Buzz
1. Tổng quan nội dung bài học
1.1 Nội dung cụ thể
- Bài thơ diễn tả sự u sầu sâu sắc và những tâm sự đầy tình yêu nước của tác giả.
1.2 Kỹ thuật nghệ thuật
- Phương pháp chấm phá, miêu tả cảnh vật để thể hiện cảm xúc.
- Kết cấu rõ ràng, hình ảnh mang tính tượng trưng, ngôn từ phong phú với nhiều lớp ý nghĩa, giọng điệu và âm thanh của bài thơ phù hợp với tâm trạng buồn bã.
2. Soạn thảo bài 'Thu hứng'
2.1 Tóm tắt nội dung soạn bài
Câu 1: Theo bạn, bài thơ có thể được chia thành bao nhiêu phần? Giải thích lý do chia như vậy và xác định nội dung của từng phần.
- Cấu trúc bài thơ: xem mục 1
- Bài thơ có thể chia thành hai phần vì bốn câu đầu tập trung vào việc miêu tả cảnh vật, còn bốn câu sau thì chủ yếu thể hiện tâm trạng, tạo nên sự phân chia độc lập giữa hai phần.
Câu 2: Hãy đánh giá sự thay đổi của góc nhìn từ bốn câu thơ đầu đến bốn câu thơ sau và giải thích nguyên nhân của sự thay đổi này.
- Bốn câu đầu mở rộng tầm nhìn, bao quát cảnh vật từ xa, trong khi bốn câu sau lại thu hẹp không gian để tập trung vào cảm xúc cá nhân.
- Sự thay đổi này phản ánh sự chuyển mình của thời gian và cảm xúc từ cảnh vật rộng lớn đến tâm trạng sâu lắng của tác giả.
Câu 3: Phân tích mối liên hệ giữa bốn câu thơ đầu và bốn câu thơ sau, cũng như sự liên quan giữa toàn bài và nhan đề 'Thu hứng'.
- Bốn câu đầu và bốn câu sau kết hợp để tạo nên một bức tranh mùa thu hoàn chỉnh, bao gồm cả cảnh vật và cảm xúc hòa quyện.
- Như nhan đề 'Thu hứng' đã gợi ý, toàn bộ bài thơ phản ánh các yếu tố của mùa thu qua hình ảnh và cảm xúc. Bốn câu đầu miêu tả cảnh mùa thu cùng nỗi u sầu, trong khi bốn câu sau là những tâm tư sâu sắc của tác giả, tạo nên sự hòa quyện giữa hình ảnh mùa thu và nỗi buồn.
2.2 Soạn bài chi tiết
Câu 1: Theo bạn, bài thơ có thể chia thành bao nhiêu phần? Giải thích lý do và xác định nội dung của từng phần.
- Bài thơ có thể được chia thành 2 phần:
- Phần 1: Miêu tả cảnh thu.
- Phần 2: Tâm trạng của tác giả phản ánh qua thơ.
- Tác giả đã khéo léo phân chia bài thơ thành hai phần rõ ràng. Phần 1 tập trung vào cảnh sắc mùa thu, trong khi phần 2 diễn tả cảm xúc và suy tư của tác giả về thời cuộc và vận mệnh.
Câu 2: Đánh giá sự thay đổi góc nhìn từ bốn câu thơ đầu đến bốn câu thơ sau và giải thích nguyên nhân của sự thay đổi này.
- Nhận xét sự chuyển đổi tầm nhìn từ bốn câu đầu đến bốn câu sau:
- Bốn câu đầu cung cấp một cái nhìn bao quát và rộng lớn về cảnh vật (rừng phong, núi non, sóng dợn, mây phủ,...).
- Bốn câu tiếp theo thu hẹp không gian dần dần (khóm cúc, con thuyền) rồi chạm vào sâu thẳm trong tâm hồn tác giả.
- Sự thay đổi này phản ánh thời gian dần khép lại (chiều xuống, tầm nhìn co lại) và phù hợp với sự chuyển động của bài thơ từ cảnh sắc đến cảm xúc.
Câu 3: Phân tích mối liên hệ giữa bốn câu thơ đầu và bốn câu thơ sau, cũng như sự kết nối giữa toàn bài và nhan đề 'Thu hứng'.
- Bốn câu đầu miêu tả cảnh thu với hai mặt:
- Đầu tiên là cảnh thu tiêu điều, u ám (sương trắng phủ kín rừng phong; núi non mờ nhạt), tiếp theo là hình ảnh dữ dội (sóng dâng trên Trường Giang; mây trùm cửa ải) → thể hiện nỗi buồn sâu thẳm và lo lắng của tác giả về sự bất ổn nơi biên giới.
