Buzz
1. Bài soạn Đăm Săn và cuộc truy đuổi nữ thần mặt trời
1.1 Tác giả
Tác giả dân gian
1.2 Tác phẩm Đăm Săn và cuộc săn lùng nữ thần mặt trời
1. Thể loại: Sử thi
Sử thi: là thể loại văn học dân gian có quy mô lớn, sử dụng ngôn ngữ có vần, nhịp điệu, xây dựng các hình ảnh nghệ thuật đồ sộ và hào hùng để kể về các sự kiện quan trọng trong cộng đồng của nhân dân cổ đại.
-
Đặc điểm của sử thi
+ Nội dung của sử thi rất rộng, kể về những sự kiện lớn trong quá khứ, phản ánh đời sống văn hóa và lịch sử của cộng đồng, đồng thời mô tả quá trình phát triển của tộc người qua các thời kỳ.
+ Nghệ thuật trong các sử thi bao gồm những câu chuyện kể bằng văn xuôi kết hợp với văn vần, cùng với việc sử dụng các thành ngữ, tục ngữ, và từ ngữ cổ xưa.
-
Phân loại
+ Sử thi thần thoại: mô tả quá trình hình thành thế giới, sự xuất hiện của các loài và các dân tộc.
+ Sử thi anh hùng: kể về cuộc đời, sự nghiệp và những chiến công lẫy lừng của các nhân vật anh hùng.
2. Nguồn gốc đoạn trích
Đăm Săn - Sử thi của người Ê đê
3. Tóm tắt tác phẩm
Tác phẩm mô tả cuộc phiêu lưu đầy thử thách của Đăm Săn khi chàng quyết tâm tìm đến nhà Nữ thần Mặt Trời để cầu hôn nàng. Sau khi chiến thắng các đối thủ như Mtao Gru và Mtao Mxay, và giải cứu các tù trưởng Hơ Nhị, Hơ Bhi, Đăm Săn trở thành một tù trưởng quyền lực và danh tiếng. Tuy nhiên, chàng vẫn quyết định chinh phục Nữ thần Mặt Trời, mong muốn lấy nàng làm vợ phụ để không còn ai sánh được với mình. Dù vậy, khi Đăm Săn đến nhà Nữ thần Mặt Trời, nàng từ chối chàng và cảnh báo rằng chàng sẽ chết khi mặt trời lên. Trên đường trở về, cả Đăm Săn và ngựa của chàng đều bị lún vào bùn lầy.
4. Bố cục
-
Đoạn 1: Từ đầu đến 'bắt đầu động đậy': Đăm Săn đến nhà Đăm Par Kvay và yêu cầu cùng đi chinh phục Nữ thần Mặt Trời.
-
Đoạn 2: Tiếp theo 'Tôi về đây': Sau nhiều khó khăn, Đăm Săn đã tới nhà Nữ thần Mặt Trời và bày tỏ mong muốn lấy nàng làm vợ.
-
Đoạn 3: Phần còn lại: Nữ thần Mặt Trời từ chối, Đăm Săn trở về và bị lún xuống bùn lầy ngay khi mặt trời lên.
5. Giá trị nội dung và nghệ thuật
+ Giá trị nội dung: Tôn vinh tinh thần dũng cảm, kiên cường và sức mạnh phi thường của Đăm Săn.
+ Giá trị nghệ thuật: Sử dụng biện pháp so sánh, phóng đại và hình ảnh gần gũi để làm nổi bật tầm vóc vĩ đại và khát vọng lớn lao của cộng đồng Ê Đê về một tương lai thịnh vượng.
1.3 Khám phá chi tiết
1. Hành trình chinh phục Nữ thần Mặt Trời
* Đăm Săn đến thăm nhà Đăm Par Kvay
- Cảnh tiếp đón Đăm Săn
+ Chuẩn bị một chiếu trắng trải dưới đất và chiếu đỏ để làm chỗ ngồi.
+ Đựng thuốc trong hòm đồng, trầu vỏ trong gùi lớn, và cả thuốc là trong sọt lớn.
+ Để tiếp đãi khách, đốt một con gà mái ấp, giết một con gà mái đẻ, giã gạo trắng và nấu cơm.
+ Ché tuk da lươn
+ Ai cần lấy nước thì cứ lấy, ai muốn đánh chiêng thì tự do đánh, ai cần cắm cần thì cứ làm theo ý mình
=> Cảnh tiếp đón trang trọng và hoành tráng
* Dự đoán về hành trình đến nhà nữ thần Mặt Trời
- Rừng đầy cọp và rắn => Đường đi sẽ gặp nhiều hiểm nguy và thử thách
* Đăm Par Kvay gửi gắm lời khuyên cho Đăm Săn
Tôi dùng thừng để cột diêng, dùng dây để trói diêng, tôi không để diêng vào khu vực này, tôi xin dâng cúng một con lợn và tiễn diêng bằng một câu, tôi không cho diêng vào khu rừng thiêng của nhà Trời.
