Buzz
Hôm nay, Mytour mang đến bài Soạn văn 10: Bảo kính cảnh giới, giúp bạn tiếp cận kiến thức cần thiết cho bài học này.
Các bạn học sinh lớp 10 có thể tham khảo nội dung chi tiết của tài liệu để chuẩn bị bài học một cách nhanh chóng hơn.
Tạo bài Bảo kính cảnh giới - Mẫu 1
Trước khi đọc
Câu 1. Hãy đề cập tên ít nhất một bài thơ viết theo thể Đường luật mà bạn đã học hoặc đã đọc.
Nam quốc sơn hà: Thất ngôn tứ tuyệt; Qua đèo Ngang: Thất ngôn bát cú…
Câu 2. Định danh một số đặc trưng về hình thức giúp bạn nhận ra thể loại của các bài thơ nói về.
Nhận dạng đặc điểm hình thức giúp phân biệt thể loại của các bài thơ: Số từ, số câu, cách ngắt nhịp, gieo vần…
Trả lời câu hỏi
Câu 1. Xác định thể loại và trình bày cấu trúc của bài thơ.
- Loại thơ: Thơ viết theo phong cách Nôm đường luật.
- Cấu trúc:
- Phần 1: Sáu câu thơ đầu. Miêu tả cảnh ngày hè ở làng quê.
- Phần 2: Hai câu còn lại. Thể hiện tấm lòng và ước ao của nhà thơ.
Câu 2. Câu thơ đầu tiên nói lên điều gì về cuộc sống và tâm trạng của nhân vật trữ tình?
- Cuộc sống: yên bình, tràn đầy sức sống.
- Tâm trạng: Thanh thản, nhẹ nhàng.
Câu 3. Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh được tác giả sử dụng để mô tả cảnh sắc mùa hè. Từ đó, chỉ ra những đặc điểm nổi bật trong cách nhìn nhận vẻ đẹp tự nhiên và kỹ thuật miêu tả của nhà thơ.
- Phân tích một số từ ngữ, hình ảnh được tác giả sử dụng để mô tả cảnh sắc mùa hè:
- Từ ngữ: Cụm từ như “đùn đùn, lao xao, dắng dỏi” tạo nên hình ảnh sôi động của ngày hè, với không khí náo nhiệt, sôi động; Các động từ như “rợp, đùn, tiễn” thể hiện sức sống mãnh liệt của cảnh vật mùa hè.
- Hình ảnh: Quan sát những tán lá xanh mướt, màu đỏ rực của quả thạch lựu, tiếng ve râm ran trong không gian cùng hình ảnh của người dân làng chài bắt đầu mỗi sáng và rút lưới vào buổi chiều. Ngày hè được cảm nhận qua thính giác khi nhà thơ cảm nhận được hương sen thoang thoảng theo cơn gió.
- Trải nghiệm thiên nhiên qua mọi giác quan, với những hình ảnh chân thực, sống động.
Câu 4. Cuộc sống của con người được nhà thơ thể hiện thông qua những âm thanh, hình ảnh nào? Phân tích mối liên kết giữa khung cảnh đó với mong muốn của nhân vật trữ tình trong hai câu thơ cuối.
- Cuộc sống của con người được nhà thơ mô tả qua hình ảnh quen thuộc như chợ cá, làng ngư dân, lầu tịch dương; Âm thanh như tiếng xôn xao của chợ cá, tiếng ve râm ran. Đó là cuộc sống sôi động, phồn thịnh và vui vẻ.
- Mối liên kết giữa khung cảnh đó với mong muốn của nhân vật trữ tình: Nhân vật trữ tình ước ao về một cuộc sống an lành, hạnh phúc.
Câu 5. Đánh giá vị trí và ý nghĩa của các câu lục ngôn trong bài thơ.
- Vị trí: Ở đầu và cuối bài thơ.
- Ý nghĩa: Sự độc đáo, sáng tạo của Nguyễn Trãi trong thể thơ.
Câu 6. Bạn cảm nhận được điều gì về tâm hồn, tư tưởng của tác giả khi đọc bài thơ?
Tâm hồn đẹp: Tác giả thể hiện tình yêu nước và lòng nhân ái, ngay cả khi lui về ẩn dật, vẫn lo lắng cho dân tộc.
Liên kết giữa đọc và viết
Viết một đoạn văn (khoảng 150 từ) phân tích một khía cạnh “độc đáo” trong bài Bảo kính cảnh giới, bài 43.
