Hướng dẫn
(trang 94, SGK Ngữ văn 7, tập 1)
a. Phân tích đặc điểm nhân vật bao gồm việc giới thiệu, mô tả và đưa ra nhận xét về các đặc điểm tiêu biểu của một nhân vật như: lai lịch, xuất thân, hình dáng bên ngoài, suy nghĩ, lời nói, hành động, việc làm,... của nhân vật
b. Để viết bài văn phân tích đặc điểm nhân vật, cần chú ý:
- Chọn nhân vật cần phân tích trong tác phẩm văn học
- Đọc kỹ tác phẩm viết về nhân vật đó
- Ghi chép các chi tiết về nhân vật (lai lịch, xuất thân, hình dáng bên ngoài, suy nghĩ, lời nói, hành động, việc làm,...)
- Nhận xét, đánh giá về nhân vật
Thực hành
(trang 94, SGK Ngữ Văn 7, tập 1):
Bài tập: Viết văn phân tích nhân vật Võ Tòng trong đoạn trích “Người đàn ông cô độc giữa rừng” (trích tiểu thuyết “Đất rừng phương Nam”) của nhà văn Đoàn Giỏi.
Đọc kỹ lại đoạn trích Người đàn ông cô độc giữa rừng và xem lại nội dung đọc hiểu, ghi chép về nhân vật Võ Tòng để phân tích đặc điểm nhân vật.
Gợi ý:
- Đặc điểm nhân vật Võ Tòng được khắc họa từ những phương diện nào?
- Có thể thấy Võ Tòng là người như thế nào?
- Nhân vật Võ Tòng để lại trong em những ấn tượng, tình cảm và suy nghĩ gì về con người Nam Bộ?
Lời giải chi tiết:
Đoạn ý:
a. Mở bài
- Giới thiệu sơ lược về nhân vật Võ Tòng (Nhân vật trong tác phẩm nào, của tác giả nào? Nhân vật ấy là người như thế nào?...)
b. Nội dung chính
- Phân tích và làm rõ đặc điểm nhân vật Võ Tòng qua các phương diện:
+ Lai lịch: “Ông có tên là gì, quê quán ở đâu cũng không rõ. Võ Tòng là tên mà mọi người gọi ông từ một câu chuyện trong truyện Tàu”
+ Ngoại hình: Hai lỗ mắt sâu thẳm, từ đáy lỗ sâu ấy, một đôi tròng mắt trắng đá, lông dài, lông lại sắc như con dao…
+ Truyền thuyết: Ra đời, Võ Tòng không trẻ trung kẻ đã phá hủy gia đình mình, chỉ gọi trời một tiếng, cười người sau rồi rời làng vào rừng sinh sống;...
+ Hành động và công việc…
- Nhận xét về nhân vật Võ Tòng: Trình bày cảm nhận, suy nghĩ,... của em về các đặc điểm đã phân tích về ông Võ Tòng
c. Kết bài
- Đưa ra nhận định tổng quan về nhân vật Võ Tòng
- Liên kết với những người dân Nam Bộ bình thường, giản dị mà dũng cảm, không khuất phục trong hai cuộc chiến chống Pháp và Mỹ; từ đó, rút ra bài học cho bản thân và thế hệ trẻ ngày nay
Tham khảo:
Võ Tòng là một trong những nhân vật chính trong tiểu thuyết Đất rừng phương Nam của tác giả Đoàn Giỏi. Đây là một con người đặc biệt với tâm hồn đẹp đẽ mạnh mẽ ẩn sau ngoại hình kỳ dị khác thường. Cuộc sống của ông trải qua nhiều sóng gió và đắng cay, nhưng ông vẫn giữ được phẩm chất cao quý và lòng tốt bằng tình yêu với miền Nam và sông Cửu Long.
Theo câu chuyện của tác giả, ông Võ Tòng không có lai lịch cụ thể. Không ai biết tên thật của ông là gì, quê quán gốc gác ở đâu. Võ Tòng chỉ là cái tên mà mọi người gọi ông theo một câu chuyện trong truyện Tàu. Ngoại hình của ông khá kỳ dị, không giống ai. Hai lỗ mắt sâu thẳm với tròng mắt trắng đá long lanh, lông mày dài, lông mày lại sắc như con dao. Gò má bên phải của ông có đến năm vết sẹo dài như móng vuốt sư tử. Nhìn thấy một hình ảnh như vậy, một con người như vậy, dù ai cũng sẽ cảm thấy kinh sợ nếu chưa quen biết ông thật thân thiện.
Võ Tòng trải qua nhiều bi kịch trong cuộc đời. Bị bọn chủ đất lừa gạt và cướp trộm, cướp cả vợ. Quá uất ức, ông giết và tự giao mình. Khi ra tù, vợ chết, mất hết cả tài sản vào tay bọn chủ đất. Mọi người tưởng ông sẽ trả thù một cách máu lửa, nhưng người đàn ông chỉ cười rồi rời làng vào rừng sống. Trong rừng nhiều năm, Võ Tòng sống cô độc nhưng cũng không để ý đến ai. Ngày qua ngày, ông càng trở nên kỳ lạ hơn. Mọi người dần quen với sự tốt bụng, hiền lành của ông. Ai cũng quý mến và yêu thương người đàn ông cô độc ấy.
Dù trải qua biết bao nhiêu bi kịch, đau thương trong cuộc đời nhưng Võ Tòng vẫn giữ được tinh thần vững vàng và lòng nhân ái của một người nông dân. Đối lập với vẻ ngoài gò bó, là một người đàn ông đơn giản, sẵn lòng giúp đỡ mọi người mà không cần nhận lại gì.
Trong em, Võ Tòng luôn hiện hình là một biểu tượng đẹp, đại diện cho những người nông dân Nam Bộ giản dị mà dũng cảm. Những người lao động giản dị trong cuộc sống hàng ngày, khi gặp khó khăn thì không ngần ngại cầm súng cầm đao, sẵn lòng hi sinh cả mạng sống để bảo vệ tổ quốc yêu dấu. Đó chính là những tấm gương lớn, nhắc nhở em về sự trân trọng, biết ơn cuộc sống yên bình ấm no mà mình đang được thừa hưởng, đồng thời phải nỗ lực để đền đáp những sự hy sinh đó.