* Quan điểm của Đăm Săn
Đăm Săn thể hiện sự kiên quyết và quyết tâm đối mặt với mọi nguy hiểm.
* Hình ảnh ngôi nhà của Nữ thần mặt trời
+ Có khu vực thả gia súc
+ Được bao phủ bởi lớp sương mù
+ Hàng rào làng Dưới với dây đồng và dây sắt
+ Cái thang rộng như cầu vồng rực rỡ
+ Cối giã gạo và chày được làm bằng vàng
+ Tòa nhà dài, trang trí lộng lẫy, người hầu trai gái di chuyển nhộn nhịp
=> Cảnh vật rực rỡ, hoành tráng như mơ
* Hình ảnh của nữ thần Mặt Trời
+ Mặc váy phát sáng như tia chớp, tóc xõa sang hai bên
+ Bước đi khiến mọi thứ bừng sáng, như diều bay trên trời
=> Vẻ đẹp đầy quyền lực của nữ thần
* Nữ thần từ chối Đăm Săn
Nếu nàng ra đi, mọi thứ sẽ bị tàn phá: cây cối và con người sẽ bị hủy diệt; lợn sẽ chết, gà sẽ bị tàn sát, người Kur và Ê đê sẽ không còn.
2. Kết cục của Đăm Săn
Đăm Săn qua đời trong bùn lầy, nhưng hình ảnh chiến công và khát vọng của chàng vẫn sống mãi. Chàng chết với tư thế hiên ngang của một anh hùng dân tộc, cái chết của chàng phản ánh sự xung đột giữa khả năng hữu hạn và vô hạn của người anh hùng. Tuy nhiên, hình ảnh Đăm Săn và lý tưởng của bộ tộc Ê đê sẽ mãi để lại ấn tượng sâu sắc, bất tử.
2. Trả lời câu hỏi trong Sách giáo khoa Ngữ văn 10 Tập 1
Câu 1: (Trang 105)
Tìm hiểu và chia sẻ những thông tin về các đặc điểm văn hóa của người Ê đê
+ Nhà ở: Nhà dài của người Ê đê là một công trình kiến trúc độc đáo, có hình dạng như chiếc thuyền, rộng ở trên và hẹp ở dưới. Nó gồm hai phần chính: gian khách gọi là gian gah và gian ngủ gọi là gian ôk. Nhà dài có cầu thang bảy bậc, làm từ gỗ quý.
+ Bến nước: Đây là yếu tố quan trọng trong văn hóa của các buôn làng Ê đê. Việc lựa chọn bến nước phải do người uy tín thực hiện và cần đáp ứng các tiêu chí như: nguồn nước dồi dào, khu đất cao ráo để xây dựng buôn, và khu đất màu mỡ để trồng trọt.
+ Văn hóa truyền thống chủ yếu theo mô hình mẫu hệ
+ Cồng chiêng được coi là di sản văn hóa vô giá của người Ê đê, là vật thiêng liêng nhất và có giá trị lớn nhất đối với mỗi gia đình, dòng họ và thành viên trong cộng đồng.
Câu 2: (Trang 105)
Khám phá ý nghĩa của biểu tượng mặt trời trong các nền văn hóa khác nhau
Mặt trời được tôn thờ vì nó mang lại sự sống và thúc đẩy sự phát triển của thực vật.
+ Các bộ lạc châu Mỹ thường truyền lại các câu chuyện qua nhiều thế hệ, trong khi trong văn hóa Ai Cập, mặt trời là biểu tượng của sự che chở.
+ Trong văn hóa Trung Quốc, mặt trời đại diện cho yếu tố dương, thể hiện chu kỳ của sự sống.
Câu 3: (Trang 105)
Miêu tả chi tiết về Đăm Săn khi đến thăm nhà Đăm Par Kvay
- Mô tả chi tiết về Đăm Săn
+ Chàng leo lên cầu thang hai bước nhảy
+ Chàng giậm chân trên sàn, tạo ra âm thanh như vỗ cánh hai lần.
+ Trông nghiêng ngả như con rắn trong đám đông, vững vàng như con hổ...
Câu 4: (Trang 105)
Hình dung cảnh Đăm Săn được tiếp đón tại nhà Đăm Par Kvay
+ Dưới chiếu trải ra có một chiếu trắng và một chiếu đỏ để ngồi
+ Thuốc sợi được đặt trong hòm đồng...
+ Giết một con gà mái ấp và một con gà mái đẻ...
Câu 5: (Trang 105)
Hình dung của Đăm Săn khi ở trong Rừng Đen
+ Khi mặt trời lên cao, ngựa bắt đầu bị dính ở chân
+ Ngựa tiếp tục bước cho đến khi bị dính ngang đầu gối, phải đi từng bước một
+ Khi mặt trời lên quá cây xà dọc, ngựa đã lún đến gần bẹn
+ Khi mặt trời đứng bóng, ngựa không thể bước tiếp
Bài viết trên Mytour đã hỗ trợ các bạn trong việc soạn bài Đăm Săn đi bắt nữ thần Mặt Trời. Hy vọng đây là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích.
