịch này là một bài ca về vẻ đẹp tâm hồn của người lao động trong cuộc đấu tranh chống lại sự giả tạo, dung tục và khát vọng hoàn thiện nhân cách.

Vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt” được Lưu Quang Vũ viết vào năm 1981, công diễn lần đầu vào năm 1984 và đã được biểu diễn nhiều lần trên sân khấu cả trong và ngoài nước. Vở kịch này được lấy cảm hứng từ một câu chuyện dân gian và được biến tấu từ một truyện cười dân gian. Trong khi truyện dân gian chỉ là một tình huống hài hước để phê phán, thì Lưu Quang Vũ đã biến nó thành một tác phẩm bi kịch - một bi kịch tâm lý. Đoạn trích phân tích này thuộc cảnh VII và đoạn kết của vở kịch “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”.

Đến cảnh VII của vở kịch, xung đột giữa hồn và xác đã đạt đến đỉnh điểm, nút thắt đã được siết chặt và đó cũng là lúc chúng ta thấu hiểu rõ hơn về bi kịch mang tên “Hồn Trương Ba, da hàng thịt”. Đầu tiên là bi kịch sống nhờ, sống gửi, tồn tại trái với bản chất của hồn Trương Ba. Bi kịch đó được thể hiện qua màn đối thoại giữa hồn Trương Ba đã rời khỏi xác anh hàng thịt, trong khi “thân xác bằng thịt vẫn ngồi yên trên chõng và lúc này chỉ còn là thân xác”. Hồn Trương Ba hiền hậu, trong sáng và cao quý lại được đặt trong thân xác của một anh hàng thịt phàm tục, thô lỗ, đầy sức mạnh bản năng tục tằn. Anh ta luôn suy nghĩ về mấy “món tiết canh, cổ hũ, khấu đuôi…” và cảm thấy chán ghét nơi ở hiện tại của mình...

Cuộc tranh luận giữa linh hồn và thân xác diễn ra mạnh mẽ. Dường như đôi khi tiếng nói của thân thể vượt lên trên tiếng nói của tâm hồn, đẩy tâm hồn vào thế bị động và phủ nhận lí lẽ của thân thể “lí lẽ của anh thật ti tiện”. Chỉ còn biết thở dài một tiếng “Trời!”. Từ đó, chúng ta thấy rằng linh hồn Trương Ba đang trong tình trạng cực kỳ bực bội, đau khổ cực độ. Những cảm thán ngắn gọn, liên tục cùng với ước nguyện cay đắng của linh hồn đã diễn đạt điều đó. Màn đối thoại giữa linh hồn Trương Ba và thân xác anh hàng thịt chính là tượng trưng cho cuộc đấu tranh giữa tâm hồn và thân xác trong mỗi con người. Đó là tiếng nói của bản năng và sức ảnh hưởng ghê gớm của nó lên linh hồn. Mặc dù linh hồn luôn cố gắng vượt qua những yêu cầu không chính đáng của thể xác nhưng không thể tránh khỏi những tác động đó. Linh hồn Trương Ba có những dấu hiệu của sự suy thoái: trở nên thô lỗ, tát con đến chảy máu mồm, thèm ăn ngon, thèm rượu thịt…

