Với việc soạn bài Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên trang 102, 103, 104, 105 trong sách Ngữ văn lớp 8 Kết nối tri thức, học sinh sẽ dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 8.
Soạn bài Viết văn bản thuyết minh giải thích một hiện tượng tự nhiên (trang 102) - Kết nối tri thức
Trong cuộc sống, không ít khi chúng ta gặp phải các hiện tượng tự nhiên đặc biệt, thậm chí là lo ngại. Đương đầu với chúng, chúng ta có nhu cầu giải thích để thỏa mãn sự hiểu biết, khám phá và chinh phục. Viết bài văn thuyết minh để chia sẻ kiến thức bổ ích có được thông qua nghiên cứu, khảo sát hoặc thông tin từ các nguồn đáng tin cậy là một trải nghiệm thú vị thực sự.
Yêu cầu:
- Đề cập đến hiện tượng tự nhiên cần giải thích.
- Trình bày các biểu hiện cơ bản của hiện tượng tự nhiên cần giải thích.
- Trình bày các lý do hợp lý để giải thích hiện tượng tự nhiên đã chọn.
- Phân tích rõ ràng các ảnh hưởng, tác động của hiện tượng tự nhiên đó đối với cuộc sống con người.
* Phân tích văn bản tham khảo
Ghềnh Đá Đĩa
1. Giới thiệu hiện tượng tự nhiên (địa điểm hoặc tọa độ không gian).
Từ thành phố Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên, đi về hướng bắc theo quốc lộ 1A khoảng 30km, sau đó đến thị trấn Chi Thanh rẽ phải về hướng đông khoảng 12km, du khách sẽ đến được ghềnh Đá Đĩa.
2. Mô tả các biểu hiện đặc biệt của hiện tượng tự nhiên
Diện tích rộng khoảng 50m và dài khoảng 200m
Ghềnh Đá Đĩa hiện lên như một tổ ong khổng lồ phản chiếu màu đen bí ẩn giữa lòng biển xanh biếc
3. Giải thích đặc điểm đặc biệt của hiện tượng tự nhiên bằng lý luận khoa học
Nham thạch từ miệng núi lửa được phun lên, khi tiếp xúc với nước lạnh đông cứng lại và tạo ra các rạn nứt đa chiều một cách tự nhiên
4. Tư duy và hành động của con người trước hiện tượng tự nhiên.
Tư duy và hành động của con người khi đối diện với hiện tượng tự nhiên này là thấy sự đẹp hoang dã và sự hình thành của hình ảnh ghềnh Đá Đĩa đã được nhiều du khách biết đến, trở thành điểm tham quan không thể bỏ qua khi đến Phú Yên.
* Thực hành viết theo các bước
1. Trước khi bắt đầu viết
a. Lựa chọn chủ đề
Một số chủ đề có thể thực hiện:
- Các hiện tượng địa chất, thủy văn xảy ra theo chu kỳ hoặc bất thường: triều cường, núi lửa phun trào, động đất, sóng thần...
- Các cảnh quan địa hình đặc biệt (có thể tạo thành cảnh đẹp) tại một số vùng địa lý như Vịnh Hạ Long, quần thể động Phong Nha - Kẻ Bàng, cao nguyên đá Đồng Văn...
- Biến đổi khí hậu và các hệ lụy: Trái Đất nóng lên; nạn tan băng ở cả hai cực; cơn bão, lũ lụt vượt quá mức bình thường và sa mạc hóa;...
- Hiện tượng biến động trong đời sống của muôn loài: chim di cư không quay về nơi sinh sống truyền thống, sự phát triển bất thường của một số loài côn trùng gây hại, sự 'biến mất' của một thảm thực vật,...
b. Xác định ý đồ
Ý đồ cho bài viết có thể được phân chia thành 3 loại, được xác định bằng cách trả lời một số câu hỏi phù hợp:
- Mô tả các biểu hiện của hiện tượng tự nhiên: Hiện tượng này là gì, có đặc điểm gì đáng chú ý? Nó xuất hiện ở đâu hoặc xảy ra khi nào? Nó có gì khác biệt so với các quan sát trước đó?
- Giải thích về hiện tượng tự nhiên. Nguyên nhân của hiện tượng này là gì? Các chuyên gia đã giải thích như thế nào? Có điều gì cần bổ sung cho những giải thích đã có? Hoạt động nào của con người đóng góp vào việc xuất hiện hiện tượng này?
- Cung cấp thông tin về thái độ, hành động của con người trước hiện tượng tự nhiên. Hiện tượng này ảnh hưởng tích cực hoặc tiêu cực như thế nào đối với cuộc sống của con người? Con người đã thể hiện thái độ và thực hiện những hành động gì khi đối mặt với hiện tượng đó?
c. Xây dựng cấu trúc ý
- Bắt đầu bài viết. Đề cập đến hiện tượng tự nhiên và trình bày quan điểm tổng quan về nó.
