Soạn bài Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới

I. Trước khi đọc - Soạn bài Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới

- Malala Yousafzai:

+ Sinh ngày 12/7/1997 tại Pakistan, trong một gia đình Pashtun, theo Hồi giáo Sunni.

+ Bố của Malala là nhà thơ, hiệu trưởng và một nhà hoạt động giáo dục. Ông đã khuyến khích, hỗ trợ con gái tham gia hoạt động chính trị.

+ Lúc mới học lớp 7, Malala đã viết blog cho BBC để chia sẻ những ảnh hưởng tiêu cực do quân đội Taliban gây ra.

+ Năm 2012, Malala bị tay súng Taliban tấn công nặng vì dám phản đối việc cấm phụ nữ đi học và phá hủy trường học cho trẻ em gái ở Pakistan.

+ Malala là một nhà hoạt động xã hội, là một trong hai người trẻ tuổi nhất đoạt giải Nobel Hòa bình (10/10/2014), và là người Pakistan thứ hai đoạt giải Nobel.

- Ngày Ma-la-la:

+ Từ ngày 12/7/2013, trong dịp sinh nhật thứ 16 của Malala và là ngày cô phát biểu tại Liên Hợp Quốc, kêu gọi quyền tiếp cận giáo dục cho trẻ em gái toàn cầu. Để tham gia sự kiện này, Malala đã vượt qua hơn 10 ngày nguy hiểm sau khi bị một tay súng Taliban tấn công.

+ Một ngày đặc biệt, hàng ngàn sinh viên, học sinh từ 85 quốc gia tham dự, ngồi trên hàng ghế đầu, trong khi những nhà ngoại giao ngồi phía sau.

+ Được biết đến như 'Ngày Quyền Học Hành của Bé Gái và Phụ Nữ Trên Toàn Cầu'.

Soạn bài Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới - Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo

II. Đọc văn bản - Soạn bài Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới

1. Kiểm tra: Định rõ các yếu tố cá nhân trong đoạn văn này.

Các yếu tố cá nhân hiện diện trong văn bản:

- Những sự kiện, tình huống:

+ 'Và đó chính là lý do tại sao họ ám sát mười bốn sinh viên [...] và phá hủy trường học'.

+ 'Đến bao nhiêu vùng trên thế giới này [...] và bị áp đặt kết hôn trái ý'.

- Diễn đạt một cách rõ ràng, mạch lạc và gần gũi.

2. Phân tích: Việc tái sử dụng cấu trúc 'Chúng tôi kêu gọi...' nhấn mạnh điều gì?

- Đặt biệt nhấn mạnh ý chí quyết tâm của Ma-la-la.

- Khuyến khích tinh thần chiến đấu, đầy dũng cảm của cộng đồng.

- Thể hiện sự kiên định trong cuộc chiến vì một cuộc sống tốt đẹp, nơi mọi trẻ em đều được học, nhận giáo dục.

III. Sau khi đọc - Soạn bài Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi thế giới

* Gợi ý trả lời các câu hỏi sau khi đọc:

Câu 1 trang 40 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo - tập 1:

Luận điểm 1: Chỉ ra lý do và khẳng định quyền lợi của con người.

- 'Ngày hôm nay là dịp quan trọng, nơi mà tất cả chúng ta... đều nâng cao tiếng nói để bảo vệ quyền lợi của bản thân'.

- 'Tôi đưa ra tiếng nói của mình - không chỉ vì bản thân tôi,... mà còn vì những người không có tiếng nói'.

- '... khi bước vào bóng tối, chúng ta mới nhận ra giá trị quý báu của ánh sáng và tiếng nói của chúng ta đặc biệt quan trọng như thế nào'.

- '... những nhân vật cực đoan luôn sợ hãi trước sức mạnh của tri thức và ý chí tự do, ... họ luôn cố gắng phá hoại trường học như một cách để kiểm soát thông tin và kiến thức'.

Luận điểm 2: Trình bày nguyên nhân và thuyết phục người nghe.

- 'Chỉ có khi có hòa bình, giáo dục mới có thể phát triển'.

- '...đặc biệt ở Pa-kít-xtan và Áp-ga-nít-xtan, trẻ em vẫn bị giữ lại khỏi bàn ghế học bởi bóng ma của khủng bố, chiến tranh và xung đột'.

- 'Ở Ấn Độ, nhiều đứa trẻ xuất sắc nhưng bị đẩy vào hoàn cảnh nghèo đói, trở thành nạn nhân của sự lạm dụng lao động ở độ tuổi thiếu niên'.

- 'Ở Ni-giê-ri-a, nhiều cơ sở giáo dục bị tàn phá, tạo điều kiện kém cho sự phát triển của giáo dục'.

