Staking là gì? Các ưu điểm và rủi ro khi tham gia staking trong thị trường tiền điện tử

Đối với thị trường tiền điện tử, staking là một trong những cách tối ưu hóa nguồn vốn đầu tư vào các token của các blockchain Proof of Stake. Vậy staking là gì? Hãy cùng tìm hiểu về staking và những lợi ích cũng như rủi ro thông qua bài viết này nhé!

Staking là gì?

Staking là quá trình khóa một số lượng token nhất định trong một blockchain để nhận phần thưởng. Phần thưởng này phụ thuộc vào số lượng token và thời gian bạn đã stake ban đầu.

Tuy nhiên, khác với hành động farming, trong đó bạn cũng khóa token để nhận thưởng trong một dự án/giao thức crypto, lượng token bị khóa trong staking cũng được sử dụng để tham gia xác minh giao dịch của blockchain theo cơ chế Proof-of-Stake.

Tương tự như việc gửi tiền vào tài khoản tiết kiệm ngân hàng để nhận lãi khi đáo hạn, staking yêu cầu bạn cam kết một số lượng token để tham gia quá trình này. Tuy nhiên, điều đặc biệt là khi staking, bạn không chỉ đơn giản là một nhà đầu tư, mà còn đóng vai trò như một người hỗ trợ cho dự án blockchain. Điều này giúp nâng cao tính bảo mật, tốc độ giao dịch và khả năng mở rộng của dự án, vì bạn thực sự tham gia vào cơ chế Proof of Stake của blockchain.

Một lợi ích khác của staking là ảnh hưởng quy mô nhỏ đối với môi trường và nhu cầu năng lượng tiêu thụ, khác biệt rõ ràng so với cơ chế Proof of Work.

Proof of Stake là gì?

Để hiểu rõ về cơ chế staking, mô hình đồng thuận Proof of Stake là kiến thức quan trọng cần biết. 

Proof of Stake (PoS) là một cơ chế đồng thuận trong blockchain, thay thế hiệu quả hơn Proof of Work (PoW). Không giống như PoW với quy trình khai thác đòi hỏi phần cứng và năng lượng đáng kể, PoS cho phép người dùng tham gia xác thực giao dịch bằng cách stake tài sản.

Trong cơ chế hoạt động của PoS, người dùng sở hữu nhiều native token của blockchain mà họ tham gia, có cơ hội cao để trở thành validator và nhận phần thưởng từ việc xác minh giao dịch trên blockchain. Điều này giúp giảm thiểu ảnh hưởng môi trường và tạo ra một cơ chế đồng thuận hiệu quả và bảo mật trong quá trình xác nhận giao dịch.

PoS giúp giảm thiểu rủi ro về an ninh mạng, vì việc tấn công trở nên ít hấp dẫn hơn. Việc chọn người xác thực khối tiếp theo thường diễn ra ngẫu nhiên, nhưng ưu tiên được ưu tiên cho những người sở hữu lượng tài sản lớn.

Các mô hình staking chính

Staking as validator

Staking as validator sử dụng một số lượng token cụ thể để staking trực tiếp vào blockchain với vai trò là một người xác thực để nhận phần thưởng từ việc xác minh giao dịch. Hình thức này ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình vận hành và bảo mật của blockchain. 

Ví dụ: Ethereum là một blockchain mà người dùng có thể staking trực tiếp vào mạng lưới.

Staking ủy quyền

Staking ủy quyền là hình thức mà người dùng gửi token của họ vào ví của nhóm phát triển dự án hoặc những người vận hành các node để nhận lợi nhuận định kỳ mà không tham gia trực tiếp vào xác minh giao dịch hoặc các hoạt động khác trong mạng lưới. Mặc dù không tham gia trực tiếp, hình thức này vẫn được gọi là staking.

Ví dụ: Casper Network sử dụng mô hình staking ủy quyền này để hỗ trợ cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ.

Staking trên sàn giao dịch trung tâm (CEX)

Với sự tăng cường sự phổ biến của staking, ngày càng nhiều sàn giao dịch đang cung cấp dịch vụ staking. Điều này có nghĩa là bạn hiện có thể stake các loại token của mình trên một số sàn giao dịch crypto trung tâm như Binance, ByBit, OKX và nhiều sàn khác.

Để sử dụng sàn giao dịch trung tâm (CEX) để staking, hãy sử dụng nền tảng như một ví để giữ token của bạn. Đây là phương pháp đơn giản nhất, nhưng nó cũng có một số hạn chế. Một trong những điều đó là độ tin cậy vào sàn giao dịch trung tâm để giữ an toàn cho tài sản của bạn. Nếu sàn giao dịch trung tâm bị hack hoặc phá sản, bạn có thể mất tài sản của mình.

