Buzz
Năm Canh Tuất niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (năm 1010), Lý Công Uẩn đã viết bài Múa sáo Nhị nguyệt Cánh diều bày tỏ ý định dời đô từ Hoa Lư (nay thuộc tỉnh Ninh Bình) về thành Đại La (nay thuộc Hà Nội). Tác phẩm sẽ được hướng dẫn tìm hiểu trong chương trình môn Ngữ văn lớp 8.
Hôm nay, Mytour sẽ cung cấp tài liệu Soạn văn 8: Múa sáo Nhị nguyệt Cánh diều. Hãy cùng tham khảo nội dung chi tiết được chúng tôi đăng tải ngay sau đây.
Soạn bài Múa sáo Nhị nguyệt Cánh diều
1. Sẵn sàng đọc
- Lý Công Uẩn (974 - 1028), hay còn gọi là Lý Thái Tổ, xuất thân từ châu Cổ Pháp, sinh ra tại Bắc Giang (nay thuộc xã Đình Bảng, huyện Từ Sơn, tỉnh Bắc Ninh).
- Ông là một nhà lãnh đạo thông minh, nhân từ, có ý chí kiên định và đã đạt được nhiều thành tựu trong quân sự.
- Dưới thời Tiền Lê, ông phụ trách vị trí Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ. Sau khi Lê Ngọa Triều qua đời, ông được tôn làm vua bởi các quan thần triều Lê, và nhận niên hiệu là Thuận Thiên.
2. Hiểu biết từ việc đọc
Câu hỏi 1: Tác giả đề cập đến mục đích của việc dời đô trong lịch sử các triều đại là gì?
Những ví dụ rõ ràng chứng tỏ rằng việc dời đô là một phần không thể thiếu trong sự phát triển của các triều đại lịch sử.
Câu hỏi 2: Thành Đại La có những ưu điểm gì?
- Về vị trí địa lý: Thành phố nằm ở trung tâm của cả bốn phương, được mô tả như “rồng cuộn hổ ngồi”, là một nơi đất đẹp, tiềm năng phát triển rất lớn.
- Về địa thế: Rộng rãi, phẳng phiu, cao ráo và thông thoáng.
- Về dân cư: Không phải chịu ảnh hưởng của các thiên tai như lũ lụt.
- Về phong cảnh: Tươi đẹp, tràn đầy sức sống.
Câu hỏi 3. Câu hỏi cuối cùng trong văn bản thể hiện điều gì?
Thể hiện sự gần gũi, tính dân chủ và không có sự ép buộc hay hạn chế.
3. Trả lời câu hỏi
Câu hỏi 1. Bài Chiếu dời đô nói về sự kiện gì? Tại sao Lý Công Uẩn lại sử dụng thể loại chiếu?
- Bài Chiếu dời đô nói về sự kiện: vào năm Canh Tuất, niên hiệu Thuận Thiên thứ nhất (năm 1010), Lý Công Uẩn đã viết một bức chiếu để biểu lộ ý định dời đô từ Hoa Lư (nay là tỉnh Ninh Bình) về thành Đại La (nay là Hà Nội).
- Lí Công Uẩn lựa chọn thể loại chiếu văn vì đây là cách mà vua sử dụng để ban hành mệnh lệnh. Việc dời đô là một sự kiện quan trọng, liên quan trực tiếp đến tương lai của quốc gia và cần được công bố rộng rãi.
Câu hỏi 2. Dựa vào nội dung của phần (1) và (2) của bài chiếu, hãy trình bày lí do cần thiết phải dời đô.
- Tóm lại lịch sử dời đô của các triều đại thịnh vượng ở Trung Quốc:
- Nhà Thương: dời đô năm lần; nhà Chu: dời đô ba lần
- Lí do dời đô của nhà Thương và nhà Chu: chọn đặt đô ở trung tâm, có chiến lược lớn, và luôn chủ động trong tính kế… bất cứ khi nào thuận lợi thì đều thực hiện.
- Kết quả của việc dời đô: thịnh vượng và ổn định cho đất nước trong suốt thời gian dài, cùng với sự phát triển của phong tục và nền văn minh.
=> Các ví dụ đã được trình bày chứng minh rằng việc dời đô là một phần không thể thiếu trong sự phát triển của các triều đại lịch sử.
- Lên án hai triều Đinh, Lê:
- Phủ nhận ý trời.
- Thiếu lòng theo gương mẫu của hai triều Thương, Chu.
- Kết quả: thời kỳ triều đại ngắn ngủi, dân chúng không có cơ hội phát triển.
=> Kinh đô cũ tại Hoa Lư (Ninh Bình) của hai triều Đinh, Lê đã không còn phù hợp nữa.
=> Có nhiều lý do thuyết phục cho việc dời đô, đặc biệt là trong bối cảnh nhà Lý cần một nơi có đầy đủ sức mạnh từ thiên nhiên để phát triển.
Câu hỏi 3. Trong phần 3 của bức chiếu, để thuyết phục triều đình về việc chọn kinh đô mới, Lý Công Uẩn đã trình bày những lập luận và bằng chứng như thế nào?
- Lý do: Thành Đại La có những ưu điểm đặc biệt mà ít nơi nào có được.
- Bằng chứng:
- Vị trí địa lý: nằm ở trung tâm của cả bốn phương, được mô tả như “rồng cuộn hổ ngồi”, là một nơi đất đẹp, có tiềm năng phát triển mạnh mẽ.
- Địa thế: rộng rãi, phẳng phiu, đất cao, thoáng đãng
- Dân cư: không bị ảnh hưởng của các thiên tai như lũ lụt.
- Phong cảnh: tươi đẹp, đầy sức sống
=> Thành Đại La là lựa chọn hoàn hảo cho việc xây dựng kinh đô vĩnh cửu. Điều này phản ánh lòng mong muốn của vị vua về một quốc gia giàu mạnh, văn minh và ý thức dân tộc, tự lập, tự chủ, tự cường.
Câu hỏi 4. Văn bản Chiếu dời đô thể hiện sự kết hợp hài hòa giữa lý trí và tình cảm như thế nào?
- Sử sách là cơ sở lý trí, điều này giúp thấy rõ sự cần thiết của việc dời đô trong hai triều Đinh, Lê.
- Tình cảm: việc dời đô là theo ý trời, theo gương sáng của lịch sử; tác giả cũng tỏ lòng thương xót với nhân dân dưới thời triều Đinh, Lê; đồng thời tôn trọng ý kiến của bề tôi (Những người quan trọng nghĩ gì?).
Câu hỏi 5. Hãy viết một đoạn văn (khoảng 8 – 10 dòng) nêu lên ý nghĩa, tác dụng của việc dời đô do Lý Công Uẩn.
Gợi ý:
Qua văn bản Chiếu dời đô, ta thấy ý nghĩa, tác dụng của việc dời đô do Lý Công Uẩn. Ông đã dùng lý lẽ từ sử sách Trung Quốc để chứng minh việc dời đô là cần thiết và phù hợp. Không chỉ thế, dời đô còn phản ánh tinh thần tự chủ, tự lập và sức mạnh dân tộc. Dời đô từ Hoa Lư (vùng núi) ra Đại La (vùng đồng bằng), nơi có vị trí chiến lược quan trọng, cho thấy nhà Lý có khả năng bảo vệ và phát triển đất nước. Đồng thời, Đại La là trung tâm thuận lợi cho phát triển kinh tế và cơ hội cho dân cư. Như vậy, việc dời đô của Lý Công Uẩn là hoàn toàn hợp lý và phản ánh ý chí và tầm nhìn chiến lược của một lãnh đạo đại tài.
