
Phần I
TÌM HIỂU VỀ BÀI NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ TƯ TƯỞNG ĐẠO LÍ
Đọc văn bản (trang 34, 35 SGK Ngữ văn 9 tập 2) và trả lời câu hỏi:
a) Đề cập đến vấn đề gì trong văn bản đặt trên bàn?
b) Có thể phân loại văn bản thành bao nhiêu phần? Mô tả nội dung của mỗi phần và quan hệ giữa chúng.
c) Ghi chú các câu chứa quan điểm chủ yếu trong văn bản. Quan điểm này đã được diễn đạt một cách rõ ràng, quyết đoán chưa?
d) Phương pháp lập luận chính được sử dụng trong văn bản là gì? Cách lập luận có thuyết phục không?
e) Sự khác biệt giữa bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng, đạo lí và bài nghị luận về một sự kiện, hiện tượng trong cuộc sống là gì?
Trả lời:
a) Văn bản trên bàn nói về vai trò của tri thức trong cuộc sống
b) Văn bản này có thể phân thành ba phần:
- Phần 1 (là đoạn đầu): Đặt vấn đề: Tri thức là một lực lượng mạnh mẽ.
- Phần 2 (bao gồm đoạn thứ hai và thứ ba): Cung cấp các ví dụ, chứng minh tri thức là một sức mạnh quan trọng trong lĩnh vực kỹ thuật trong quá trình cách mạng ở Việt Nam.
- Phần 3 (bao gồm đoạn 4): Đánh giá tư duy của mọi người đối với tri thức. Bao gồm ba phần: mở đầu, nội dung và kết luận
c) Mọi quan điểm trong văn bản đều chính xác, rõ ràng.
+ Tri thức đại diện cho quyền lực (Bê-cơn). Người nắm giữ tri thức sẽ kiểm soát quyền lực (Lê-nin).
+ Tri thức chính xác là sức mạnh (trong lĩnh vực khoa học kỹ thuật)
+ Tri thức cũng là một trong những yếu tố quan trọng của cuộc cách mạng.
+ Mặc dù tri thức có quyền lực lớn nhưng tiếc rằng vẫn còn nhiều người không đánh giá cao giá trị của tri thức.
d) Phương pháp lập luận chủ yếu trong bài này là chứng minh.
e) Bài nghị luận về vấn đề tư tưởng đạo lí khác biệt so với bài nghị luận về một sự kiện, hiện tượng trong cuộc sống:
- Nghị luận về vấn đề tư tưởng, đạo lí: làm sáng tỏ một vấn đề về tư tưởng, đạo đức, lối sống.
- Nghị luận về một sự kiện, hiện tượng trong cuộc sống: bắt nguồn từ thực tế cuộc sống để suy luận ra vấn đề mang tính chất tư tưởng, đạo lí.
Phần II
THỰC HÀNH
Đọc văn bản (trang 36, 37 SGK Ngữ văn 9 tập 2) và trả lời các câu hỏi:
a) Văn bản này thuộc thể loại nghị luận nào?
b) Nội dung của văn bản nghị luận là gì? Đưa ra quan điểm chính của nó.
c) Phương pháp lập luận chính trong bài này là gì? Phương thức lập luận trong văn bản có sức thuyết phục như thế nào?
Trả lời:
a) Văn bản Thời gian là vàng thuộc thể loại nghị luận về một tư tưởng, đạo lí
b) Văn bản nghị luận về giá trị của thời gian.
Các quan điểm chính là câu chủ đề của mỗi đoạn là:
- Thời gian là sự hồi sinh.
- Thời gian là chiến thắng.
- Thời gian là vàng bạc.
- Thời gian là nguồn tri thức.
Sau mỗi quan điểm là một minh chứng thuyết phục về giá trị của thời gian.
c)
- Phương pháp lập luận chủ yếu trong bài là phân tích và minh chứng. Các quan điểm được trình bày dựa trên việc phân tích các biểu hiện của thời gian là vàng. Sau mỗi quan điểm là một ví dụ minh chứng cho quan điểm.