Với việc soạn văn Quá trình văn học và phong cách văn học ở các trang từ 178 đến 183 trong sách Ngữ văn lớp 12, học sinh sẽ dễ dàng trả lời các câu hỏi và soạn văn 12.
Soạn văn Quá trình văn học và phong cách văn học
Câu 1 (trang 178 sgk ngữ văn 12 tập 1):
Quá trình văn học: sự phát triển, biến đổi, và tồn tại của văn học qua các giai đoạn
- Quy luật tổng quát của Quá trình văn học:
+ Quy luật chung của văn học là gắn liền với cuộc sống và lịch sử
+ Quy luật chuyển giao và đổi mới
+ Quy luật duy trì và phát triển
Câu 2 (Trang 179 sgk ngữ văn 12 tập 1):
- Dòng chảy văn học là yếu tố nổi bật trong quá trình văn học, thuật ngữ này chỉ các phong trào sáng tác tập hợp các tác giả, tác phẩm có liên quan về cảm xúc, tư tưởng, miêu tả hiện thực, tạo ra dòng chảy lớn trong văn học.
- Dòng chảy văn học là yếu tố quan trọng trong quá trình văn học, thuật ngữ này chỉ một số phong trào sáng tác tập hợp các tác giả, tác phẩm có liên quan về cảm xúc, tư tưởng, tạo thành một dòng chảy trong văn học một thời kỳ.
- Một số dòng chảy văn học lịch sử thế giới:
+ Văn học thời Phục hưng: tôn vinh con người, khuyến khích sự sáng tạo cá nhân, chống lại những ý niệm cũ kỹ, chế độ khắc nghiệt của thời Trung Cổ.
VD: Đôn-kí-chốt (Xe-băng-têc) ; Rô-méo & Giu-li-et (Se-xpia)
+ Chủ nghĩa cổ điển: luôn tôn trọng lý trí, sáng tác theo qui luật nghiêm ngặt
Ví dụ: Thể hiện phong cách Kafka, Nhân vật Lão hà tiện của Mô-li-ê
+ Chủ nghĩa lãng mạn: đặt mức cao cho sự chủ quan, sáng tạo về đề tài và hình tượng nghệ thuật, dựa vào trí tưởng tượng để tôn vinh tự do, hạnh phúc, và ước mơ.
VD: Cuộc chiến và hòa bình (Lêo Tốn-xơy Tôi), Tội lỗi và hình phạt (Đôn-ghời-đi-eps-ki)
- Văn học Việt Nam cũng có các dòng chảy: dòng chảy lãng mạn và dòng chảy hiện thực chỉ trích (1930 – 1945), dòng chảy văn học hiện thực xã hội chủ nghĩa (Cách mạng tháng Tám 1945)
+ Chủ nghĩa siêu thực
+ Chủ nghĩa hiện thực mơ hồ
+ Chủ nghĩa hiện tại
Câu 3 (Trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1):
Khái niệm phong cách văn học:
+ Phong cách văn học là biểu hiện đặc sắc, riêng biệt của tác giả trong việc sáng tác
+ Phong cách sáng tạo ra đời do sự cần thiết, nhu cầu tìm kiếm cái mới và yêu cầu của quá trình sáng tạo văn học
+ Quá trình văn học được ghi dấu bằng những tác giả xuất sắc với phong cách độc đáo
- Phong cách in đậm ấn tượng thời kỳ, văn hóa dân tộc
Câu 4 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1):
Biểu hiện của phong cách văn học:
- Dấu vết riêng biệt, quan điểm cá nhân, sự hiểu biết sâu sắc
- Sự sáng tạo trong nội dung
- Cách thức biểu hiện, kỹ thuật nghệ thuật để tạo ra dấu ấn độc đáo
- Sự nhất quán ở bản chất, nhưng vẫn có sự đa dạng và sáng tạo trong triển khai
- Sở hữu phẩm chất nghệ thuật cao, phong phú về thẩm mỹ
Tập luyện
Bài 1 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1):
* Văn học lãng mạn qua tác phẩm Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân:
- Tình huống gặp gỡ đầy trắc trở, xung đột giữa người tử tù và viên quản ngục. Cảnh viết chữ là một bức tranh cổ kính mang nhiều ý nghĩa và vẻ đẹp
- Nguyễn Tuân tạo dựng hình ảnh Huấn Cao phản ánh lý tưởng, sức sáng tạo nghệ thuật của tác giả
* Văn học hiện thực chỉ trích
Niềm vui của một gia đình đang trong thời kỳ tang thương (Vũ Trọng Phụng)
- Đưa vào tâm trí hiện tại, ghi lại một cách chân thực những điều tiêu cực, thối nát, không đạo đức trong xã hội thời kỳ tư sản.
+ Mâu thuẫn hài hước nằm ngay trong tiêu đề, thể hiện sự châm biếm, hài hước và đau khổ, đám con cháu sung sướng trước cái chết của ông nội vì họ phải đợi quá lâu để thừa kế gia tài.
Bài 2 (trang 183 sgk ngữ văn 12 tập 1):
* Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân:
- Khẳng định cá nhân độc đáo và khác biệt.
- Tiếp cận thế giới từ góc độ văn hóa, nghệ thuật, tiếp cận con người từ góc độ tài năng nghệ sĩ.
- Kỹ thuật nghệ thuật tinh tế, thành công trong việc sử dụng ngôn từ, thể hiện bản lĩnh trong việc viết tự do
* Đặc điểm chính về phong cách nghệ thuật của Tố Hữu
+ Thường tập trung vào nội dung về cách mạng, mang đậm dấu ấn của tình yêu nước và chính trị
+ Tính dân tộc được thể hiện rõ ràng, sâu sắc