Buzz
Soạn bài Viết văn số 6: Nghị luận văn học ngắn nhất trong năm 2021
Đề số 1
Dàn ý (mẫu 1)
Bài viết cần bao gồm những ý chính sau:
A. Khởi đầu: Giới thiệu về tác phẩm và tác giả
- Trích dẫn một câu hay.
B. Phần Chính
1. Gia đình có như dòng sông, mỗi thế hệ phải ghi lại một phần.
* Diễn giải
+ Con người chỉ được xem là thực sự thuộc về gia đình nếu họ đã ghi lại được phần của mình trong dòng chảy truyền thống. Việc kế thừa không chỉ là về huyết thống mà còn là về truyền thống.
+ Để hiểu được phần kế tiếp của một dòng sông, ta cần phải hiểu rõ nguồn cội của nó. Tương tự, chỉ khi hiểu được truyền thống gia đình, ta mới có thể hiểu được những đứa con như Chiến, Việt.
* Chứng minh:
+ Truyền thống được chuyển dần từ ông bà, cha mẹ, và các bậc tiền bối đến những thế hệ sau, và được thể hiện rõ trong hình ảnh của chú Năm:
- Chú Năm không chỉ yêu quý cuộc sống gian khổ trên sông mà còn trân trọng giá trị của phẩm chất và lòng dũng cảm. Trong tâm hồn chú Năm, vẫn còn hiện hữu tinh thần kiên trung của Nguyễn Đình Chiểu từ xa xưa.
- Chú Năm là biểu tượng sống mãi với truyền thống, sống và hành động theo truyền thống, là biểu tượng của sự lưu giữ truyền thống (trong những lời ca hát, trong cuốn sổ gia phả).
+ Hình ảnh của mẹ cũng là minh chứng cho giá trị của truyền thống:
- Một con người được sinh ra để đương đầu với khó khăn, gian truân, với 'cái gáy bụi đỏ, đôi vai mạnh mẽ, chiếc áo bà ba ướt đẫm mồ hôi'. 'người nhưng mùi của cánh đồng, của sự cần cù dưới trời nắng mưa'.
- Ấn tượng sâu sắc nhất là khả năng chịu đựng đau khổ để bảo vệ, che chở cho con cái và đấu tranh cho cuộc sống.
- Người mẹ không biết sợ hãi, không từ bước, kiên định và cao thượng.
+ Việt và Chiến - Những đứa con, tiếp nối truyền thống:
- Chiến có hình dáng giống mẹ, cách nói giống y chang mẹ.
- So với thế hệ trước, Chiến là dòng sông tiếp theo. Dòng sông tiếp theo luôn trôi xa hơn dòng sông trước. Mẹ mang nỗi đau mất chồng nhưng chưa có cơ hội cầm súng, còn Chiến mạnh mẽ quyết định, đăng ký vào quân đội để trả thù cho cha mẹ.
- Việt, chàng trai trẻ, nhiệt huyết, và vô tư.
- Đặc điểm anh hùng ở Việt: không bao giờ chịu khuất phục; khi bị thương, vẫn quyết tâm chiến đấu đến cùng với kẻ thù.
- Việt đi xa hơn dòng sông truyền thống: không chỉ ghi danh trong các trận chiến mà ngay cả khi bị thương vẫn là người săn địch. Việt là biểu tượng của sức trẻ tiến lên.
2. Rồi hàng trăm con sông trong gia đình lại chảy về một đại dương, “một đại dương bao la […], bao la như cả biển Đông và còn lớn hơn cả biển Đông”.
+ Điều này ám chỉ rằng: từ dòng sông nhỏ của gia đình, nhà văn muốn chúng ta suy nghĩ đến biển cả, đến đại dương của dân tộc và loài người.
+ Chuyện của gia đình cũng là câu chuyện của toàn dân đang dũng cảm chiến đấu bằng sức mạnh chất chứa từ những nỗi đau.
C. Kết luận
- Xác nhận giá trị về cả nội dung lẫn nghệ thuật của tác phẩm.
- Liên kết với trách nhiệm của thanh niên hiện nay đối với việc bảo vệ chủ quyền lãnh thổ của Tổ quốc.
Dàn ý (mẫu 2)
Bài viết cần bao gồm các ý sau:
1. Gia đình là một dòng sông dài, mỗi thế hệ ghi lại một phần.
* Diễn giải
+ Được coi là thành viên của gia đình chỉ khi họ đã đóng góp, trở thành một phần của dòng sông truyền thống, không chỉ là sự kế thừa về huyết thống mà còn về truyền thống.
