Buzz
Hôm nay, Mytour hân hạnh giới thiệu tài liệu về Soạn văn 8: Hịch tướng sĩ, nhằm hỗ trợ học sinh trong việc chuẩn bị bài.
Các bạn học sinh lớp 8 hãy tham khảo để chuẩn bị cho bài nói và nghe một cách tốt nhất.
Sơ đồ tư duy về Hịch tướng sĩ
Soạn bài Hịch tướng sĩ
1. Chuẩn bị
Nghệ thuật: Lập luận chặt chẽ, lý lẽ rõ ràng, hình ảnh sinh động, thuyết phục, và văn phong sôi động...
2. Đọc hiểu
Câu 1. Phần 2 tập trung vào điều gì?
Vạch trần tội ác của kẻ thù và sự căm ghét của người chủ tướng.
Câu 2. Tác giả chỉ trích những thái độ và hành động nào?
- Thái độ thờ ơ trước số phận của quốc gia: coi thường nhục nhã mà không biết xấu hổ, nhìn thấy xấu hổ mà không biết hổ thẹn; làm người đứng đầu triều đình phải phục tùng kẻ thù mà không biết giận dữ; nghe thấy âm nhạc triều thường để tiếp đón đại biểu giả mạo mà không biết căm phẫn.
- Sống phóng túng, thưởng thức: sử dụng việc đá gà làm trò vui, hoặc tham gia đánh bạc như một phần giải trí; hoặc tận hưởng cuộc sống thú vị ở nông trại hoặc trên cánh đồng; hoặc quan tâm đến gia đình, con cái; hoặc tập trung vào việc làm giàu mà lãng quên sự phục vụ đất nước, hoặc say mê săn bắn mà lãng quên nghĩa vụ quân sự; hoặc thích thưởng thức rượu ngon, hoặc say mê ca hát.
Câu 3. Việc đề cập đến hậu quả nhằm mục đích gì?
Thức tỉnh lòng tự trọng, trách nhiệm của các lính, để họ tự nhận thức lại bản thân và thay đổi tư duy cũng như hành động.
Câu 4. Những vấn đề được nêu ở phần cuối phần 3 là gì?
Khuyến khích họ nâng cao tinh thần cảnh giác, khích lệ họ rèn luyện, học hỏi theo “Quân đoàn văn hóa” để tăng cường sức mạnh quân đội.
Câu 5. Câu hỏi “Tại sao như vậy?” được dùng để giải thích điều gì?
Câu hỏi dùng để giải thích và mở ra nội dung ở phần kết.
3. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Xác định mục đích và đối tượng thuyết phục của bài Hịch tướng sĩ.
- Mục tiêu: Kích động lòng căm thù giặc, thúc đẩy ý chí quyết tâm chống giặc cứu nước của lính, thuyết phục họ tập trung rèn luyện theo Binh thư yếu lược.
- Đối tượng: Lính
Câu 2. Mô tả cấu trúc của bài hịch, nêu rõ quan điểm của từng phần và mối liên kết giữa các phần với mục tiêu của bài hịch.
- Bài hịch được chia thành 4 phần.
- Phần 1. Từ đầu đến “còn lưu tiếng tốt”: Giới thiệu các trung thần và nghĩa sĩ.
- Phần 2. Tiếp theo đến “ta cũng vui lòng”: Phơi bày tội ác của kẻ thù và lòng căm thù của một vị chủ tướng.
- Phần 3. Tiếp theo đến “vui vẻ phỏng có được không?”: Phê phán hành vi sai lầm của các tướng lính dưới quyền.
- Phần 4. Phần còn lại: Khuyến khích tướng sĩ nghiên cứu “Binh thư yếu lược.”
- Ý nghĩa của từng phần:
- Phần 1: Truyền đạt bằng các trung thần thuở xưa để khích lệ lòng trách nhiệm của lính đối với tổ quốc.
- Phần 2: Thúc đẩy lòng căm thù giặc của binh sĩ, giúp họ hiểu sâu hơn về lòng của một vị chủ tướng.
- Phần 3: Tái hiện lại lòng tận tụy của Trần Quốc Tuấn với binh sĩ để nhắc nhở lòng trung thành và phê bình những hành vi sai trái, cũng như khuyến khích sự thay đổi.
- Phần 4: Khích lệ binh sĩ chú ý học tập Binh thư yếu lược.
Câu 3. Cách tác giả thuyết phục qua bài hịch (Gợi ý: Tại sao tác giả bắt đầu bài hịch bằng việc trình bày những ví dụ về trung thần nghĩa sĩ? Tại sao ông diễn đạt tình cảm với các tướng sĩ và chỉ trích mạnh mẽ những hành động, suy nghĩ sai trái của họ? Lời khuyên của tác giả dựa trên cơ sở gì?...).