- Cảnh thu trong phần đầu gợi mở cảm xúc mạnh mẽ cho các câu tiếp theo. Hình ảnh khóm cúc và con thuyền khắc họa nỗi nhớ quê hương. Cảnh hoa cũng phản ánh nỗi đau của con người, hai câu cuối diễn tả nỗi buồn và sự nhớ nhung người thân.
- Bài thơ bắt đầu với chủ đề 'thu' và xuyên suốt bài thơ đều nói về mùa thu, nhưng thật khó để phân biệt rõ ràng giữa 'thu tình' và 'thu cảnh'.
3. Soạn bài 'Cảm xúc mùa thu' chương trình nâng cao
Câu 1: Phân tích đặc điểm của cảnh thu trong bốn câu thơ đầu. Sự khác biệt giữa cảnh sắc trong hai câu đề và hai câu thực là gì? Những cảnh sắc này gợi lên điều gì?
- Cảnh thu được miêu tả với hình ảnh sương trắng xóa, hơi thu hiu hắt, ánh sáng mờ ảo và mây đen phủ kín mặt đất.
- Cảnh thu trong hai câu thơ đề mang nét ảm đạm, bi thương, trong khi cảnh thu trong hai câu thực lại gợi lên sự sống mãnh liệt và sự trỗi dậy của thiên nhiên.
- Cảnh sắc này phản ánh nỗi buồn lạc lõng của mùa thu và tâm trạng của nhân vật trữ tình.
Câu 2: Phân tích bốn câu thơ cuối để làm rõ tình yêu nước và nỗi lo lắng của nhà thơ. Liệu đây có phải chỉ là tâm sự cá nhân của Đỗ Phủ?
- Âm thanh sắc bén và dồn dập từ tiếng dao, thước, chày tạo nên cảm giác lo lắng và đau khổ cho đất nước.
- Bài thơ không trực tiếp mô tả xã hội nhưng vẫn thể hiện sâu sắc và đầy cảm xúc về tình cảnh đất nước.
Câu 3: Chứng minh tính đồng nhất trong toàn bài thơ. Dựa vào nhan đề, hãy chỉ ra rằng mỗi câu thơ đều chứa 'cảm xúc' và có sắc thái của mùa thu.
- Cảnh sắc mùa thu và cảm xúc về mùa thu hòa quyện chặt chẽ trong từng câu thơ, khiến cho việc phân biệt chúng trở nên khó khăn.
4. Hướng dẫn ôn tập
Câu 1: So sánh bản dịch thơ của Nguyễn Công Trứ với bản phiên âm và dịch nghĩa để thấy sự khác biệt.
- Bản dịch của Nguyễn Công Trứ thể hiện sự tinh tế, nhưng vẫn còn một số điểm chưa chính xác. Thơ Đường thường có những ý nghĩa sâu xa không thể truyền tải hoàn toàn qua bản dịch.
- Trong câu đầu, bản dịch chưa truyền tải hết ý nghĩa của từ 'điêu thương', từ này có nghĩa mạnh mẽ hơn khi chỉ sự tàn phá nghiêm trọng của sương đối với rừng phong.
- Chữ 'thẳm' trong câu ba không hoàn toàn đúng nghĩa, làm giảm đi âm hưởng của bài thơ.
- Câu 5 trong bản dịch thiếu từ 'lưỡng khai', từ này rất quan trọng vì nhấn mạnh số lần lặp lại. Tương tự, câu 6, chữ 'cô' không được dịch chính xác, khiến cảm xúc của người li hương không được thể hiện đầy đủ.
Câu 2: Theo bạn, chữ 'lệ' trong câu 5 biểu thị nước mắt của nhà thơ hay nước mắt của 'khóm cúc'?
- Chữ 'lệ' trong câu 5 có thể gây khó khăn trong việc xác định rõ ràng, nhưng có thể hiểu rằng: khi nhà thơ nhìn hoa cúc nở, nỗi nhớ quê hương khiến ông không kìm được nước mắt. Hình ảnh hoa cúc 'nở rồi lại tàn' không chỉ gợi lên sự quay lại của nỗi nhớ quê mà còn thể hiện tình cảm sâu lắng của tác giả.
- Bản dịch của Nguyễn Công Trứ có thể khiến ta nghĩ 'lệ' là nước mắt của hoa cúc, nhưng trong nguyên tác chữ Hán, 'lệ' có thể hiểu là hai lần hoa cúc nở, giống như hai lần nhà thơ rơi lệ vì không thể về thăm quê.
Mytour vừa trình bày về Soạn bài Cảm xúc mùa thu (Thu hứng) - Đỗ Phủ. Hy vọng thông tin này sẽ hữu ích cho quý bạn đọc. Xin chân thành cảm ơn!