+ Không thể hiểu được phần tiếp theo của một dòng sông nếu không hiểu được nguồn gốc của nó. Tương tự, chúng ta chỉ có thể hiểu được những đứa con như Chiến, Việt khi hiểu được truyền thống gia đình đã tạo ra họ.
* Chứng minh:
+ Truyền thống đó được truyền từ thế hệ ông bà, cha mẹ, cô chú đến những đứa con, và được thể hiện rõ trong hình tượng của chú Năm:
- Chú Năm không chỉ yêu thích cuộc sống ven sông mà còn quan trọng đạo đức. Trong con người chú Năm vẫn còn hiện hữu tinh thần của Nguyễn Đình Chiểu xa xưa.
- Chú Năm là một biểu tượng của dòng họ luôn tuân theo truyền thống, sống với truyền thống, là biểu tượng của sự gìn giữ truyền thống (trong những bài hát, trong cuốn sổ gia phả).
+ Hình ảnh của người mẹ cũng là biểu tượng của truyền thống:
- Một con người được sinh ra để đối mặt với gian khó, khó nhọc như 'cái gánh đo đỏ, đôi vai mạnh mẽ, chiếc áo bà ba ướt đẫm mồ hôi'. 'người sực mùi lúa gạo' thứ mùi của đồng áng, của sự cần cù dưới trời mưa nắng.
- Ấn tượng sâu sắc nhất là khả năng chịu đựng đau khổ để sống, để che chở cho con cái và chiến đấu.
- Người mẹ không biết sợ hãi, không lùi bước, kiên định và cao quý.
+ Việt và Chiến - Những đứa con, sự tiếp nối truyền thống:
- Chiến mang dáng vóc của mẹ, cách nói giống y như mẹ.
- So với thế hệ trước, Chiến là dòng sông tiếp theo. Dòng sông tiếp theo luôn trôi xa hơn dòng sông trước. Mẹ mang nỗi đau mất chồng nhưng chưa có cơ hội cầm súng, còn Chiến mạnh mẽ quyết định, đăng ký vào quân đội để trả thù cho cha mẹ.
- Việt, chàng trai trẻ, đầy nhiệt huyết và vô tư.
- Tính cách anh hùng ở Việt: không bao giờ chịu khuất phục; bị thương chỉ một mình vẫn quyết tâm đấu tranh với kẻ thù.
- Việt vượt xa hơn dòng sông truyền thống: không chỉ ghi danh trong các trận chiến mà ngay cả khi bị thương cũng là người đi tìm kẻ thù. Việt là biểu tượng của sức trẻ tiến lên.
2. Rồi hàng trăm dòng sông trong gia đình lại chảy về một biển, 'mà biển thì rộng lắm […], rộng bằng cả nước ta và ra ngoài cả nước ta'.
+ Điều đó có nghĩa là: từ một dòng sông gia đình, nhà văn muốn chúng ta nghĩ đến biển cả, đến đại dương của nhân dân và nhân loại.
+ Chuyện của gia đình cũng là câu chuyện của toàn dân đang dũng cảm chiến đấu với sức mạnh sinh ra từ những đau thương.
ĐỀ 2
Phác thảo ý (mẫu 1)
A.Bắt đầu: Giới thiệu hai tác phẩm văn học và hai nhà văn. Dẫn dắt đến hình ảnh hai dòng sông.
B.Nội dung chính
-Trình bày bối cảnh sáng tác của hai tác phẩm.
1. Hình ảnh đẹp, lãng mạn của sông Đà trong bài viết Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân:
+ Sự mê hoặc của dòng sông Đà: vẻ đẹp mơ màng từ trên cao, từ bên bờ sông nhìn ra; vẻ đẹp hai bên bờ sông,…
2. Hình ảnh đẹp, lãng mạn của dòng sông Hương trong tác phẩm: Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường:
+ Hình ảnh của dòng sông Hương: vẻ đẹp của sông khi ở trong rừng già, khi rời khỏi rừng, khi đi qua hai dãy đồi cao như thành quách, khi đi qua vùng ngoại ô Kim Long, khi đến thành phố,…
⇒Tổng quan về hình ảnh thơ mộng, trữ tình của các dòng sông Việt Nam: vẻ đẹp mơ màng như những cô gái trẻ trung, là nguồn cảm hứng lớn cho các nhà thơ.
3. So sánh phong cách văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường và Nguyễn Tuân trong việc tôn vinh vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của các dòng sông.
C.Kết bài
Đánh giá tổng quan về đóng góp của hai nhà văn và nhấn mạnh vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của hai dòng sông.
Phác thảo ý (mẫu 2)
Bài viết cần phải bao gồm những ý sau:
1. Miêu tả về vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của sông Đà trong tác phẩm Người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân:
+ Hình ảnh của dòng sông Đà.
+ Phong cách văn của Nguyễn Tuân.
2. Miêu tả về vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của dòng sông Hương trong tác phẩm: Ai đã đặt tên cho dòng sông? của Hoàng Phủ Ngọc Tường:
+ Hình ảnh của dòng sông Hương.
+ Phong cách văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường.
3. So sánh phong cách văn của Hoàng Phủ Ngọc Tường và Nguyễn Tuân trong việc nhấn mạnh vẻ đẹp thơ mộng, trữ tình của các dòng sông.
ĐỀ 3:
Phác thảo dàn ý (mẫu 1)
Phân tích tình huống trong truyện Vợ nhặt của Kim Lân để đề cập đến giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo của tác phẩm.
Gợi ý cách xây dựng dàn bài:
A. Mở đầu:
- Giới thiệu về Tác giả, tác phẩm:
+ Kim Lân là một nhà văn tâm huyết với cuộc sống nông thôn, với tinh thần thuần hậu và gần gũi với nhân dân.
+ Trên nhiều tác phẩm văn học, thơ ca, nạn đói năm 1945 đã để lại dấu ấn sâu sắc, trong đó có truyện Vợ nhặt của Kim Lân.
- Nhận xét tổng quan:
+ Tác phẩm Vợ nhặt tạo ra một tình huống truyện độc đáo.
+ Qua tình huống truyện, tác phẩm thể hiện một cách sâu sắc giá trị hiện thực và nhân đạo.
B. Nội dung chính:
1. Bối cảnh xây dựng tình huống truyện.
+ Bối cảnh của nạn đói kinh hoàng năm 1945, dẫn đến hàng triệu người chết đói.
+ Cảnh tử vong hiện hữu trong tác phẩm tạo nên một không khí u ám, đầy ám ảnh. Những người sống luôn đối diện với nguy cơ của cái chết.
2. Trong bối cảnh đó, Tràng, nhân vật chính của câu chuyện, 'tình cờ' gặp được vợ. Đó là một tình huống độc đáo.
* Tràng tụ tập nhiều yếu tố khiến nguy cơ 'ế' vợ rất cao:
- Ngoại hình không được đẹp, tầm thường.
- Tính tình hơi kì lạ.
- Cách nói chuyện cứng nhắc, thô lỗ.
- Gia đình nghèo, phải đi làm thuê nuôi bản thân và mẹ già.
- Nguy cơ đói kém, cái chết luôn vẫn rình rập.
* Tràng cưới vợ như thêm một bóng ma vào cuộc sống (theo dòng tự nhiên).
* Việc Tràng kết hôn là một sự kiện bất ngờ.
- Người dân trong xóm đều ngạc nhiên.
- Bà cụ Tứ cũng không khỏi ngạc nhiên.
- Chính Tràng cũng cảm thấy 'lạ lùng' dù đã có vợ.
* Tình tiết truyện bất ngờ nhưng hợp lý.
- Nếu không có nạn đói khủng khiếp, thì không ai mà quan tâm đến việc lấy vợ như Tràng.
- Tràng cưới vợ như cách mà 'nhặt' được.
3. Giá trị thực tế:
- Tác phẩm Vợ nhặt phản ánh thực trạng thảm hại của con người trong thời kỳ đói kém:
+ Nỗi đói áp đặt, biến đổi tính cách con người.
+ Nỗi đói làm cho hạnh phúc mong manh, thương tâm, con người trở thành con mồi của số phận.
- Tác phẩm Vợ nhặt mạnh mẽ chỉ trích tội ác của thực dân, phát xít.
4. Ý nghĩa nhân văn:
- Tình thương yêu cao quý hiện ra qua cách ứng xử của các nhân vật.
+ Tràng rất quý trọng người vợ 'nhặt' của mình.
+ Bổn phận vợ, bổn phận con dâu được thức tỉnh trong người 'vợ nhặt'.
+ Tình yêu thương mẹ con của bà cụ Tứ.