Sau đó, bi kịch bị từ chối bởi những người xung quanh được thể hiện qua màn đối thoại giữa linh hồn Trương Ba và người thân. Tình trạng tồn tại bên trong và bên ngoài của linh hồn Trương Ba khiến cho vợ ông đau khổ đến mức định bỏ nhà ra đi dù bà là người hiền lành, kiên nhẫn. Cô Gái quyết liệt không chịu nhận ông nội “Tôi không phải là cháu ông…Ông nội tôi chết rồi”, “Ông nội đời nào thô lỗ và phũ phàng như vậy”, “Ông xấu lắm, ác lắm! Cút đi”. Nó kể về linh hồn Trương Ba làm gãy cây trong vườn, đạp nát cây sâm quý của ông nội đã mất và phá hỏng diều của thằng cu Tị… Mặc dù cô Gái là người yêu thương ông nội, đêm nào cũng khóc thương ông, nhưng vẫn chỉ là một đứa trẻ, tâm hồn trong sáng, thánh thiện không thể chấp nhận sự thô lỗ, tầm thường của linh hồn ông nội trong thân xác anh hàng thịt. Có lẽ người thấu hiểu và thương Trương Ba nhất trong nhà là chị con dâu, nhưng trước tình hình đó chị cũng phải nói rằng: “mỗi ngày thầy một đổi khác đi, mất mát dần”. Chị thương ông bố chồng, nhưng càng thương, người con dâu ấy càng đau khổ, tuyệt vọng trong câu hỏi “làm sao giữ được thầy ở lại, hiền hậu, vui vẻ, tốt lành như thầy của chúng con xưa kia”. Than ôi! Còn gì đau đớn và hổ thẹn hơn khi bị chính người thân của mình ruồng bỏ… Có lẽ đó là bi kịch đau đớn nhất đối với Trương Ba của hiện tại.

Tiếp theo là bi kịch tiếp tục khi Đế Thích khuyên Trương chấp nhận vì thế giới không hoàn hảo, thể hiện quan điểm lạc quan, hời hợt về cuộc sống con người. Và đó chính là bi kịch sửa sai càng làm sai hơn. Trương Ba bị chết oan uổng vì “một lầm lỗi của quan thiên đình”. Để sửa sai, Đế Thích đã cho linh hồn Trương Ba nhập vào thân xác của anh hàng thịt. Tồn tại trong tình trạng không tự nhiên đã khiến linh hồn Trương Ba nhận ra rằng “có những sai lầm không thể sửa được. Chỉ càng làm sai hơn nếu cố gắng chữa trị. Chỉ có cách là cố gắng không mắc sai lầm nữa. Nếu đã mắc sai lầm rồi, hãy làm một việc đúng khác để bù đắp”. Khi Trương Ba quyết định trả xác cho anh hàng thịt, Đế Thích định cho linh hồn ông nhập vào cu Tị. Bằng quyết tâm của mình, linh hồn Trương Ba không chấp nhận mà chỉ xin tiên Đế Thích trả lại cuộc sống cho cu Tị – một cậu bé ngoan ngoãn, dễ thương, rất thân thiết với ông và cô Gái hồi ông còn sống. Có lẽ chính sự lựa chọn đó mới làm cho linh hồn của Trương Ba yên bình. Ông nhận ra rằng con người là một thể thống nhất, linh hồn và thân xác phải cùng nhau hòa mình. Sống là phải là chính mình. Sự bất tử của con người nằm trong ý nghĩa của sự sống và sự hiện diện trong cuộc sống xung quanh.

Kết thúc vở kịch, Trương Ba đã chấp nhận cái chết để không còn cái quái vật mang tên “Hồn Trương Ba da hàng thịt” nữa. Đây là một kết cục bi kịch chứ không phải là kết thúc hạnh phúc như trong cốt truyện dân gian trước đó. Nhưng đó lại là kết cục của chiến thắng đối với cái ác, cái xấu và của những điều tốt đẹp, của lòng can đảm. Vở kịch được đánh giá là một vở “bi kịch lạc quan” vì mặc dù Trương Ba không còn sống nhưng những giá trị thực sự của cuộc sống vẫn được bảo tồn. Dù không còn trên cõi đời này, Trương Ba sẽ mãi sống trong trái tim của người thân, bạn bè và với tất cả những điều tốt đẹp nhất.

