1. Ôn tập lý thuyết về văn bản tường trình
Các kiến thức cơ bản:
+ Văn bản tường trình là loại văn bản mô tả thiệt hại hoặc mức độ trách nhiệm của người tường trình đối với các sự việc xảy ra, cần được xem xét và đánh giá.
+ Người viết tường trình là cá nhân có liên quan đến sự việc, trong khi người nhận tường trình là cá nhân hoặc cơ quan có thẩm quyền để xem xét và xử lý vấn đề.
+ Văn bản tường trình cần tuân thủ đúng quy định về hình thức và phải cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin như thời gian, địa điểm, sự việc, tên các bên liên quan cùng với đề nghị của người viết. Cần ghi rõ người gửi, người nhận, ngày tháng và địa điểm để đảm bảo giá trị của văn bản.
Câu 1 trang 136 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Mục đích của việc viết tường trình là gì?
Trả lời: Mục đích của việc viết tường trình là để mô tả thiệt hại hoặc xác định mức độ trách nhiệm của người tường trình đối với các sự việc gây ra hậu quả cần được xem xét.
Câu 2 trang 136 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Sự khác biệt và sự tương đồng giữa văn bản tường trình và văn bản báo cáo là gì?
Trả lời: Văn bản tường trình và báo cáo có những điểm tương đồng và khác biệt như sau:
Điểm tương đồng:
+ Cả hai loại văn bản đều phải tuân theo quy định về hình thức và cung cấp đầy đủ các thông tin như thời gian, địa điểm, sự việc, và tên các bên liên quan.
+ Cả hai đều cần có đầy đủ thông tin về người gửi, người nhận, thời gian và địa điểm để có giá trị pháp lý.
Điểm khác biệt:
+ Báo cáo: Trình bày những công việc đã hoàn thành và những kết quả đạt được của người viết, để người khác có thể nắm bắt và hiểu rõ hơn.
+ Tường trình: Diễn đạt mức độ thiệt hại hoặc trách nhiệm của người tường trình đối với các sự cố xảy ra, nhằm mục đích xem xét và đánh giá.
Câu 3 trang 136 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Mô tả cấu trúc chính của văn bản tường trình. Những mục nào là bắt buộc trong loại văn bản này? Phần nội dung của tường trình nên được trình bày ra sao?
Trả lời: Cấu trúc phổ biến của văn bản tường trình bao gồm:
- Quốc hiệu và tiêu ngữ (đặt ở vị trí trung tâm)
- Địa điểm và thời gian lập tường trình (đặt ở góc phía bên phải)
- Tiêu đề văn bản (đặt chính giữa và thường sử dụng kiểu chữ đậm hoặc in hoa)
- Người hoặc cơ quan nhận bản tường trình.
- Nội dung của bản tường trình
- Kết thúc: Bao gồm lời đề nghị, cam kết và thời gian thực hiện tường trình; kèm theo họ tên và chữ ký của người lập tường trình.
2. Soạn bài văn 8 về luyện tập viết văn bản tường trình
Câu 1: Xác định các lỗi trong việc sử dụng văn bản cho các tình huống sau:
a. Trong trường hợp này, bạn cần viết bản kiểm điểm thay vì tường trình.
b. Để chuẩn bị cho đại hội Đội TNTP, chi đội trưởng nên viết bản báo cáo.
c. Cô tổng phụ trách Đội cần biết về các hoạt động và kết quả của chi đội trong đợt thi đua vừa qua; vì vậy, bạn Hoa cần viết bản báo cáo thay vì tường trình.
Câu 2: Đưa ra hai tình huống phổ biến trong cuộc sống mà bạn cho rằng cần phải lập văn bản tường trình.
+ Khi xảy ra một vụ xô xát giữa hai bạn trong lớp và bạn là người chứng kiến toàn bộ sự việc, bạn cần viết bản tường trình để nộp cho cô giáo chủ nhiệm.
+ Nếu một chú công nhân làm rơi ví chứa nhiều giấy tờ quan trọng trên đường về nhà, chú ấy cần viết bản tường trình để nhờ sự hỗ trợ từ công an.
Câu 3: Dựa trên một tình huống cụ thể, hãy viết một bản tường trình.
Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Hoà Bình, ngày 15 tháng 02 năm 2023
BẢN TƯỜNG TRÌNH
Về sự cố xảy ra trong lớp vào ngày 14 tháng 02 năm 2023
Kính gửi: Ban Giám hiệu Trường THCS Hải Tân Tôi là: NGUYỄN VĂN A, lớp trưởng lớp 8H trường THCS Hải Tân Ngày 14 tháng 02 năm 2023, tại lớp 8H đã xảy ra một sự cố lộn xộn. Thay mặt toàn thể lớp, tôi xin trình bày lại sự việc như sau:
Vào khoảng 07h15' ngày 14 tháng 02 năm 2023, trong giờ nghỉ 5 phút giữa tiết 1 (Hoá học) và tiết 2 (Lịch sử), khi cô giáo vừa rời lớp, bạn Trần Văn B, học sinh lớp 9B, đã mang một bó hoa vào lớp để tặng bạn Nguyễn Thị Minh C và yêu cầu bạn C ra ngoài. Tuy nhiên, bạn C từ chối vì cho rằng giờ nghỉ ngắn không đủ để ra ngoài và không muốn vi phạm nội quy. Bạn B đồng ý và hẹn bạn C ra ngoài vào giờ ra chơi. Sau đó, bạn B rời lớp và bạn C để bó hoa lên bàn học trống cuối lớp.