- 'Dân số ở Áp-ga-nít-xtan đối diện với nhiều khó khăn, đặc biệt là trẻ em, khi bị ép phải tảo hôn từ rất sớm'.

Luận điểm 3: Lời kêu gọi.

- Kêu gọi đối với các chính phủ:

+ '...mọi thỏa thuận hòa bình nên hướng đến bảo vệ và thúc đẩy quyền lợi của phụ nữ và trẻ em'.

+ '...hãy đảm bảo mọi trẻ em trên toàn cầu đều được hưởng giáo dục bắt buộc miễn phí'.

+ '...hãy nỗ lực đối mặt với đối thủ khủng bố và loại bỏ bạo lực...'

+ '...những quốc gia phát triển cần đồng lòng hỗ trợ mở rộng cơ hội giáo dục cho các em gái ở những quốc gia đang phát triển'

- Với cộng đồng:

+ '...hãy thể hiện lòng khoan dung - chấp nhận sự đa dạng và từ chối những định kiến ... đảm bảo quyền tự do và sự bình đẳng cho phụ nữ'

+ '...hãy tận hưởng mạnh mẽ - kiểm soát sức mạnh bên trong ... và nhận thức rõ về tất cả tiềm năng ẩn trong bản thân'

+ '...hãy trang bị cho bản thân bằng vũ khí tri thức, và tự bảo vệ bản thân bằng sự đoàn kết và tình thân'

+ '...hãy tham gia vào cuộc chiến quyết liệt chống lại nạn mù chữ, đói nghèo và kẻ khủng bố'

- Kết luận: 'Giáo dục là chìa khóa vàng. Giáo dục là trên hết'

Câu 2 trang 41 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo - tập 1:

- Trong văn bản, ấn tượng lớn nhất với những tình tiết Ma-la-la đưa ra khi nói về sự phá hủy, sự buộc tội của thế lực khủng bố đối với đời sống nhân dân: 'Khắp nơi trên thế giới [...] và bị buộc phải kết hôn bắt buộc'. Cô đã hé lộ những sự thật đau lòng đang xảy ra khắp mọi nơi trên thế giới, mang lại cái nhìn thật sự về sự khó khăn mà con người đang trải qua. Tại Pa-kít-xtan, Áp-ga-nít-xtan, Ấn Độ, Ni-giê-ri-a,... mọi người đều gặp khó khăn vì chiến tranh, chủ nghĩa cực đoan, bị kiểm soát lao động,... Từ đó, khuyến khích lòng đồng cảm, lòng thương của người đọc.

- Việc sử dụng những tình tiết, chứng cứ thực tế như trên đã đóng góp vào sức thuyết phục của luận điểm mà Ma-la-la đặt ra ở đầu. Đồng thời, giúp bài luận trở nên thân thiện, dễ tiếp cận hơn với nhiều đối tượng độc giả.

Câu 3 trang 41 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo - tập 1:

- Mục tiêu của văn bản: Yêu cầu bảo vệ quyền lợi học vụ, quyền được giáo dục của các cô gái trên khắp thế giới. Đồng thời, mong muốn họ có thể sống và phát triển trong một môi trường hòa bình và ổn định.

- Thái độ của tác giả:

+ Sự đồng lòng, sự chia sẻ sâu sắc với những cá nhân phải trải qua sự áp đặt và bất công.

+ Lên án mạnh mẽ những vấn đề tiêu cực vẫn còn tồn tại ở các quốc gia trên thế giới.

+ Kêu gọi tất cả mọi người dũng cảm đứng lên bảo vệ quyền lợi cho con người, đẩy lùi nạn mù chữ, khủng bố,..

Câu 4 trang 41 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo - tập 1:

Tiêu đề tác phẩm mạnh mẽ thể hiện vai trò quan trọng của tri thức trong thế giới. 'Cây bút' và 'cuốn sách' đều là biểu tượng của sự giáo dục, sự học hỏi, và tích lũy kiến thức. Đã có thể 'thay đổi thế giới' chỉ qua những điều này. Vì vậy, sức mạnh của giáo dục là vô cùng lớn. Từ đó, độc giả dễ dàng nắm bắt thông điệp và quan điểm mà tác giả muốn truyền đạt.

Câu 5 trang 41 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo - tập 1:

'Một cây bút và một quyển sách có thể thay đổi cả thế giới' là một văn bản luận điểm. Tuy vậy, tác giả vẫn đưa vào những yếu tố tự sự, mô tả để sinh động hóa thêm thực trạng đau thương, mất mát mà con người phải đối mặt. Điều này nhấn mạnh luận điểm và chứng minh mình đưa ra. Xuất hiện yếu tố tự sự, mô tả cũng làm cho văn bản trở nên gần gũi, dễ tiếp cận hơn với người đọc, người nghe.

