Buzz
Tri thức về kiểu bài
Đọc phần lí thuyết (trang 23, SGK Ngữ Văn 10, tập một) để có đầy đủ tri thức và cách làm một bài văn nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể.
Đọc tài liệu tham khảo
Câu 1 (trang 26, SGK Ngữ Văn 10, tập một)
Đề bài: Mở bài, thân bài và kết bài của tài liệu đã đáp ứng đúng yêu cầu của kiểu văn nghị luận phân tích, đánh giá một truyện kể chưa? Tại sao?
Phương pháp giải:
- Đọc tài liệu tham khảo.
- Chú ý đến các phần mở bài, thân bài và kết bài.
- So sánh với yêu cầu của kiểu văn phân tích, đánh giá một truyện kể ở phần Tri thức về kiểu văn.
Lời giải chi tiết:
Mở bài, thân bài và kết bài của tài liệu đã đáp ứng đúng yêu cầu của kiểu văn phân tích, đánh giá một truyện kể. Bởi:
- Về cấu trúc (ba phần đầy đủ):
+ Mở bài: tài liệu đã giới thiệu truyện kể sẽ được phân tích và hướng làm của bài viết.
+ Thân bài: đã trình bày các đặc điểm nổi bật: chủ đề và ý nghĩa của chủ đề, những đặc điểm nghệ thuật (bao gồm phân tích từng đặc điểm nghệ thuật).
+ Kết bài: đưa ra nhận xét về chủ đề và nghệ thuật cùng với ý nghĩa của tác phẩm đối với bản thân.
- Về phương pháp luận: chặt chẽ, mạch lạc, rõ ràng, thuyết phục độc giả.
Câu 2 (trang 26, SGK Ngữ Văn 10, tập một)
Đề bài: Các quan điểm trong tài liệu được sắp xếp theo trình tự nào, có hợp lý không?
Phương pháp giải:
- Đọc tài liệu tham khảo.
- Chú ý đến cách sắp xếp các quan điểm trong bài.
Lời giải chi tiết:
- Các quan điểm trong tài liệu được sắp xếp theo trình tự từ chủ đề đến những điểm nổi bật về nghệ thuật.
- Đây là trình tự hợp lý vì cần làm rõ chủ đề trước để người đọc hiểu vấn đề chính trong truyện đang được phân tích. Từ đó, người viết tiếp tục nêu ra những điểm nổi bật về nghệ thuật để góp phần tạo nên thành công của văn bản.
Câu 3 (trang 26, SGK Ngữ Văn 10, tập một)
Đề bài: Trong mỗi quan điểm, tài liệu đã có sự kết hợp giữa lý lẽ, bằng chứng như thế nào? Ví dụ.
Phương pháp giải:
- Đọc tài liệu tham khảo.
- Chú ý các quan điểm, lý lẽ và bằng chứng trong bài.
Lời giải chi tiết:
Trong mỗi quan điểm, tài liệu đã kết hợp lý lẽ và bằng chứng hợp lí, đúng đắn, thuyết phục người đọc, người nghe.
Ví dụ: Ở quan điểm thứ hai (Những điểm nổi bật về nghệ thuật).
- Tài liệu đã phân chia các điểm nghệ thuật để phân tích, giúp người đọc dễ hiểu hơn.
- Với mỗi điểm nghệ thuật, tài liệu đã chỉ rõ tên điểm đó, cách biểu hiện qua từ ngữ và tác dụng của nó.
- Bằng chứng được đưa ra ngay phía sau lý lẽ để làm rõ, chứng minh.
- Cụ thể, ở 3a (Phân tích, đánh giá nghệ thuật tạo tình huống).
+ “Thường thì, để thể hiện hành vi, tính cách của một nhân vật, tác giả truyện ngụ ngôn sẽ đặt nhân vật vào tình huống thách thức, nguy hiểm” → lý lẽ.