Việc sử dụng một sàn giao dịch trung tâm để staking có phải là ý tưởng tốt hay không phụ thuộc vào hoàn cảnh và sở thích cá nhân của bạn. Nếu bạn thoải mái với rủi ro, việc sử dụng một sàn giao dịch trung tâm có thể là một cách thuận tiện để lưu trữ giá trị tài sản của bạn.

Staking lỏng lẻo

Staking lỏng lẻo là việc người dùng stake một loại tài sản để nhận token đại diện theo tỷ lệ 1:1. 

Ví dụ: Khi stake ETH trên Lido, người dùng nhận stETH tương đương và Lido uỷ quyền ETH cho nhiều validator.

Lợi ích của staking lỏng lẻo bao gồm tăng thanh khoản cho tài sản staking, cung cấp cơ hội kiếm yield từ DeFi và tạo linh hoạt cho người dùng bán token đại diện để giảm tổn thất trong biến động thị trường.

Ngoài ra, staking lỏng lẻo giảm rủi ro khi validator gặp vấn đề bằng cách uỷ quyền token cho nhiều validator và sử dụng quỹ bảo hiểm để đền bù cho người dùng khi cần thiết.

Tái-Staking

Tái-Staking là giải pháp đối mặt với vấn đề phi tập trung trong mạng lưới ứng dụng Mev-Boost. EigenLayer là một trong những dự án tiên phong triển khai Tái-Staking, giúp trừng phạt các node có hành vi xấu và đảm bảo lợi ích từ Mev. 

Hệ thống hoạt động bằng cách người dùng stake ETH, validator sử dụng để vận hành mạng và thực hiện các tác vụ bảo mật như oracle, data availability và triển khai sidechain hoặc rollup. 

Tái-Staking giúp giảm rủi ro mạng lưới phụ thuộc vào Mev-Boost, cân bằng lợi nhuận MEV và an ninh, tái sử dụng nguồn vốn Ethereum và có thể thúc đẩy nhu cầu mua thêm ETH để stake. Tuy nhiên, vẫn tồn tại rủi ro về hiệu quả, tập trung quyền lực và đô bảo mật của mô hình mới này.

Bạn có thể xem thêm tại: Tái-Staking là gì? Lời giải mới cho bài toán “phi tập trung hoá” Ethereum là đây?

Kiếm Tiền Từ Staking

Thu Nhập Thụ Động: Cơ chế PoS cho phép bạn thu nhận thu nhập một cách thụ động. Bạn chỉ cần gửi token lên một nền tảng hỗ trợ staking và giữ chúng ở đó. Không cần phải thực hiện bất kỳ giao dịch hoặc di chuyển nào, bạn vẫn có thể đạt được thu nhập thụ động từ việc stake token hàng tháng.

Stake Trên Ví 'Chính Chủ': Nhiều dự án blockchain phát triển ví riêng để người dùng có thể giữ, nhận và chuyển token một cách thuận tiện. Hơn nữa, các ví này thường tích hợp tính năng staking. Bạn chỉ cần tải xuống ví, giữ token và có thể nhận được phần thưởng từ việc tham gia vào quá trình staking.

Ví Dụ: Trust Wallet cho phép người dùng stake trực tiếp các token như ATOM, EVMOS trên nền tảng của ví để nhận lợi nhuận.

Stake Token Trên Sàn Giao Dịch: Nhiều sàn giao dịch hiện nay đã tích hợp nền tảng staking, giúp người dùng kiếm thu nhập thụ động thông qua việc stake token trực tiếp trên ví sàn. Ưu điểm của phương thức này là bạn có thể nhanh chóng thực hiện giao dịch token nếu thị trường có biến động mạnh, mà không cần phải chờ đợi thời gian gửi từ ví cá nhân lên sàn.

Ví Dụ: Binance cho phép stake USDT để kiếm lợi nhuận APR là 11%.

Việc kiếm tiền từ staking không chỉ mang lại lợi nhuận mà còn đơn giản và thuận tiện, làm cho nó trở thành một lựa chọn hấp dẫn cho những người muốn tận dụng tiềm năng tăng giá của token.

Lợi Ích Của Việc Staking

Việc staking token mang lại nhiều lợi ích đáng kể cho các nhà khai thác, nhấn mạnh những điểm sau:

- Loại Bỏ Sự Phụ Thuộc Vào Phần Cứng Cao Cấp: Cơ Chế Đồng Thuận PoS giải phóng khai thác khỏi sự ràng buộc của phần cứng máy tính cao cấp. Mỗi node được kết nối với một ví blockchain, nó được đảm bảo theo một tỷ lệ cố định của các giao dịch mạng, không phụ thuộc vào sức mạnh xử lý từ phần cứng của máy tính.

