1. Nội dung tác phẩm Thảo luận về phép học
Trong tác phẩm Thảo luận về phép học của Nguyễn Thiếp, ông phân tích cách học và mục tiêu của việc học. Ông nhấn mạnh rằng học không chỉ là tiếp thu kiến thức mà còn là rèn luyện phẩm chất và khả năng của cá nhân.
Nguyễn Thiếp cho rằng để học hiệu quả, người học nên bắt đầu từ những kiến thức cơ bản và nền tảng, sau đó tiến dần đến các kiến thức phức tạp hơn. Điều này giúp họ hiểu sâu hơn về một lĩnh vực và áp dụng kiến thức vào thực tiễn, từ đó trở thành chuyên gia và đóng góp tích cực cho xã hội.
Nguyễn Thiếp cũng nhấn mạnh rằng học phải gắn liền với hành động. Người học cần kết hợp lý thuyết với thực hành, áp dụng kiến thức vào thực tế để nâng cao kỹ năng thực tiễn. Theo ông, học chỉ để biết mà không thực hành sẽ không đạt hiệu quả tối ưu.
Nguyễn Thiếp tin rằng nếu mỗi người biết cách học đúng và áp dụng kiến thức vào thực tiễn, đất nước sẽ sinh ra nhiều nhân tài, chế độ vững mạnh và quốc gia sẽ phát triển thịnh vượng. Đóng góp của mỗi cá nhân sẽ lớn hơn và cộng đồng sẽ phát triển bền vững.
2. Phân tích văn bản Thảo luận về phép học
Mục tiêu cao cả của việc học
- Mục tiêu cao cả của việc học là: học để trở thành người tốt hơn
- Khái niệm học được làm rõ qua các hình ảnh so sánh, học để hiểu sâu về đạo
- Đạo hướng dẫn cách ứng xử trong gia đình và xã hội
Phê bình lối học lệch lạc và sai lầm
- Tác giả chỉ trích những phương pháp học sai lầm:
+ Học theo hình thức: chỉ nhớ câu chữ mà không hiểu ý nghĩa thực sự
+ Học để tìm kiếm danh tiếng và lợi ích cá nhân
- Hệ quả: các vua chúa yếu kém, quan lại nịnh hót → quốc gia suy yếu, gia đình tan vỡ
Quan điểm và phương pháp học
- Quan điểm về học tập:
+ Việc học cần phải được lan rộng và áp dụng phổ biến
+ Mở rộng số lượng trường học và đa dạng hóa đối tượng học viên
+ Cung cấp điều kiện thuận lợi để hỗ trợ người học
- Phương pháp học tập:
+ Tiến hành học theo từng bước một cách tuần tự
+ Học sâu rộng, suy nghĩ thấu đáo, và biết tóm tắt những điểm chính
+ Học phải gắn liền với thực hành. Đây là mục tiêu tối thượng của việc học
⇒ Áp dụng quan điểm và phương pháp học đúng đắn sẽ giúp đào tạo nhân tài và cống hiến cho quốc gia.
⇒ Thể hiện sự coi trọng hiệu quả của việc học chân chính và niềm tin vào tương lai tươi sáng của đất nước.
3. Tóm tắt nội dung bài Thảo luận về phép học
Tóm tắt:
Bài tấu Bàn về phép học của Nguyễn Thiếp gửi vua nhằm làm rõ mục tiêu thực sự của việc học: học để trở thành người tốt. Tác giả trình bày quan điểm và phương pháp học hiệu quả: bắt đầu từ kiến thức cơ bản, tiến dần từ đơn giản đến phức tạp, học rộng và hiểu sâu, đồng thời phải thực hành. Học không chỉ là tiếp thu kiến thức mà còn phải áp dụng vào thực tiễn, góp phần phát triển nhân tài và củng cố đất nước.
Đề cương:
Bài tấu được chia thành ba phần chính.
Phần 1, từ đầu đến câu “Nước mất nhà tan đều do những điều tệ hại ấy”, tập trung vào mục đích học tập. Nguyễn Thiếp cho rằng mục đích học không chỉ là thu thập kiến thức mà còn để rèn luyện phẩm hạnh, giúp con người hoàn thiện hơn. Học giúp phân biệt đúng sai, từ đó đưa ra những quyết định sáng suốt trong cuộc sống.
Phần 2, từ câu “Xin chớ bỏ qua”, tập trung vào phương pháp học. Nguyễn Thiếp nhấn mạnh cách học hiệu quả: bắt đầu từ kiến thức nền tảng, tiến dần từ thấp đến cao, học rộng và hiểu sâu, biết tóm lược những điểm chính. Việc học cần phải liên tục và không bị gián đoạn để đạt hiệu quả cao nhất.