Câu 6 trang 41 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo - tập 1:

Gợi ý của Ma-la-la là hoàn toàn chính đáng. Nam hay nữ, đều đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của thế giới. Sức mạnh của tất cả mọi người là cần thiết để thế giới tiến triển. Do đó, việc hạn chế phụ nữ khỏi quyền học vấn, tiếp cận kiến thức sẽ làm chậm trễ quá trình tiến hóa chung của loài người. Vì vậy, giáo dục cần phải được lan tỏa nhanh chóng và rộng rãi. Đó là phương tiện duy nhất để đánh bại những thế lực khủng bố, đau khổ và bất công trong cuộc sống hàng ngày. Chỉ có thông thái, con người mới có khả năng cứu vớt bản thân, gia đình và những sinh linh khác bất hạnh.

Câu 7 trang 41 SGK Ngữ văn 11 Chân trời sáng tạo - tập 1:

* Sự kiện, hiện tượng trong cuộc sống liên quan:

- Bà Nguyễn Thị Bình:

+ Đã giữ chức Phó Chủ tịch nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam.

+ Tham gia tích cực vào các hoạt động yêu nước, bà từng bị thực dân Pháp bắt giữ và tra khảo. Sau khi thoát khỏi tù (năm 1954), bà tham gia vào phong trào hòa bình đòi thi hành Hiệp định Giơ-ne-vơ.

+ Với sự hiểu biết sâu rộng và tài năng thông minh, bà đã gặt hái nhiều thành công trong lĩnh vực ngoại giao, đóng góp nhiều công sức cho sự nghiệp chiến đấu cách mạng của dân tộc.

- Bà Nguyễn Thị Minh Khai:

+ Là người phụ nữ chiến sĩ cộng sản Việt Nam đầu tiên.

+ Tận tâm tham gia vào phong trào chiến đấu của nữ sinh, không ngừng nâng cao nhận thức về quyền bình đẳng nam - nữ.

+ Khuyến khích chị em tham gia hoạt động của 'Phụ nữ đoàn' - nơi phụ nữ tích cực tham gia các sự kiện yêu nước, mạnh mẽ khẳng định vị thế trong cuộc chiến giải phóng dân tộc.

- Hoa hậu Hoàn vũ Việt Nam 2017 H'Hen Niê:

+ Người con dân tộc Ê-đê, sinh ra tại buôn Sứt M'đưng, xã Cư Suê, huyện Cư M'gar, tỉnh Đắk Lắk.

+ Theo truyền thống của buôn làng, H'Hen Niê nên lấy chồng sớm. Nhưng cô đã chọn theo đuổi học vấn tại Trường Cao đẳng Kinh tế đối ngoại, chuyên ngành tài chính doanh nghiệp. Trong quá trình học, cô đồng thời làm việc và chăm chỉ học tiếng Kinh.

+ Khi khám phá đam mê làm người mẫu, H'Hen Niê đã nỗ lực theo đuổi và đạt được những thành tích đáng nể. Cô đã lọt top 5 Hoa hậu Hoàn vũ thế giới năm 2018 - một vị trí chưa từng có ai vượt qua, mang lại niềm tự hào cho đất nước.

* Tầm quan trọng của giáo dục đối với mọi người, đặc biệt là những người yếu thế trong xã hội:

- Giáo dục mở ra cơ hội mới cho con người.

- Giáo dục giúp con người sở hữu tri thức, hiểu biết để đưa ra quyết định, nhận diện những vấn đề quan trọng trong cuộc sống một cách chính xác.

- Giáo dục đóng góp vào việc nâng cao tri thức, mang đến cuộc sống phong cách hơn cho con người.

- Đối với những người yếu thế, giáo dục chính là lối đi ngắn nhất dẫn tới thành công, hướng tới cuộc sống phúc lợi và đầy đủ hơn. Điều này tạo cơ hội để họ trở thành người giúp đỡ cho nhiều người khác.

- - - - - - - - - - - - - - - - - - - KẾT THÚC - - - - - - - - - - - - - - - - - - -

Vậy là qua phần chuẩn bị trên đây, chắc chắn em đã hiểu rõ cách khai thác một văn bản nghị luận một cách hiệu quả! Mời em tham khảo các bài soạn khác trên Mytour như: Soạn bài Trăng sáng trên đầm sen, Ngữ văn lớp 11 Chân trời sáng tạo; Soạn bài Cõi lá, Ngữ văn lớp 11 Chân trời sáng tạo