- Các nhà đầu tư có thể tham gia xác nhận giao dịch: Các nhà đầu tư nắm giữ đủ số lượng token có thể tham gia xác nhận các giao dịch trên mạng, tăng tính minh bạch và sự tin cậy trong quá trình giao dịch.

- Bảo toàn giá trị của tài sản đã stake: Giá trị của tài sản tham gia staking qua PoS không chịu ảnh hưởng từ sự mất giá theo thời gian như máy ASIC và các thiết bị khai thác khác. Điều này chỉ phụ thuộc vào biến động giá thị trường.

- Thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng: PoS là cơ chế đồng thuận thân thiện với môi trường và tiết kiệm năng lượng hơn so với PoW, được sử dụng trong mạng Bitcoin. Điều này giúp giảm ảnh hưởng đến môi trường và chi phí năng lượng.

- Giảm thiểu rủi ro tấn công 51%: PoS giúp giảm thiểu mối đe dọa từ các cuộc tấn công 51% trong mạng, tăng cường tính an toàn và ổn định của hệ thống.

Trong số các lợi ích này, staking đặc biệt nổi bật với việc loại bỏ nhu cầu đầu tư vào các thiết bị phần cứng đắt tiền, mang lại lợi nhuận ổn định và dự đoán được cho các nhà khai thác. Ngược lại, trong cơ chế PoW, phần thưởng là ngẫu nhiên và tập trung vào các hệ thống máy tính cao cấp.

Những rủi ro khi tham gia staking

- Thời gian khoá: Một số dự án yêu cầu token của họ phải được khoá trong thời gian dài. Điều này có nghĩa là nếu bạn khoá tài sản của mình trong một khoảng thời gian, bạn không thể mở khoá cho đến khi khoảng thời gian đó kết thúc. Ngay cả khi bạn gặp thất thoát, bạn cũng không thể làm gì cả. Điều này có thể ảnh hưởng lớn đến đầu tư tổng thể của bạn. 

- Thời gian nhận thưởng kéo dài: Một số dự án không trả phần thưởng hàng ngày và có thể mất thời gian để xử lý phần thưởng của người tham gia staking.

- Rủi ro từ người xác nhận giao dịch: Người xác nhận giao dịch (validator) cũng có thể tạo ra rủi ro nếu họ mắc phải sai lầm nào.

- Nguy cơ bị hack: Có thể bạn sẽ phải đối mặt với nguy cơ bị hack ví của mình.

- Biến động của thị trường tiền điện tử: Sự biến động là điều mà tất cả nhà đầu tư tiền điện tử phải đối mặt. Sự giảm giá trên thị trường có thể xảy ra trong thời gian ngắn, gây ra mất mát lớn cho bạn.

Những điều cần chú ý khi tham gia vào staking

- Tỷ lệ lạm phát khi tham gia staking: Đây là tỷ lệ được tính dựa trên sự phát sinh của token mới so với tổng lượng token đang lưu hành trên thị trường. Sự xuất hiện của số lượng token mới có thể ảnh hưởng đáng kể đến giá trị của token đó theo quy luật cung cầu.

- Thời gian khóa và mở khóa: Thời gian khóa là khoảng thời gian mà số token bạn đã staking bị khóa và không thể giao dịch. Bạn tự chọn khoảng thời gian này từ đầu. Thời gian mở khóa là thời điểm bạn có thể dừng staking, nhưng để nhận lại số token đã staking, bạn phải đợi một khoảng thời gian nhất định.

- Lãi suất: Là tỷ lệ lợi nhuận sau khi kỳ hạn staking kết thúc. Mục tiêu là tìm hiểu và tham gia vào nơi có staking với lãi suất cao nhất và an toàn nhất có thể.

- Yêu cầu tối thiểu về số token: Để tham gia vào việc staking, bạn cần đáp ứng mức tối thiểu về số lượng token mà dự án yêu cầu. Giá trị này thay đổi tuỳ thuộc vào từng dự án cụ thể.

Tóm tắt

Qua bài viết trên Mytour, ta thấy rằng staking là một phương thức đầu tư hấp dẫn trong thị trường tiền điện tử. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần hiểu rõ về các mô hình, lợi ích và rủi ro liên quan. Như vậy, họ có thể tối ưu hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro khi tham gia vào hoạt động staking.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết không phải là lời khuyên đầu tư. Mytour không chịu trách nhiệm đối với bất kỳ quyết định đầu tư nào của bạn.