- Nội dung chính:
+ Diễn đạt hoặc tóm tắt các biểu hiện đặc trưng của hiện tượng tự nhiên.
+ Liệt kê các nguyên nhân gây ra hiện tượng tự nhiên, kết hợp với trích dẫn ý kiến của các chuyên gia và thông tin từ các tài liệu mới nhất. + Phân tích mối quan hệ giữa hiện tượng tự nhiên và cuộc sống của con người, đưa ra đánh giá tổng quan về thái độ và những hành động mà con người đã thực hiện trước hiện tượng đó.
- Kết luận: Đề cập đến ấn tượng hoặc nhận định tổng quát của tác giả về hiện tượng tự nhiên.
2. Viết bài
- Phân bố mỗi ý đã lên kế hoạch thành các đoạn văn riêng biệt, nhưng vẫn nằm trong bối cảnh chung của văn bản.
- Tránh sử dụng các hình thức diễn đạt quá chủ quan, phức tạp; tránh sử dụng quá nhiều câu cảm xúc;...
- Phân tích và giải thích phải rõ ràng, có lý lẽ và dựa trên căn cứ khoa học. Nếu có trích dẫn, phải đảm bảo tính chính xác và trung thực (ghi chú nguồn đầy đủ)
- Có thể thêm các hình ảnh, sơ đồ, biểu đồ,... phù hợp để làm tăng tính hình ảnh, sống động và thu hút của văn bản.
Tài liệu tham khảo
Trên thế giới, có vô số hiện tượng tự nhiên. Một trong những hiện tượng tự nhiên đẹp và thú vị nhất chính là sao băng.
Sao băng thực chất là đường đi của các thiên thạch khi chúng đi qua bầu khí quyển của Trái Đất với tốc độ lớn (khoảng 100 000 km/h). Áp lực ma sát từ không khí khiến thiên thạch bắt đầu phát sáng khi di chuyển.
Thiên thạch có nguồn gốc từ vụn từ sao chổi hoặc các tiểu hành tinh. Chúng ta có thể nhìn thấy sao băng là do nhiệt độ tăng lên do áp lực khi thiên thạch đi vào khí quyển. Hầu hết thiên thạch đều cháy rụi trước khi đạt đến mặt đất. Tuy nhiên, nếu kích thước lớn, chúng có thể rơi xuống gây ra những hậu quả nghiêm trọng trên mặt đất. Khi đó, sao băng không còn là điều đẹp đẽ nữa mà trở thành nguyên nhân của những thảm họa đáng sợ.
Khi nhắc đến sao băng, không thể không nhắc đến mưa sao băng - hiện tượng nhiều sao băng xuất hiện đồng thời hoặc liên tiếp từ cùng một điểm trên bầu trời. Thực tế, nguyên nhân chính gây ra mưa sao băng là gì?
Mỗi năm, chúng ta có thể chứng kiến nhiều trận mưa sao băng. Mỗi trận mưa sao băng có thể kéo dài trong nhiều ngày. Nhưng thời gian mà sao băng xuất hiện nhiều nhất thường rất ngắn. Trong khoảng thời gian đó, số lượng sao băng quan sát được có thể lên đến hàng trăm, thậm chí hàng nghìn. Đôi khi, cũng có những trận mưa sao băng dày đặc, mật độ có thể lên đến hàng nghìn hay thậm chí hàng chục nghìn sao mỗi giờ. Các trận mưa sao băng như vậy được gọi là bão sao băng.
Việc quan sát sao băng phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tình trạng thời tiết, mức độ ô nhiễm không khí ở địa điểm quan sát hay ánh sáng từ Mặt Trăng… Để có cơ hội quan sát mưa sao băng hoàn hảo, chúng ta cần biết hướng của các chòm sao. Những nơi có thể nhìn thấy chòm sao sẽ dễ quan sát mưa sao băng hơn. Những nơi gần xích đạo Trái Đất sẽ thấy sao băng dễ dàng nhất. Ngược lại, việc quan sát sao băng ở hai cực Trái Đất sẽ khó khăn hơn rất nhiều.
Theo quan niệm dân gian từ xưa đến nay, khi sao băng xuất hiện, nếu bạn thành tâm ước điều gì đó, ước mơ sẽ thành sự thật. Mặc dù điều này vẫn chưa được chứng minh, nhưng vẫn có nhiều người tin vào điều đó.
Sao băng là một hiện tượng tự nhiên thú vị, ẩn chứa nhiều điều bí ẩn. Vì vậy, những người yêu thích thiên văn học luôn mong muốn được chiêm ngưỡng.
3. Chỉnh sửa bài viết
So sánh bài viết với yêu cầu của loại bài viết và dàn ý đã lập để tiến hành chỉnh sửa: