Buzz
Trong thời gian gần đây, số lượng người phải nhập viện và tử vong do ngộ độc botulinum từ chả lụa (giò chả) đang tăng cao. Vấn đề này nổi lên là do vệ sinh an toàn thực phẩm và thói quen ăn uống không khoa học. Đặc biệt, trong thời tiết nắng nóng, nguy cơ ngộ độc botulinum càng gia tăng. Hãy cùng PasGo khám phá nguyên nhân và biện pháp phòng tránh ngộ độc botulinum cho toàn gia đình!
1. Tình trạng nguy cơ ngộ độc botulinum từ chả lụa
Trong thời gian ngắn, ít nhất 6 người ở thành phố Hồ Chí Minh (bao gồm 3 trẻ em và 3 người lớn) đã bị mắc bệnh ngộ độc botulinum và nhập viện điều trị. Trong số này, có 5 trường hợp bị ngộ độc botulinum từ chả lụa.
Tình hình ngộ độc botulinum đang leo thang
- Ngày 14/5, Bệnh viện Nhi Đồng 2 tiếp nhận 3 anh em từ TP Thủ Đức (N.Đ. - 13 tuổi, N.H. - 14 tuổi, N.X. - 10 tuổi) với triệu chứng suy hô hấp và yếu đuối. Các em đã ăn chả lụa không rõ nguồn gốc, gặp dấu hiệu hỏng. Triệu chứng bắt đầu từ chóng mặt, buồn nôn, đau bụng, và tiêu chảy. N.Đ. mắc suy hô hấp nặng, phải sử dụng máy thở và điều trị tại ICU.
- Ngày 13/5, hai anh em ruột khác (18 và 26 tuổi) ăn chả lụa mua từ tiểu thương rong vỉa hè, cùng một người đàn ông 45 tuổi ăn mắm đã để lâu. Cả ba có triệu chứng rối loạn tiêu hóa, mệt mỏi, đau đầu, đau bụng, và tiêu chảy. Họ gặp yếu cơ và khó nuốt, một số đã nhập viện, đối diện với nguy cơ tiến triển nặng.
- Hiện tại, hai trường hợp 18 và 45 tuổi bị liệt cơ và không thể tự thở, trong khi bệnh nhân 26 tuổi đang đối mặt với nguy cơ tiến triển nặng vì hết thuốc giải độc BAT.
2. Thông điệp về nguy cơ thói quen ăn uống dẫn đến ngộ độc
Gần đây, những trường hợp ngộ độc botulinum là cảnh báo về vấn đề vệ sinh an toàn thực phẩm và thói quen ăn uống thiếu khoa học. Hãy cập nhật kiến thức về ngộ độc botulinum để bảo vệ bản thân và gia đình.
2.1. Ngộ độc botulinum là gì?
Độc tố Botulinum là một loại protein do vi khuẩn Clostridium botulinum sản xuất. Đây là chất độc mạnh nhất, với liều lượng gây tử vong khi tiêm khoảng 1,2-1,3 ng/kg và khi hít vào khoảng 10-13 ng/kg. Một lượng rất nhỏ cũng có thể gây tử vong.
Nguy hiểm của ngộ độc botulinum và hậu quả có thể gây tử vong
Khi thiếu oxy, vi khuẩn C. botulinum tạo bào tử và tỏa độc tố. Độc tố botulinum xuất hiện trong nhiều loại thực phẩm như rau củ được bảo quản trong môi trường có ít axit như đậu xanh, rau, nấm và củ cải đường. Nó cũng có thể sống trong thực phẩm đóng hộp, cá lên men, cá muối và cá hun khói, cũng như trong các sản phẩm từ thịt như giăm bông và xúc xích. Một minh chứng gần đây là các sự cố ngộ độc botulinum từ chả lụa.
Ngộ độc botulinum là một bệnh nặng, có thể xuất hiện các triệu chứng như sụp mí mắt và các biểu hiện không bình thường liên quan đến cơ mặt, mắt và họng. Chất độc (độc tố) tác động lên hệ thần kinh, gây suy yếu và tê liệt các cơ. Trong trường hợp không được điều trị, ngộ độc botulinum có thể dẫn đến tử vong.
2.2. Biểu hiện khi bị ngộ độc botulinum
Sau khi bị nhiễm độc botulinum và xâm nhập vào hệ tiêu hóa, chất độc này không bị phá hủy bởi men tiêu hóa hay axit dịch vị, mà thay vào đó được hấp thụ vào máu từ tá tràng và hỗng tràng. Chất độc sau đó xâm nhập vào các tế bào thần kinh, gây ngăn chặn sự giải phóng chất dẫn truyền thần kinh acetylcholine tại các đầu mút thần kinh tiền synapse. Việc này dẫn đến các triệu chứng liệt vận động, thường xuất hiện sau khoảng 12-36 giờ sau khi ăn (có thể kéo dài tới 1 tuần sau khi ăn).
Nôn mửa là một trong những dấu hiệu phổ biến khi bị ngộ độc botulinum
- Các triệu chứng tiêu hóa bao gồm: Buồn nôn, nôn mửa, chướng bụng, đau bụng và sau đó là triệu chứng liệt ruột, gây táo bón.
