Tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường - Cân bằng đường huyết

Bệnh tiểu đường có thể trở nặng nếu chế độ ăn không được tuân thủ. Việc kiêng ăn quá mức cũng gây thiếu chất, làm suy nhược cơ thể. Chúng ta có thể kiểm soát bệnh một cách an toàn thông qua chế độ dinh dưỡng. Hãy khám phá tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường để hiểu rõ hơn!

1. Ý nghĩa của tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường

Người bị tiểu đường cần hạn chế ăn nhiều loại thực phẩm để tránh bệnh trở nặng và nguy cơ biến chứng. Tháp dinh dưỡng giúp kiểm soát đường huyết, chỉ ra thực phẩm nên ăn và hạn chế.

1.1. Mục tiêu đặt ra bởi tháp dinh dưỡng dành cho người tiểu đường

Về nguyên lý dinh dưỡng cho người tiểu đường, không có quy tắc cứng nhắc cho mỗi người. Phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe, sở thích và mục tiêu điều trị cá nhân. Tuy nhiên, mục đích chung của tháp dinh dưỡng là giúp kiểm soát đường huyết và cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cơ thể.

1.2. Nguyên tắc dinh dưỡng cho người tiểu đường

Đối với người tiểu đường, có những nguyên tắc quan trọng trong dinh dưỡng như sau:

Tháp dinh dưỡng giành cho người tiểu đường hỗ trợ kiểm soát đường huyết

Chế độ ăn uống cần vừa đủ, tránh kiêng khem quá mức để tránh tình trạng hạ đường huyết. Hạn chế nạp dư thừa chất để ngăn chỉ số đường huyết tăng quá cao.

Đảm bảo ăn đủ 3 bữa mỗi ngày, và nếu có thể, chia nhỏ thành 4 bữa (bổ sung thêm 1 bữa phụ vào buổi tối).

Uống đủ lượng nước hàng ngày và tránh tập trung quá nhiều vào một loại thực phẩm cụ thể.

2. Phân loại các nhóm chất trong tháp dinh dưỡng dành cho người tiểu đường

Tháp dinh dưỡng giúp người tiểu đường xác định lượng thực phẩm cần ăn tại mỗi bữa. Cụ thể bao gồm các nhóm thực phẩm sau:

2.1. Nhóm thực phẩm giàu chất xơ

Nhóm thực phẩm giàu chất xơ luôn xuất hiện trong chế độ ăn của người tiểu đường. Chúng cung cấp nhiều dưỡng chất như vitamin, khoáng chất, axit amin,... Các món thanh đạm như rau củ luộc, salad hoặc một số món xào nhẹ là lựa chọn tốt (nên ăn để thay đổi bữa ăn, không nên ăn quá nhiều).

Vì sao người mắc tiểu đường cần cung cấp nhiều chất xơ như vậy? Lý do là chất xơ giúp làm chậm quá trình hấp thụ đường từ thức ăn vào máu. Điều này giúp ngăn chặn sự tăng đột ngột của đường huyết và duy trì mức đường ổn định. Thực phẩm giàu chất xơ sẽ hỗ trợ quá trình điều trị bệnh một cách hiệu quả.

Một số loại rau quả mà chuyên gia khuyến nghị cho người tiểu đường bao gồm: cải thảo, bắp cải, su hào, củ cải,...

Chất xơ hỗ trợ kiểm soát đường huyết cho người mắc tiểu đường

Theo khuyến cáo của các chuyên gia, người tiểu đường nên tiêu thụ ít nhất 14g chất xơ/1000kcal mỗi ngày. Đối với nam giới, nhu cầu là 38g/1000kcal/ngày và đối với nữ giới, nhu cầu là 25g chất xơ/1000kcal/ngày.

2.2. Nhóm tinh bột trong tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường

Trong tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường, nhóm thực phẩm chứa tinh bột vẫn đứng đầu về ưu tiên. Tuy nhiên, đây là nhóm dinh dưỡng đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ người bệnh. Sau khi tiêu thụ các thực phẩm giàu glucid, chỉ số đường huyết có thể tăng. Trong bữa ăn, tỷ lệ glucid nên chiếm 55 - 65% tổng năng lượng cung cấp. Nguồn tinh bột nên đến từ các thực phẩm như: gạo (tránh gạo nếp), khoai lang (trừ khoai mật nướng), ngũ cốc,... Hạn chế sử dụng đường đơn, bánh kẹo ngọt, đồ uống có ga và kẹo ngọt hết sức.

