Sông Nho Quế

Sông Nho Quế là một phụ lưu của sông Gâm, bắt nguồn từ Trung Quốc với tên gọi 南利河 Nán lì hé (sông Nam Lợi) hoặc 普梅河 Pǔ méi hé (sông Phổ Mai). Khi vào Việt Nam, sông này tạo thành đoạn biên giới giữa Việt Nam và Trung Quốc ở vùng cực bắc tại xã Lũng Cú và Má Lé, huyện Đồng Văn, rồi tiếp tục chảy vào tỉnh Hà Giang.

Dòng chảy

Nguồn sông ở Trung Quốc bắt đầu từ vùng núi Nghiễm Sơn thuộc tỉnh Vân Nam, ở độ cao 1.500 m. Dòng chảy theo hướng đông và sau đó là đông nam khi đến biên giới, với đoạn biên giới dài 16,4 km.

Khi vào Việt Nam tại xã Lũng Cú, sông Nho Quế chảy qua các huyện Đồng Văn, Mèo Vạc thuộc tỉnh Hà Giang, và cuối cùng đổ vào sông Gâm tại Nà Phòng, xã Lý Bôn, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng.

Sông có chiều dài 192 km, trong đó đoạn chảy qua Việt Nam dài 46 km. Diện tích lưu vực là 6.052 km² (trong nước Việt Nam là 2.010 km²), độ cao trung bình 1.255 m, và độ dốc trung bình 18,7%. Sông chảy qua thung lũng dạng hẻm vực với tổng lượng nước trung bình hàng năm khoảng 2,69 km³, tương đương với lưu lượng nước bình quân năm 85 m³/s và môđun dòng chảy năm là 15,8 l/s/km².

Một phụ lưu của sông Nho Quế là sông Nhiệm, nằm ở phía hữu ngạn, hợp lưu với Nho Quế tại ranh giới ba xã: Niêm Sơn (tỉnh Hà Giang), Đức Hạnh và Lý Bôn (tỉnh Cao Bằng).

Thủy điện

Tại Việt Nam, sông Nho Quế có hai nhóm thủy điện với tổng cộng năm nhà máy.

Nhóm thủy điện Nho Quế bao gồm ba công trình như sau:

• Thủy điện Nho Quế 3 có công suất 110 MW, sản lượng điện hàng năm đạt 507 triệu kWh, tọa lạc tại xã Lũng Pù và xã Sơn Vĩ, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Dự án khởi công năm 2007 và hoàn thành vào tháng 6 năm 2012.
• Thủy điện Nho Quế 2 có công suất 48 MW, sản lượng điện hàng năm đạt 225 triệu kWh, nằm tại huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Dự án khởi công tháng 8 năm 2012 và hoàn thành vào tháng 8 năm 2016.
• Thủy điện Nho Quế 1 có công suất 32 MW, sản lượng điện hàng năm đạt 129 triệu kWh, tọa lạc tại huyện Đồng Văn và Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang. Dự án khởi công năm 2013 và hoàn thành vào tháng 6 năm 2015.

Nhóm thủy điện Bảo Lâm bao gồm hai công trình trên sông Nho Quế:

• Thủy điện Bảo Lâm 3 có công suất 46 MW, đặt tại xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng và xã Niêm Tòng, huyện Mèo Vạc, tỉnh Hà Giang, được thực hiện từ năm 2015 đến 2017.
• Thủy điện Bảo Lâm 3A có công suất 8 MW, tọa lạc tại xã Đức Hạnh và Lý Bôn, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng, được thực hiện từ năm 2016 đến 2018.

Tại Trung Quốc, có một đập thủy điện được xây dựng cách biên giới khoảng 6 km, hồ nước có thể quan sát rõ trên Google Maps.

Chỉ dẫn

Vì sông nằm ở vùng núi nơi cư trú của nhiều dân tộc thiểu số, nên các đoạn sông có những tên gọi khác nhau. Các tài liệu hiện có đưa ra những tên gọi khác nhau cho sông này ở Trung Quốc:

• Bản wiki tiếng Trung liệt kê tên chính là 南利河 Nán lì hé cùng với các tên khác như 普梅河 Pǔ méi hé và 八嘎河 Bā gā hé.
• Bản đồ tỷ lệ 1:500.000 tờ 'F-48-B Cao Bằng' ghi tên là sông Phổ Mai hoặc Phổ Mai hà, phần đầu nguồn được ghi là 'Quy Mô Đại hà'. Bản đồ Giao thông Việt Nam cũng ghi là 'sông Phổ Mai'.
• Bản đồ tỷ lệ 1:50.000 tờ 'F-48-19-B Đồng Văn' ghi đoạn ở Trung Quốc là 'Nan Li He' và đoạn biên giới có hai tên 'Pu Mei He' và 'Ru Gui He'.
• Trên Google Maps, phần đầu nguồn được ghi là 'Dahe River' và phần gần biên giới Việt - Trung là 'Nanli River', phù hợp với thông tin từ wiki tiếng Trung.

Liên kết ngoài