Dưới bút kịch của nhà văn tài năng Lưu Quang Vũ, những bi kịch của linh hồn Trương Ba trong đoạn trích được diễn tả một cách sinh động, đầy kịch tính thông qua các màn đối thoại, xung đột. Sức hấp dẫn của cốt truyện cùng với nghệ thuật tạo ra các tình huống độc đáo, xây dựng và dẫn dắt xung đột kịch tính và nghệ thuật tạo hình nhân vật sống động đã góp phần làm nên thành công của tác phẩm. Đặc biệt, vở kịch được xây dựng dựa trên yếu tố huyền bí, nghĩa là không có thực. Qua đó, nhà văn đã làm sáng tỏ một sự thật: Trong xã hội cũ, tình trạng con người không kiểm soát được bản thân mình, không thể sống theo ý muốn không phải là hiếm. Rất nhiều nhân vật của Nam Cao cũng gặp phải tình trạng bi kịch như vậy như: Chí Phèo, Bà cái Tí, anh cu Lộ…

Nằm ở phần kết của vở kịch “Hồn Trương Ba da hàng thịt”, đoạn trích thể hiện rõ tài năng của nhà soạn kịch Lưu Quang Vũ. Thấy được kịch Lưu Quang Vũ đặc sắc trên nhiều phương diện như: sự kết hợp giữa hiện đại và truyền thống, tiếng nói phê phán gay gắt về hiện thực xã hội cũ… Vở kịch nói chung và đoạn trích nói riêng đã mang lại cho chúng ta những bài học quý giá: Sinh ra trên đời là một hạnh phúc, nhưng sẽ hạnh phúc hơn khi ta sống là chính mình, sống trọn vẹn với những giá trị có sẵn và luôn theo đuổi chúng đến cùng.

Nội dung được phát triển bởi đội ngũ Mytour với mục đích chăm sóc khách hàng và chỉ dành cho khích lệ tinh thần trải nghiệm du lịch, chúng tôi không chịu trách nhiệm và không đưa ra lời khuyên cho mục đích khác.

Nếu bạn thấy bài viết này không phù hợp hoặc sai sót xin vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email [email protected]

Các câu hỏi thường gặp

Vở kịch 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' của Lưu Quang Vũ nói về chủ đề gì?

Vở kịch 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' của Lưu Quang Vũ thể hiện bi kịch về sự đấu tranh giữa linh hồn và thể xác. Tác phẩm phản ánh sự khát vọng hoàn thiện nhân cách và phê phán xã hội với những giá trị giả tạo, thô tục.

Tại sao bi kịch của Trương Ba trong 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' lại đau đớn đến vậy?

Bi kịch của Trương Ba thể hiện sự xung đột giữa linh hồn trong sáng và thân xác phàm tục. Ông phải sống trong một thân xác không phù hợp với bản chất của mình, dẫn đến cảm giác đau khổ, mất mát và sự ruồng bỏ từ người thân.

Vì sao Trương Ba quyết định từ bỏ thân xác anh hàng thịt trong vở kịch?

Trương Ba quyết định từ bỏ thân xác anh hàng thịt vì nhận ra rằng sự tồn tại trong một thân xác không phải là chính mình chỉ càng làm cuộc sống thêm bi kịch. Ông muốn tìm lại sự hòa hợp giữa linh hồn và thân xác để sống là chính mình.

Lưu Quang Vũ đã thay đổi cốt truyện dân gian như thế nào trong 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt'?

Lưu Quang Vũ đã biến một câu chuyện dân gian hài hước thành một bi kịch tâm lý sâu sắc. Trong khi truyện dân gian chỉ là tình huống phê phán, tác phẩm của ông khai thác sâu vào những xung đột nội tâm và sự đau khổ của nhân vật.

Vở kịch 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' có phải là một bi kịch lạc quan không?

Mặc dù Trương Ba không còn sống trong vở kịch, nhưng 'Hồn Trương Ba, da hàng thịt' được xem là bi kịch lạc quan. Tác phẩm kết thúc bằng chiến thắng của cái thiện, lòng can đảm, và những giá trị sống tốt đẹp, dù Trương Ba không thể sống trọn vẹn cuộc đời.