Gợi ý:
Trong quá trình đọc bài “Bảo kính cảnh giới” (bài 43), yếu tố “đột phá” mà tôi cảm thấy ấn tượng nhất là về thể thơ. Bài thơ được sáng tác theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật. Tuy nhiên, thi sĩ không theo khuôn mẫu sẵn có mà khéo léo thay đổi để diễn tả tư tưởng, tình cảm muốn truyền đạt. Cụ thể, câu thơ đầu và câu thơ cuối chỉ có sáu tiếng. Dù ít từ hơn nhưng vẫn thể hiện được suy tư sâu sắc của nhân vật trữ tình trong bài. Đó không chỉ là sự giải thích về hoàn cảnh nhàn rỗi, thong thả tìm kiếm thiên nhiên. Mà tác giả còn tiết lộ mong muốn, khát vọng về một cuộc sống ấm no, bình yên cho nhân dân khắp đất nước. Từ đó, người đọc càng thêm phấn khích, ngưỡng mộ tài năng nghệ thuật xuất sắc của Nguyễn Trãi. Như vậy, ông đã có công lớn trong việc khắc sâu dấu ấn của mình trong lịch sử văn học Việt Nam (Đặng Thái Mai).
Soạn bài Bảo kính cảnh giới - Mẫu 2
Tác giả
- Nguyễn Trãi (1380 - 1442), tự là Ức Trai.
- Nguyên quán làng Chi Ngại, xã Phượng Sơn, tỉnh Hải Dương (trước đây thuộc huyện Chí Linh)
- Sinh ra với tên Nguyễn Ứng Long (sau đổi thành Nguyễn Phi Khanh) - một học sinh nghèo, học giỏi và đỗ Thái học sinh (Tiến sĩ) vào thời Trần. Mẹ là Trần Thị Thái, con gái của quan Tư đồ Trần Nguyên Đán.
- Trong tuổi thơ, Nguyễn Trãi phải chịu nhiều tổn thương: mẹ mất khi chỉ mới năm tuổi, ông nội qua đời khi mười tuổi.
- Năm 1400, Nguyễn Phi Khanh đỗ Tiến sĩ, phục vụ nhà Hồ.
- Năm 1407, bị quân Minh bắt sang Trung Quốc. Nguyễn Trãi mang theo lời cha để báo ân dân, trả nợ nước và thù nhà.
- Sau khi trốn thoát khỏi tù Minh, Nguyễn Trãi gia nhập quân Lam Sơn, cùng với Lê Lợi tham gia cuộc kháng chiến, góp phần quan trọng vào chiến thắng của quân Lam Sơn.
- Ông là một vị tướng lớn của dân tộc Việt Nam, đồng thời cũng là một nhà văn, nhà thơ vĩ đại của dân tộc.
- Tham gia cuộc kháng chiến Lam Sơn với vai trò quan trọng bên cạnh Lê Lợi, giúp đỡ Lê Lợi đánh bại quân xâm lược.
- Tuy nhiên, cuộc đời ông kết thúc bi thảm vào năm 1442 với vụ án “Lệ Chi Viên” nổi tiếng.
- Năm 1980, UNESCO công nhận Nguyễn Trãi là Danh nhân văn hóa thế giới.
- Nguyễn Trãi là một nhà văn chính trị lỗi lạc với các tác phẩm: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, chiếu biểu viết dưới thời Lê… Tư tưởng chủ đạo trong các tác phẩm này là tư tưởng nhân nghĩa, yêu nước thương dân.
- Nguyễn Trãi là một nhà thơ tâm hồn sâu lắng: Ức trai thi tập, Quốc âm thi tập đã ghi lại hình ảnh người anh hùng vĩ đại cũng như con người trần thế.
- Một số tác phẩm đáng chú ý như: Ức Trai thi tập, Quốc âm thi tập, Quân trung từ mệnh tập…
Tác phẩm
1. Bối cảnh sáng tác
- 'Quốc âm thi tập' bao gồm 254 bài, là bộ thơ Nôm sớm nhất vẫn còn tồn tại. Với tập thơ này, Nguyễn Trãi đã trở thành một trong những người đặt nền móng và mở đường cho sự phát triển của thơ Tiếng Việt.
- Quốc âm thi tập được chia thành bốn phần: Vô đề, Môn thì lệnh (Thời tiết), Môn hoa mộc (Cây cỏ), Môn cầm thú (Thú vật).
- Bài thơ này là bài thứ 43 trong số 61 bài thơ của phần “Bảo kính cảnh giới” (thuộc mục 'Vô đề' của tập thơ 'Quốc âm thi tập').
2. Cấu trúc
Gồm 2 phần:
- Phần 1. Sáu câu thơ đầu: hình ảnh cảnh ngày hè tại làng quê.
- Phần 2. Hai câu còn lại: niềm tin và ước ao của nhà thơ.
3. Ý nghĩa
Bài thơ về cảnh ngày hè thể hiện tình yêu thiên nhiên, đời sống và lòng yêu nước của Nguyễn Trãi.
4. Nghệ thuật
Nghệ thuật sử dụng ngôn từ, biểu cảm điển cố và kỹ thuật tích hợp điển tích…