+ “Trong truyện Chó sói và chiên con, tình huống nguy hiểm ấy là chiên con đang uống nước thì gặp sói, sói tìm cách bắt tội để có lí do “trừng phạt” chú chiên tội nghiệp và hợp lý hóa hành động tàn bạo của mình” → bằng chứng đứng ngay sau lý lẽ để làm rõ.
+ “Tình huống và diễn biến ấy khiến cho điều mà người kể chuyện rút ra, khẳng định ở đầu truyện – cái quyền năng luôn thuộc về kẻ mạnh – ngày càng hiện rõ hơn qua từng chi tiết, từng câu thơ” → nêu ra tác dụng của điểm nghệ thuật đó.
Câu 4 (trang 26, SGK Ngữ Văn 10, tập một)
Đề bài: Bạn nhận xét gì về cách tác giả phân tích, đánh giá ý nghĩa, giá trị của chủ đề?
Phương pháp giải:
- Đọc tài liệu tham khảo.
- Chú ý cách tác giả phân tích, đánh giá ý nghĩa, giá trị chủ đề.
Lời giải chi tiết:
Cách tác giả phân tích, đánh giá ý nghĩa và giá trị chủ đề có sự mạch lạc, liên kết với nhau, giúp người đọc hiểu rõ chủ đề bài viết và ý nghĩa của chủ đề được biểu hiện như thế nào; có sự bao quát phù hợp với mọi đối tượng đọc và mục đích tác phẩm.
Câu 5 (trang 26, SGK Ngữ Văn 10, tập một)
Đề bài: Tác giả đã phân tích, đánh giá những điểm nổi bật nghệ thuật nào của truyện kể? Chúng có tác dụng gì trong việc thể hiện chủ đề của truyện kể?
Phương pháp giải:
- Đọc tài liệu tham khảo.
- Chú ý những điểm nổi bật nghệ thuật đã được nêu ra trong tài liệu.
Lời giải chi tiết:
- Những điểm nổi bật nghệ thuật của truyện kể được tác giả nêu ra trong tài liệu bao gồm:
+ Nghệ thuật tạo tình huống.
+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật biểu trưng.
+ Nghệ thuật kể chuyện bằng thơ.
+ Nghệ thuật khắc họa tính cách nhân vật qua đối thoại.
→ Nhận xét: Những nghệ thuật trên đã làm nổi bật tính cách nhân vật. Từ đó, chủ đề của truyện kể được làm sáng rõ, tô đậm và để lại những bài học sâu sắc cho người đọc.
Câu 6 (trang 26, SGK Ngữ Văn 10, tập một)
Đề bài: Từ tài liệu trên, bạn suy luận được những gì khi viết văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện kể?
Phương pháp giải:
- Đọc tài liệu tham khảo.
- Đọc cách phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện kể để suy luận.
Lời giải chi tiết:
Từ tài liệu trên, những suy luận mà bạn có khi viết văn nghị luận phân tích, đánh giá một tác phẩm truyện kể bao gồm:
- Cần lập dàn ý trước khi viết bài.
- Phân tích, đánh giá theo một trình tự nhất định.
- Cần có sự liên kết mạch lạc, rõ ràng giữa các đoạn văn trong bài, giữa các quan điểm, lý lẽ và dẫn chứng.
- Cần đưa ra ngay dẫn chứng để chứng minh, làm rõ quan điểm, lý lẽ.
Bài viết: Phân tích truyện ngụ ngôn 'Con cáo và chùm nho'
Kể về một con cáo thèm thuồng chùm nho và cố gắng với mọi cách để hái chúng, nhưng cuối cùng lại thất bại. Chủ đề của truyện là sự tự cao và bị phê phán việc đổ lỗi cho hoàn cảnh. Câu chuyện phản ánh nhân vật cáo là biểu tượng của sự tự cao và cố gắng biện hộ cho bản thân. Thông qua lời thoại của nhân vật, tác giả đã tạo ra một bài học sâu sắc về sự khiêm tốn và chấp nhận trách nhiệm.
Đọc câu chuyện này, ta nhận ra giá trị của sự khiêm tốn và khả năng chấp nhận trách nhiệm trong cuộc sống.