Các loại thực phẩm có cùng lượng tinh bột nhưng sau khi tiêu thụ, khả năng chuyển hóa thành đường và lượng hấp thụ có thể khác nhau. Mỗi thực phẩm sẽ có chỉ số GI (chỉ số đường huyết) khác nhau. Chỉ số GI là đánh giá khả năng làm tăng đường huyết sau khi ăn.

Người mắc tiểu đường cần chú ý đến chỉ số này khi chọn thực phẩm và lựa chọn những thực phẩm có chỉ số GI thấp. Điều này giúp kiểm soát đường huyết hiệu quả hơn, đồng thời cải thiện quá trình chuyển hóa lipid. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người mắc tiểu đường Type 2.

Người mắc tiểu đường nên duy trì lượng thực phẩm giàu tinh bột ở mức vừa đủ.

Phân loại thực phẩm theo chỉ số IG tạo ra 3 nhóm:

• Nhóm thực phẩm GI ≤ 5% glucid - chủ yếu là các loại rau.
• Nhóm thực phẩm GI ≤ 10% glucid.
• Nhóm thực phẩm GI ≤ 20% glucid.

2.3. Nhóm thực phẩm giàu chất đạm cho người mắc tiểu đường

Theo tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường, cần ăn khoảng 12 - 15% khẩu phần ăn là chất đạm. Nếu thận không bị tổn thương, có thể bổ sung nhiều hơn.

Lý do người tiểu đường nên tăng lượng protein là do hạn chế glucid, mà cơ thể vẫn cần đáp ứng. Tuy nhiên, không nên bổ sung protein quá 20%, và cần cân đối giữa đạm thực vật và đạm động vật theo tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường.

2.4. Nhóm dầu mỡ trong tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường

Chuyên gia khuyến cáo hạn chế sử dụng chất béo cho người tiểu đường, không loại bỏ hoàn toàn. Chất béo cung cấp năng lượng, quan trọng để hấp thụ dưỡng chất. Vì vậy, nằm ở tầng thứ 2 trên tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường.

Người tiểu đường nên hạn chế ăn tối đa 20 gam chất béo mỗi ngày

Lượng năng lượng chất béo nạp vào cơ thể người tiểu đường chỉ nên chiếm dưới 25% tổng năng lượng từ khẩu phần ăn. Cần giảm axit béo no và tăng chất béo chưa no để kiểm soát bệnh và ngăn ngừa xơ vữa động mạch.

2.5. Nhóm đường và muối cho người tiểu đường

Ở đỉnh tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường, đặt đường và muối. Theo khuyến cáo, người tiểu đường nên ăn tối đa 6 gam muối mỗi ngày và lượng đường không quá 18 gam mỗi ngày. Cần tránh ăn các món quá mặn, bánh kẹo ngọt, đồ uống có gas, và đường để duy trì sức khỏe.

3. Áp dụng tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường theo cách đúng

Thực hiện tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường sẽ đem lại những lợi ích sau:

Những ghi chú quan trọng về chế độ ăn dành cho người tiểu đường

• Người bệnh có thể thoải mái ăn các loại thực phẩm có hàm lượng glucid ≤ 5%.
• Đối với thực phẩm có hàm lượng glucid 10 - 20%, nên ăn một cách hạn chế.
• Loại bỏ hoàn toàn các thực phẩm như bánh ngọt, kẹo, nước ngọt, mứt, trái cây khô,... (hàm lượng glucid lớn hơn 29%).
• Đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng như vitamin và khoáng chất. Những chất này phổ biến trong hoa quả và rau củ tươi.
• Tăng cường ăn các thực phẩm giàu chất xơ như trái cây, rau củ, yến mạch,... để kiểm soát đường huyết và ngăn ngừa táo bón.
• Người đang sử dụng insulin nên thêm bữa ăn trước khi đi ngủ để tránh tình trạng hạ đường huyết trong đêm.

Áp dụng tháp dinh dưỡng cho người tiểu đường trong chế độ ăn hàng ngày giúp người bệnh kiểm soát tốt tình trạng bệnh và giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm. Đồng thời, việc kết hợp chế độ dinh dưỡng với thể dục thể thao nhẹ giúp cơ thể linh hoạt và duy trì thể lực tốt.