- Triệu chứng thần kinh bao gồm liệt tổng hợp đối xứng từ vùng đầu mặt, cổ xuống chân. Đi kèm với các triệu chứng như sụp mí, nhìn đôi, mờ mắt, đau họng, khó nuốt, khó nói, giọng điệu khàn và khô miệng. Sau đó, sẽ xuất hiện triệu chứng liệt tay, liệt cơ vùng ngực, bụng và liệt cả hai chân.
- Phản xạ gân xương thường bị giảm hoặc mất, không có sự rối loạn về cảm giác.
- Trong trường hợp bị nhiễm độc botulinum ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể trải qua cảm giác mệt mỏi, mỏi cơ và suy nhược cơ thể, gây khó khăn trong việc thực hiện các hoạt động đòi hỏi sức lực,... Tuy nhiên, nếu nhiễm độc ở mức độ nặng, bệnh sẽ tiến triển nhanh chóng. Người bệnh có thể mất khả năng điều khiển toàn bộ cơ bắp, tạo ra tắc nghẽn đường thở, suy hô hấp và có thể dẫn đến ngừng thở và tử vong.
2.3. Thói quen ăn uống gây ngộ độc botulinum
Ngộ độc thực phẩm xảy ra khi người bệnh tiêu thụ thực phẩm chứa bào tử của vi khuẩn Clostridium botulinum. Khi thực phẩm không được bảo quản đúng cách, vi khuẩn có thể phát triển và tiết ra độc tố vào thực phẩm. Hầu hết các trường hợp nhiễm ngộ độc botulinum ở Việt Nam xuất phát từ việc ăn chả giò để lâu ngày.
Nguy cơ ngộ độc thực phẩm do thói quen bảo quản thực phẩm không đảm bảo an toàn
Ngộ độc thực phẩm thường xảy ra khi người tiêu dùng tự làm và lưu trữ thực phẩm đóng hộp mà không tuân thủ các biện pháp an toàn, hoặc khi tiếp xúc với các cơ sở kinh doanh không tuân thủ quy tắc vệ sinh thực phẩm.
Các nguồn gốc ngộ độc thực phẩm có thể bao gồm:
- Dầu ngâm chứa các loại thảo mộc.
- Khoai tây nướng được bọc trong giấy bạc.
- Các loại thực phẩm đóng hộp như cà chua, tỏi, nước sốt phô mai, thịt cá,...
- Thực phẩm chế biến sẵn bị để ở nhiệt độ cao hoặc không được bảo quản trong tủ lạnh, hoặc lưu trữ trong tủ lạnh quá thời gian,...
- Ngộ độc botulinum cũng có thể xảy ra ở trẻ sơ sinh khi chúng ăn phải bào tử của vi khuẩn Clostridium botulinum. Những bào tử này phát triển thành vi khuẩn trong ruột của trẻ và tiết ra độc tố gây bệnh. Mật ong cũng có thể bị nhiễm bào tử và gây ngộ độc ở trẻ sơ sinh trong một số trường hợp. Chính vì lý do này, bác sĩ khuyến cáo trẻ em không nên ăn mật ong cho đến khi đủ một tuổi ít nhất.
3. Biện pháp phòng tránh ngộ độc botulinum
Để giảm nguy cơ nhiễm ngộ độc botulinum, chúng ta cần thực hiện thói quen ăn uống khoa học:
- Đặt thực phẩm vào tủ lạnh trong vòng 2 giờ sau khi nấu để ngăn chặn sự phát triển của vi khuẩn và bào tử.
- Nấu thực phẩm đến khi chín hoàn toàn để tiêu diệt vi khuẩn.
- Tránh sử dụng thực phẩm đóng hộp có dấu hiệu hư hỏng hoặc bị phồng lên, có thể là dấu hiệu của vi khuẩn hoặc quá trình phân giải độc tố.
- Nếu tự tiệt trùng thực phẩm đóng hộp tại nhà, sử dụng nồi áp suất ở nhiệt độ 250°F (121°C) trong 30 phút.
- Hạn chế ăn những thực phẩm có mùi hôi hoặc dấu hiệu không bình thường.
Tránh tưa lưỡi trẻ bằng mật ong
Đối với trẻ sơ sinh và ngộ độc:
- Không nên cho trẻ dưới 1 tuổi sử dụng mật ong để tránh nguy cơ ngộ độc botulinum.
- Trong trường hợp trẻ bị ngộ độc, tiếp tục cho con bú nếu có thể, có thể giúp chậm quá trình phát triển của ngộ độc botulinum.
Nếu có vết thương hở, cần vệ sinh và sát trùng kỹ để ngăn chặn nguy cơ nhiễm độc C. botulinum qua vết thương.
Ngộ độc botulinum chả lụa hiện không phổ biến ở Việt Nam, nhưng duy trì thói quen ăn uống khoa học giúp giảm nguy cơ nhiễm độc. Lựa chọn thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng và nhà hàng chất lượng để đảm bảo an toàn. Nếu cần tư vấn về địa điểm ăn uống, hãy liên hệ với PasGo!
NỔI BẬT CHO BẠN:
