Soạn chi tiết về Người lái đò trên dòng sông Đà

Soạn về Người lái đò trên sông Đà 

Nội dung chính

Lời giải chi tiết:

Bố cục

Lời giải chi tiết:

Bố cục (3 phần)

- Phần 1 (từ đầu đến 'gậy đánh phèn'): sự dữ dội, hung bạo của dòng sông Đà

- Phần 2 (tiếp đến 'dòng nước sông Đà'): cuộc sống con người trên dòng sông Đà, hình ảnh của người lái đò

- Phần 3 (còn lại): vẻ hiền hòa, trữ tình của dòng sông Đà

Câu 3

- Tác phẩm Người lái đò trên sông Đà thể hiện sự quan sát công phu, tìm hiểu kỹ lưỡng của nhà văn trên các phương diện:

- Tác giả mô tả sông Đà từ những chi tiết cụ thể, sinh động và thực tế

- Tác giả mô tả từ nhiều góc nhìn khác nhau độc đáo

+ Từ trên máy bay nhìn sông Đà như một sợi dây thừng

+ Trực tiếp ngồi trên thuyền tham gia hành trình trên sông Đà

Nhờ có sự quan sát, tìm hiểu kỹ lưỡng:

=> Nguyễn Tuân nắm chắc đặc điểm cụ thể của sông Đà (vách đá, ghềnh Hát Lóong, hút nước, thác đá, màu nước, vẻ đẹp hai bờ…); Mô tả tỉ mỉ, sinh động ba vòng thạch trận của sông Đà; Hiểu rõ sự nguy hiểm và vẻ đẹp, tính cách của con sông này.

=> Nắm chắc vẻ đẹp phẩm chất và tài nghệ chèo đò vượt thác của người lái đò: mô tả tỉ mỉ, ngoạn mục tài hoa của người lái đò khi vượt qua ba trùng vây thạch trận của sông Đà; thấy được vẻ đẹp bình dị của người lái đò sau khi vượt thác.

Phân tích Câu 4

Câu 2 (trang 192 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Trong thiên tùy bút, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật nào để mô tả một cách ấn tượng hình ảnh dòng sông Đà hung dữ.

Lời giải chi tiết:

Tác giả đã sử dụng các biện pháp so sánh, nhân hóa kết hợp với ngôn ngữ miêu tả đầy tính tạo hình để làm nổi bật sự hung dữ của dòng sông Đà. Sức mạnh hoang dã, vẻ đẹp kỳ vĩ và sự dữ tợn của dòng sông được tạo ra thông qua góc nhìn và sự mô tả tinh tế của Nguyễn Tuân:

- Bờ sông Đà (phía trên) là một cảnh hiểm trở: “đá dựng thành vách', bờ sông Đà chặt chẽ như một cái yết hầu...

- Thác nhiều, trong đó rất độc ác, nham hiểm có 73 thác ở phía trên. Sự độc ác của chúng hiện ra qua cách gọi như: thác ổ gà, bãi Thằng Rồ, thác Từu ông Từu Bà...

- Cát sông Đà cũng là cát dữ: nó đục thủng lòng bàn chân như những vết hà đục thủng đáy thuyền gỗ...

- Gió trên sông Đà càng đáng sợ hơn: gió cuồn cuộn từng luồng gắn bó suốt năm như lúc nào cũng đòi nợ xuýt (nợ không có cũng đòi), bằng cách lật ngửa bụng thuyền ra.

- Đáng sợ hơn cả là các hút nước trên mặt sông: nước ở đây 'lên như rót dầu sôi', chỉ cần thuyền bè đi qua vô tình là nó lôi tuột xuống đánh tan xác ở đáy sông...

- Âm thanh tiếng nước sông Đà cũng rất ghê gớm: 'như là oán trách', 'như van xin', 'như khiêu khích', 'rồi rống lên như tiếng một ngàn con trâu mộng đang lồng lộn giữa rừng vầu rừng tre nứa nổ lửa'...

- Nhưng khủng khiếp nhất ở Đà giang là trùng vi trạch thuỷ trận: đó là bao đá nổi, đá chìm kết hợp với các luồng nước bày đặt thạch trận, tạo thành ba đoàn tuyến với cả tập đoàn cửa tử đầy những tướng đá, quân nước hung dữ...

Phân tích Câu 5

Câu 3 (trang 192 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Cách diễn đạt của tác giả đã thay đổi ra sao khi chuyển sang miêu tả dòng sông Đà như một dòng chảy trữ tình.

Lời giải chi tiết:

- Dáng vẻ của dòng sông đầy lãng mạn: “Sông Đà tuôn dài, tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc tung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân... Sông Đà như một áng tóc mun dài ngàn ngàn vạn vạn sải'. Sông Đà mang vẻ đẹp của một cô gái thiếu nữ.

- Màu sắc của dòng nước biển thay đổi kỳ diệu theo từng mùa: Dòng sông xanh ngọc bích vào mùa xuân, chuyển sang màu đỏ dần vào mùa thu..

- Sông Đà mang vẻ đẹp gợi cảm:

+ Dòng sông Đà trở về dòng chảy êm đềm, miên man, quyến rũ.

+ Sông Đà như một người tri kỷ, thể hiện mối quan hệ thân thiết của tác giả với dòng sông.

+ Bờ sông hoang dã, bình lặng như thời tiền sử – trong trẻo như nỗi niềm cổ tích xưa – Dòng sông lặng lẽ trôi.

=> Sông Đà rất trữ tình hiền hòa. Sự tài hoa của tác giả đã mang đến những câu văn với bức tranh trữ tình đủ để lòng người say mê, ngất ngây.

Phân tích Câu 6

Lời giải chi tiết:

- Vẻ đẹp nổi bật của người lái đò là vẻ đẹp của Trí - Dũng - Tài: người lái đò hiện ra như một chỉ huy già dặn kinh nghiệm, nắm vững binh pháp của thần sông, thần đá, linh hoạt thay đổi chiến thuật để từng bước vượt qua mỗi phòng tuyến. Ông lái đò điều khiển con thuyền bằng bản lĩnh già dặn, lòng dũng cảm và tài hoa của một nghệ sĩ, tay lái ra hoa. Điều đó được thể hiện qua việc ông chỉ huy con thuyền vượt qua “trùng vi thạch trận' dữ dội, nham hiểm.

-  Ý nghĩa của hình tượng ông lái đò:

+ Khen ngợi những lao động bình thường nhưng lại anh hùng, tài ba...

+ Bài ca về chiến thắng của con người trước thiên nhiên.

+ Chỉ ra giá trị của con người - bất kể làm gì nhưng nếu làm thành thạo công việc của mình thì đó thực sự là vinh quang: theo tác giả, vết bầm trên ngực người lái đò in dấu của cái đầu sào là một loại huân chương lao động cao quý.

Phân tích Câu 7

Câu 5 (trang 192 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Chọn phân tích một số câu văn thể hiện rõ nhất nét tài hoa về bút pháp trong cách sử dụng ngôn ngữ của Nguyễn Tuân.

Lời giải chi tiết:

Một số câu văn thể hiện rõ nhất nét tài hoa về bút pháp trong cách sử dụng ngôn ngữ của Nguyễn Tuân là:

- 'Tiếng nước thác nghe như là oán trách gì,... với đàn trâu da cháy bùng bùng'.

- 'Sóng nước như thế quân liều mạng vào sát vách mà đá trái, mà thúc gối vào bụng vào hông thuyền'.

- 'Con sông Đà tuôn dài như một áng tóc trữ tính, đầu tóc chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc.... nương xuân'.

- 'Bờ sông hoang dại .... cổ tích tuổi xưa'.

Thực hành

Câu 2 (trang 193 SGK Ngữ văn 12 tập 1)

Phân tích và phát biểu cảm nghĩ về một đoạn văn khiến anh (chị) thấy yêu thích, say mê nhất trong phiên tùy bút.

Lời giải chi tiết:

Đoạn văn:

       Con sông Đà tuôn dài tuôn dài như một áng tóc trữ tình, đầu tóc, chân tóc ẩn hiện trong mây trời Tây Bắc bung nở hoa ban hoa gạo tháng hai và cuồn cuộn mù khói núi Mèo đốt nương xuân... Chưa hề bao giờ tôi thấy dòng sông Đà là đen như thực dân Pháp đã đè ngửa con sông ta ra mà đổ mực Tây vào mà gọi bằng một cái tên Tây láo lếu, rồi cứ thế mà phiết vào bản đồ lai chữ. 

+ Nội dung:

- Đoạn văn tập trung miêu tả vẻ đẹp đầy chất tạo hình của sông Đà với hình dáng thơ mộng, đường nét mềm mại, ẩn hiện; màu sắc dòng nước biến đổi tương phản theo mùa, gây ấn tượng mạnh.

- Hiện diện một cái tôi Nguyễn Tuân đắm say, nồng nhiệt với cảnh sắc thiên nhiên, tinh tế và độc đáo trong cảm nhận cái đẹp.

+ Nghệ thuật:

- Hình ảnh, ngôn từ mới lạ

- Câu văn căng tràn, trùng điệp mà vẫn nhịp nhàng về âm thanh và nhịp điệu

- Cách so sánh, nhân hoá táo bạo mà kỳ thú; lối tạo hình giàu tính mỹ thuật, phối hợp nhiều góc nhìn theo kiểu điện ảnh.