Sau tiết học thứ hai, vào khoảng 08h05', khi cô giáo đã rời lớp và các bạn đang dọn dẹp sách vở, bất ngờ có tiếng đạp cửa rất mạnh. Bạn Trần Bích D cùng nhóm bạn nữ lớp 9B xông vào lớp, lao đến chỗ bạn C. Bạn D vừa chửi bới vừa lăng mạ bạn C với những lời như 'cướp người yêu của tao', 'mày chán sống à'. Bạn Nguyễn Ngọc E liên tục dùng bó hoa đập vào bạn C, trong khi bạn Nguyễn Ngọc F dùng tay đánh bạn C. Các học sinh lớp 8H không kịp phản ứng, và bạn Trần Hoà G lập tức đi gọi tổ bảo vệ. Các bạn nam trong lớp phải giữ nhóm học sinh nữ lớp 9B để ngăn chặn xô xát, chỉ khi tổ bảo vệ đến, nhóm học sinh nữ mới ngừng lại.
Tôi cam kết rằng những thông tin trên là hoàn toàn chính xác. Nếu có sai sót, tôi sẵn sàng chịu mọi hình thức kỷ luật của nhà trường.
Người lập tường trình
A
Nguyễn Văn A
3. Một số mẫu văn bản báo cáo
Ví dụ 1:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
Hà Nội, ngày 10 tháng 6 năm 2023
THÔNG BÁO TƯỜNG TRÌNH
Về sự cố làm hỏng thiết bị thí nghiệm
Kính gửi: Cô Nguyễn Thanh Thảo, giáo viên môn Hóa học.
Em tên là: Phạm Việt Dũng, học sinh lớp 8A, trường THCS Bình Minh, xin trình bày với cô về một sự việc như sau:
Trong tiết học Hóa học ngày hôm nay, em đã vô tình làm vỡ 3 ống nghiệm và 1 bình nước cất. Em thành thật xin lỗi cô vì đã không tuân thủ các quy tắc trong phòng thí nghiệm và xin nhận hoàn toàn trách nhiệm về sự cố này.
Người trình bày
Phạm Việt Dũng
Ví dụ 2:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
THÔNG BÁO TƯỜNG TRÌNH
(Về việc vắng mặt trong giờ thể dục tập bơi)
Kính gửi: Thầy Đặng Quang Thanh, giáo viên bộ môn thể dục lớp 8A.
Em tên là Thái Bảo Hạo Nhiên, học sinh lớp 8A của trường THCS Đặng Trần Côn, xin được báo cáo với thầy về một sự việc như sau:
Vào thứ Hai, ngày 4/7/2023, thầy đã nhắc nhở chúng em tập trung ở hồ Hòa Bình để học bơi. Tuy nhiên, vào Chủ nhật ngày 3/7/2023, khi em giúp mẹ lau nhà, em bị trượt ngã và bị bong gân. Do không thể thông báo cho thầy kịp thời, em chỉ đến lớp để học các môn khác nhưng không thể ra hồ bơi trong tiết đầu. Em đã nghĩ rằng có thể nhờ bạn nào đó đưa giấy xin phép cho thầy vì ba em đưa em đến trường sớm, nhưng do kẹt xe nên em không gặp được ai.
Em xin xác nhận rằng sự việc trên là chính xác và mong thầy thông cảm, xóa điểm đánh giá giờ C trong “Sổ đầu bài” của lớp.
Người báo cáo
Thái Bảo Hạo Nhiên
Ví dụ 3:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
THÔNG BÁO TƯỜNG TRÌNH
Về sự việc xung đột với bạn Nhật Nam.
Kính gửi: Cô Vũ Hồng Nhung, giáo viên chủ nhiệm lớp 9P3.
Em là Trần Gia Huy, học sinh lớp 9P3 tại trường THCS Marie Curie, xin được trình bày với cô về sự việc như sau.
Sáng nay, thứ Ba, ngày 15/9/2023, khi em đang chơi bóng ở sân trường, bạn Nhật Nam đến và lấy bóng của em. Mặc dù em đã yêu cầu bạn trả lại, nhưng bạn không nghe và còn lăng mạ em. Do tức giận, em đã phản ứng bằng cách đánh bạn, và bạn cũng đáp trả. Hậu quả là bạn bị chảy máu mũi do cú đấm của em. Một số bạn khác đã can thiệp và chúng em cùng nhau đưa Nhật Nam lên phòng y tế. Em đã xin lỗi bạn và bạn cũng đã xin lỗi em.
Em xin cam kết rằng sự việc trên hoàn toàn đúng sự thật. Em mong cô tha thứ cho hành động của chúng em và hứa sẽ không để tình trạng tương tự xảy ra lần nữa.
Người trình bày
Trần Gia Huy