- Con người hướng đến sự sống và luôn kỳ vọng, tin tưởng vào tương lai:
+ Tràng cưới vợ để duy trì cuộc sống, xây dựng hạnh phúc.
+ Bà cụ Tứ, một người lão tuổi luôn nói về ngày mai với những kế hoạch thiết thực, tạo niềm tin cho con dâu vào một cuộc sống tốt đẹp.
+ Kết thúc tác phẩm với hình ảnh lá cờ đỏ và đoàn người phá kho thóc của Nhật.
C. Tổng kết:
+ Đánh giá tài năng của nhà văn thông qua việc xây dựng tình huống truyện độc đáo, hấp dẫn.
+ Đề cao giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo trong tác phẩm.
Dàn ý (mẫu 2)
Phân tích tình huống truyện Vợ nhặt của Kim Lân để nêu bật giá trị hiện thực và nhân đạo của tác phẩm.
Gợi ý dàn bài:
a. Bắt đầu:
+ Giới thiệu về Tác giả và tác phẩm:
+ Tổng quan nhận định:
- Tác phẩm Vợ Nhặt xây dựng tình tiết truyện độc đáo.
- Từ tình huống truyện, tác phẩm thể hiện sâu sắc giá trị hiện thực và giá trị nhân đạo.
b. Phần chính:
1. Khung cảnh tạo dựng tình huống truyện.
+ Bối cảnh năm 1945 đầy đau thương khiến hơn hai triệu người khuất phục.
+ Cái chết hiện diện trong tác phẩm làm không khí trở nên ảm đạm, đầy u sầu. Cuộc sống bị đe dọa bởi sự hiện hữu của cái chết.
2. Trong hoàn cảnh đó, Tràng, nhân vật chính của truyện, 'nhặt' được vợ. Đó là một tình huống độc đáo.
* Tràng đối mặt với nhiều yếu tố khiến nguy cơ 'ế' vợ tăng cao:
- Ngoại hình xấu, thô.
- Tính cách có phần không bình thường.
- Lối ăn nói cộc cằn, thiếu lịch sự.
- Gia đình nghèo, phải đi làm thuê để nuôi sống bản thân và mẹ già.
- Nguy cơ của cái chết luôn gánh trên vai với cảnh đói kém.
* Việc Tràng cưới vợ là thêm một biến cố vào cuộc sống (theo luật tự nhiên).
* Hành động của Tràng mang tính bất ngờ.
- Mọi người trong làng đều ngạc nhiên trước sự việc này.
- Bà cụ Tứ cũng không kém phần bất ngờ.
- Dù đã có vợ, Tràng vẫn cảm thấy ngạc nhiên.
* Tình huống trong truyện đầy bất ngờ nhưng vẫn hợp lý.
- Nếu không có nạn đói kinh hoàng, có lẽ không ai muốn lấy một người như Tràng.
- Tràng cưới vợ như thể là 'nhặt' được người.
3. Giá trị hiện thực:
- Trong Vợ nhặt, cảnh đói đến dồn dập đã làm biến đổi con người, làm suy giảm nhân cách.
- Tác phẩm này mạnh mẽ chỉ trích tội ác của thực dân và phát xít.
4. Ý nghĩa nhân đạo:
- Tình thương và sự quý trọng được thể hiện qua cách các nhân vật đối xử với nhau.
+ Tràng luôn trân trọng người vợ mà mình đã 'nhặt' được.
+ Sứ mệnh và trách nhiệm của việc làm vợ, làm dâu đã được đánh thức trong tâm hồn người vợ nhặt.
+ Tình yêu thương con của bà cụ Tứ cũng là một điển hình cho tình người cao đẹp.
- Con người luôn hướng đến cuộc sống và nuôi hy vọng, tin tưởng vào tương lai:
+ Tràng lấy vợ với mong muốn duy trì cuộc sống và xây dựng hạnh phúc.
+ Bà cụ Tứ, một người già luôn lặp đi lặp lại những lời nói về ngày mai với những kế hoạch thực tế, gieo niềm tin vào một cuộc sống tươi đẹp cho dân con.
+ Kết thúc tác phẩm với hình ảnh lá cờ đỏ và đám đông phá hủy kho thóc của quân Nhật.
c. Tổng kết:
+ Khẳng định nghệ thuật viết của tác giả thông qua việc xây dựng tình tiết truyện độc đáo, cuốn hút.
+ Đồng thời, nhấn mạnh vào giá trị thực tiễn và nhân đạo mà tác phẩm mang lại.