Phần 3: Phần còn lại: Vai trò của việc học.
4. Soạn văn lớp 8 bài Bàn luận về phép học
Câu 1: Theo Nguyễn Thiếp, điều cốt lõi trong việc học là gì?
Bài Làm: Theo Nguyễn Thiếp, mục tiêu quan trọng nhất trong việc học là học để đạt được trí tuệ cao quý: “Hiểu rõ đạo”. Điều này có nghĩa là học để trở thành người tốt, sống theo chuẩn mực đạo đức và làm tròn trách nhiệm công dân. Việc học giúp rèn luyện phẩm hạnh và nâng cao tri thức, từ đó tự hoàn thiện và đóng góp tích cực cho xã hội.
Câu 2: Tác giả đã chỉ trích những phương pháp học nào là sai lầm và hệ quả của những phương pháp đó là gì?
Bài Làm: Tác giả đã chỉ trích những phương pháp học sai lầm như sau:
- Phương pháp học hình thức (chỉ học thuộc lòng mà không hiểu nội dung thật sự)
- Học vì lợi ích cá nhân, cầu danh lợi (học để đạt được danh tiếng, được trọng vọng, hoặc để có lợi lộc) thay vì học với mục tiêu cao quý và chính đáng.
Hệ quả của những phương pháp này là chỉ tạo ra vẻ ngoài mà không có thực chất, khiến con người trở nên hèn kém, dẫn đến tình trạng hỗn loạn trong triều đình và cuối cùng là “nước mất, nhà tan”.
Câu 3: Bài tấu nhắc đến những loại “phép học” nào? Theo em, bản chất của các “phép học” đó là gì?
Bài Làm: Bài tấu bàn về các nguyên tắc học tập:
- Học cần tuân theo trình tự từ đơn giản đến phức tạp, từ cơ bản đến nâng cao: 'Bắt đầu với học Tiểu học để xây dựng nền tảng. Tiến dần lên các mức độ khó hơn...'. Điều này nghĩa là người học cần khởi đầu từ những kiến thức cơ bản.
- Mặc dù học tập nên bao quát, nhưng cần phải biết tinh gọn những điểm cốt lõi, cốt yếu (“học rộng nhưng phải rút gọn”).
- Quan trọng, việc học phải gắn liền với thực hành, kiến thức lý thuyết cần được áp dụng vào thực tiễn cuộc sống: 'Phải làm theo những gì đã học'.
Câu 4: Hoàn thiện sơ đồ để thể hiện rõ sự phân tích lập luận trong văn bản “Bàn luận về phép học”.
Đề Bài:
- Mục tiêu chân thật của việc học:
+ Ngọc không được mài dũa thì không thể trở thành đồ quý; người không học hỏi sẽ không hiểu rõ chân lý
+ Có nghĩa là học để trở thành người tốt, sống tốt hơn và hành xử theo chuẩn mực xã hội.
- Phương pháp học cần được chỉ trích:
+ Phương pháp học chỉ chú trọng hình thức
+ Học để đạt được mục đích thực dụng, tìm kiếm danh vọng và lợi ích
- Phương pháp học nên được theo đuổi
+ Học cần phải theo trình tự từ cơ bản đến nâng cao, từ đơn giản đến phức tạp
+ Nên học rộng nhưng cần biết cách tổng hợp lại
+ Học phải kết hợp với thực hành
- Lợi ích của việc học
+ Khi đạo học được thực hành, nhiều người trở nên tốt hơn, từ đó xã hội trở nên công bằng và đất nước thịnh vượng
Câu 5: Sơ đồ lập luận cho đoạn văn
Thực hành (trang 79 sgk Ngữ văn 8 tập 2)
Phương pháp 'học đi đôi với hành' không chỉ là tiếp thu lý thuyết mà còn là ứng dụng lý thuyết vào thực tiễn. Kết hợp học và hành giúp tạo ra kết quả thực tế và ý nghĩa, tránh rơi vào lý thuyết suông. Mặc dù phương pháp này có giá trị lớn, nhưng ở nước ta, nó chưa được đánh giá đúng mức, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục. Do đó, cần xác định mục tiêu học tập chính xác và thường xuyên áp dụng phương pháp này.
Việc học tập có mục tiêu chính là giúp con người trưởng thành và có đạo đức. Nó giúp tìm ra giá trị sống thực sự và hiểu bản chất của đạo đức. Phương pháp học tập hiệu quả bắt đầu từ kiến thức cơ bản và tiến dần lên cao. Đồng thời, việc kết hợp học lý thuyết với thực hành giúp phát triển kỹ năng và trang bị kiến thức thực tế.