Thuyết phục của tác giả:
- Trước hết, Trần Quốc Tuấn đem ra các ví dụ về trung thần trước đây để khích lệ lòng trách nhiệm của binh sĩ với tổ quốc, nhấn mạnh rằng những tấm gương trung thần sẽ được lưu danh trong lịch sử, từ đó thúc đẩy ý thức trách nhiệm của nam nhi với đất nước.
- Sau đó, ông phơi bày tội ác của kẻ thù, thể hiện lòng của mình trước tình hình của đất nước để khơi gợi lòng căm thù giặc của binh sĩ và giúp họ hiểu sâu hơn về lòng của một vị chủ tướng.
- Ông nhắc lại lòng trung thành của mình đối với binh sĩ để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc sống đúng đạo đức, từ đó phê phán những hành vi sai trái và khuyến khích sự thay đổi.
- Ông kêu gọi binh sĩ tập trung vào việc học tập Binh thư yếu lược.
Câu 4. Văn nghị luận không chỉ thuyết phục bằng lý lẽ mà còn bằng cảm xúc. Trích dẫn các đoạn trong bài hịch để minh họa lý lẽ và cảm xúc của Trần Quốc Tuấn.
- Các câu văn thể hiện lý lẽ:
- Các anh em đã ở bên ta, chia sẻ binh quyền suốt thời gian dài,...
- Nhưng bây giờ các anh em chỉ nhìn thấy sự nhục nhã mà không biết xấu hổ, thấy quê hương bị nhục nhã mà không biết xấu hổ. Làm quan triều đình phải phục vụ quân giặc mà không biết tức giận; nghe nhạc thái thường để đón tiếp yến nguỵ sứ mà không biết căm phẫn.
- Bây giờ ta lựa chọn phương pháp quân sự của các nhà thống nhất để viết thành một quyển sách gọi là Binh thư yếu lược. Nếu các anh em biết phải học tập sách này, tuân theo lời dạy của ta, thì mới đúng đắn; nếu khinh bỏ sách này, đi ngược lại lời dạy của ta, tức là kẻ thù.
…
- Một số câu văn tiết lộ tâm trạng của Trần Quốc Tuấn:
- Thực sự, nó giống như việc nuôi một con hổ đói bằng cách đem thịt mình ra cho nó ăn, chỉ để tránh khỏi việc bị nó tấn công sau này!
- Tôi thường phải quên đi ăn, nửa đêm vẫn nằm vắt vẻo trên gối; bao nhiêu là lần ruột đau như bị cắt, nước mắt tràn đầy; chỉ vì tức giận chưa giải tỏa nên còn phải chịu đựng đau đớn từ việc lột da, nuốt gan và uống máu của kẻ thù. Dù có phải chịu đối mặt với cái chết hàng trăm lần, hoặc xác thân này phải bị bày ra ngoài cho thiên hạ chê cười, thậm chí dù được gói bọc trong lớp da ngựa, tôi vẫn sẵn lòng.
- Lúc đó, tôi và các bạn sẽ phải chịu đựng đau đớn đến bao giờ!
…
Câu 5. Tóm tắt về giá trị nội dung và nghệ thuật của bài hịch.
- Nội dung: phản ánh tinh thần yêu nước sâu sắc của dân tộc ta trong cuộc kháng chiến chống xâm lược ngoại bang. Điều này được thể hiện qua lòng căm thù kẻ thù, quyết tâm đánh bại kẻ xâm lược.
- Nghệ thuật: lập luận chặt chẽ, logic rõ ràng, giàu hình ảnh, sức thuyết phục cao, văn phong giàu nhạc điệu...
Câu 6. Hiện nay, thể loại văn bản nào có mục đích và nội dung tương đương với hịch? Theo bạn, khi nào người ta thường viết loại văn bản như vậy?
- Ngày nay, loại văn bản có mục đích và nội dung tương tự như hịch là các thông điệp kêu gọi.
- Các văn bản được soạn khi cần kêu gọi nhân dân hành động cùng nhau, thường được sử dụng trong thời kỳ chiến tranh hoặc các sự kiện lịch sử quan trọng...
Câu 7. Từ bài Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn, em học được điều gì về cách viết văn nghị luận nhằm thuyết phục người đọc?
- Mục tiêu của văn nghị luận cần được đề cao, xác định rõ đối tượng mục tiêu.
- Phải xác định rõ luận điểm, lý lẽ và cung cấp các bằng chứng chính xác, có tính hệ thống.
- Cần lựa chọn phương pháp lập luận phù hợp, sử dụng ngôn ngữ và giọng điệu giàu tính thuyết phục.
